هادي عسگري
شهرام مكري فيلمسازي كه بعد از موفقيت فيلم سينمايي«ماهي و گربه» نماد گروه سينمايي هنر و تجربه شناخته مي‌شد، اين روزها در برلين حضور دارد و فيلم تازه‌اش «هجوم» در برليانه نامزد دريافت جايزه «تدي» شده است.
تدي جايزه‌ای است در جشنواره فيلم برلين كه توسط يك هیئت داوري مستقل به فيلم‌هاي «همجنس‌گرايانه» اهدا مي‌شود و امسال فيلم شهرام مكري از سوي داوران اين بخش از جشنواره، نامزد دريافت جايزه شده است. قاعدتاً فيلم «هجوم» كه اين روزها در گروه هنر و تجربه در حال اكران است، داراي مفاهيم و تصاوير منادي رفتار‌هاي شنيع همجنس‌گرايانه بوده كه از سوي داوران جشنواره فيلم برلين براي جايزه «تدي» نامزد شده است. پس چرا مديران گروه «هنر و تجربه» توجهي به اين مفاهيم نداشته‌اند؟!
جالب است كه سال گذشته «هجوم» براي حضور در جشنواره فيلم فجر درخواست داده بود اما اجازه حضور به اين فيلم داده نشد. مكري درباره اتفاق سال گذشته در جشنواره فيلم فجر مي‌گويد: بازخوردي كه به صورت مستقيم بعد از جشنواره سال گذشته به من داده شد، اين بود كه فيلم دچار يكسري ابهامات در معاني و مفاهيم مي‌باشد و چون برخي از اعضاي هيئت انتخاب عضو شوراي پروانه نمايش هم هستند سؤالاتي برايشان وجود داشت كه من سعي كردم توضيحاتي را براي آنها مطرح كنم اما در آخر حضور يا عدم حضور در جشنواره فجر و تصميم‌گيري آن به نظر دبير جشنواره منوط شد ولي بعد از طرف آقاي حيدريان همه چيز تكذيب شد و گفتند كه هيئت انتخاب آن فيلم را انتخاب نكرده و اين تصميم‌گيري به ايشان ارجاع نشده است.
اما فيلمي كه به دليل معاني و مفاهيم از سوي هیئت انتخاب يا هر مسئول ديگري رد مي‌شود، امسال پروانه نمايش در گروه هنر و تجربه مي‌گيرد، آن هم بدون مميزي!
«نقد سينما» درباره داستان فيلم «هجوم» مي‌نويسد: داستان جديدترين ساخته شهرام مكري در مورد قتل يك پسر در باشگاهي پسرانه است. كارگردان «هجوم» در اثرش از نشانه‌هاي متعددي در گريم شخصيت‌ها و صحنه‌پردازي استفاده كرده كه پيش از اين در آثار همجنس‌بازانه سينماي اروپا و امريكا رواج داشته است. چنانكه باشگاه نمايش داده شده در فيلم، بيشتر از آنكه يك باشگاه معمولي باشد، باشگاهي مخصوص پسران همجنس‌باز به نظر مي‌رسد! داستان فيلم اما خود رگه‌هايي از گرايش همجنس‌بازانه آن را افشا مي‌كند؛ رابطه‌اي ملتهب و قديمي ميان دو پسر كه يكي از آنها به نظر مي‌رسد به قتل رسيده است و ديگري مظنون اول پرونده شناخته مي‌شود. همين طور طرد آن پسر در بخشي از ماجرا به دليل علاقه‌اش به خواهر مقتول به عنوان يك جنس مخالف كه شائبه‌ها را قبل از مهر تأييد برلين در مورد آن افزايش مي‌داد.
در جشنواره فيلم فجر نيز بسياري از منتقدان باور داشتند فيلم «عرق سرد» حