با خروج يكجانبه امريكا از برجام و وضعيتي كه اكنون بر اين توافق حاكم شده است، كمتر مدافع خوشبینی را ميتوان سراغ داشت كه به آينده آن اميدوار باشد. اين در حالي است كه به اعتراف طرفهاي هستهاي و تأیید آژانس بینالمللی انرژي اتمي جمهوري اسلامي ايران طي دو و نيم سال گذشته به تعهدات خود عمل كرده است. با اين حال تلاش براي حفظ برجام با طرفهای اروپايي موضوعي است كه اين روزها دستگاه ديپلماسي اميدوار است با دريافت تضمينهاي عيني و عملي با طرفهای اروپايي مانع فروپاشي اين توافق بینالمللی شود. هرچند كه وزير امور خارجه به اين تلاشها هم چندان خوشبین نيست و معتقد است برجام در حال مرگ است و در آي سي يو قرار دارد كه طرفهای اروپايي توان نجات آن را ندارند. در اين زمينه نمايندگان و صاحبنظران سياسي معتقدند كه اعتماد دوباره سادهاندیشی است چرا كه اعتماد مجدد به اروپاييها از چاله به چاه افتادن است و اروپاییها در واقع اهداف امريكا را نمايندگي ميكنند.
اعتماد به اروپاييها سادهانديشي است
محمد دهقان، عضو كميسيون حقوقي و قضايي مجلس در گفتوگو با فارس با اشاره به خروج امريكا از برجام، اظهار داشت: به لحاظ حقوقي «برجام» زماني لازمالاجرا شد كه يك قانون در مجلس به تصويب رسيد و از طرفي مصوبه شورای عالی امنيت ملي هم به تأیید مقام معظم رهبري رسيد. وي افزود: شروطي در اين دو مصوبه داريم كه مبناي مشروعيت اقدام دولت براي اجراي برجام بوده است، طبق مصوبه مجلس شوراي اسلامي هرگاه هرکدام از طرفين 1+5 برجام را نقض كنند، دولت ايران بايد اقدام متقابل نشان دهد، الان كه امريكا صريحاً و روشن تحريمها را برگردانده و برجام را نقض كرده و از برجام خارج شده، دولت بايد طبق مصوبه مجلس اقدام متقابل انجام دهد.
دهقان با تأكيد بر اينكه امريكا و اروپا در زمينه «برجام» همداستان هستند و آن را بيان هم كردهاند و اين موضوعي پنهاني نيست و تحليل هم نيست بلكه خبر است، گفت: امريكاييها سه خواسته از ايران را بيان كردند، يكي اينكه ما آن محدوديت هستهاي را برداريم، يعني به جاي اينكه هشت سال محدوديت هستهاي داشته باشيم، آن را برداريم و نامحدود كنيم و به صورت دائمي محدوديت فعاليت هستهاي داشته باشيم، دومين خواسته امريكاييها از ايران اين است كه ما فعاليت موشكيمان را متوقف كنيم، خواسته سوم امريكا هم اين است كه ما در زمينه مسائل منطقهاي عقبنشيني كنيم و تابع سياستهاي امريكا در منطقه باشيم. دهقان خاطرنشان كرد: الان كه تجربه برجام را داريم ديگر خيانت است كه دوباره ملت را به نحو ديگري معطل بگذارند و همچنان بخواهند كشور را با جنازه برجام سر كار بگذارند و بين زمين و هوا نگه دارند و مردم همچنان منتظر باشند و دوقطبيهاي سياسي ديگري را در كشور ايجاد كنند، به جاي پرداختن به مسائل اصلي كشور مانند افزايش نرخ ارز، بيكاري 30 درصد جوانان كشور، مشكلات معيشتي و ركود اقتصادي حاكم بر كشور، دوباره سرشان را به مسائل بيارزشي گرم كردند كه تكليفش براي مردم روشن شده است اما برخي حاضر نيستند تكليف خودشان را روشن كنند، انشاءالله خداوند در آينده تكليفشان را روشن ميكند.
اعتماد به اروپاييها از چاله به چاه افتادن
نصرالله پژمانفر، نماينده مشهد در مجلس در گفتوگو با فارس با اشاره به خروج امريكا از برجام، اظهار داشت: از ابتدا هم روشن بود كه از توافق برجام چيزي عايد ملت ايران نميشود، اما شايد مهمترين ثمره برجام اين بود كه شبهه برخي افراد مبني بر اينكه امريكاييها قابل مذاكره هستند و ميشود منافع خودمان را با مذاكره از امريكاييها بگيريم، برطرف شد و امروز ديگر كسي نميتواند چنين سخني را مطرح كند كه با ديپلماسي لبخند و دست در دست يكديگر دادن و عكس يادگاري گرفتن ميتوان مشكل را حل كرد، اين موضوع ديگر براي همگان روشن شده و بسيار شفاف است.
نماينده مشهد در مجلس تصريح كرد: امروز مسئلهاي با اروپاييها نداريم كه بخواهيم با آنان دوباره مذاكره و آن را حل كنيم، طبق قانون با توجه به خروج امريكا از برجام موظفيم فعاليتهاي هستهايمان را آغاز كنيم، طرف مقابل رسماً برجام نقض را كرده و ما بر اساس قوانين داخلي و بينالمللي وظايفي داريم كه بايد به آنها عمل كنيم.
وي اضافه كرد: مذاكره با اروپاييها و اعتماد مجدد به آنان از چاله به چاه افتادن است، اروپاييها چاه هستند، چون تواني براي حل مشكلات ندارند، تاكنون نيز نشان دادهاند كه بدون امريكاييها حتي آب هم نميخورند، بنابراین آنان نميتوانند مسائل را به طور مستقل حل كنند. اين عضو كميسيون فرهنگي مجلس يادآور شد: در تمامي تعهداتي كه طرف مقابل در برجام داشت، قرار بود تمامي تحريمها را بردارند، اروپاييها ميتوانستند خودشان بسياري از تحريمها را بردارند، اما هيچ اقدامي نكردند، اين نشاندهنده آن است كه اروپاييها نقش بازي ميكنند و آمدهاند طبق اين نقشه و پاس گلي كه امريكاييها به آنان دادند، امتياز جديدي از ايران بگيرند و ما را بيشتر تحت فشار قرار دهند. پژمانفر با بيان اينكه امروز بايد به سمت ديپلماسي استقامت و ايستادگي پيش برويم و از آن بچههاي بسيجي كه در جبههها داشتيم، ياد بگيريم، تأكيد كرد: ما ميتوانيم با تكيه بر ظرفيتهاي داخليمان مشكلاتمان را حل كنيم، با توجه به ضعف دولت در حل مشكلات اقتصادي مانند افزايش نرخ ارز و بيكاري جوانان، ديگر جا ندارد ملت را معطل نگه دارند، دولتيها ديگر خودشان هم خجالت ميكشند بگويند مشكلات اقتصادي امروز حاصل رفتار دولت قبل است، بيش از پنج سال است از دولت روحاني آنان ميگذرد و اين دولت هيچ قدمي براي حل مشكلات كشور برنداشته است.
اروپاييها اهداف امريكا را نمايندگي ميكنند
عضو شوراي مركزي جبهه پايداري هم با بيان اينكه متأسف هستيم كه برخي مسئولان به شرايط طلايي امروز جمهوري اسلامي توجه ندارند و در ته دل خود به بيگانگان توجه دارند اظهار داشت: اروپاييها هم قابل اعتماد نيستند و رهبر معظم انقلاب همانطور كه در ابتداي مذاكرات منتج به برجام گفتند امريكاييها قابل اعتماد نيستند، الان هم گفتند به سه كشور اروپايي هم نبايد اعتماد كرد. محمدناصر سقاي بيريا ادامه داد: الان هم شاهد هستيم كه اروپاييها به صراحت گفتند ما نميتوانيم تضمين بدهيم. معناي اين سخن اين است كه آنها صرفاً حرف ميزنند. از طرفي ديگر ميگويند رابطه ما با امريكا همچنان بايد حفظ باشد. رابطه آنها با امريكا هم رابطه از بالا به پايين است؛ يعني امريكا دستور ميدهد و آنها بايد اجرا كنند و حاضر نيستند به خاطر ما رابطهشان را با امريكا كم كنند و در مقابل فشارهاي آن بايستند. وي با بيان اينكه ممكن است اروپاييها يك در باغ سبز به ما نشان بدهند و ما را مجاب كنند تصريح كرد: ممكن است منافع بسيار كمي را براي ما تأمين كنند، اما بعداً زير بقيه منافع ميزنند. وقتي ميگويند تضمين نميدهيم، به همين معنا است. وي ادامه داد: مگر ايران بارها اعلام نكرده كه مسئله موشكي قابل مذاكره نيست، اما اروپاييها هر بار مسئله موشكي و حضور ما در منطقه را مطرح ميكنند. اين حرفها در راستاي همان حرفهاي امريكاست و اروپاييها دارند اهداف امريكا را نمايندگي ميكنند. بنابراين قابل اعتماد نيستند و ما متأسفانه ميبينيم كه مسئولين فعلي دولت، محكم در صحنه نيستند تا با صلابت صحبت كنند و روي سخن خود بايستند و آن را پيش ببرند.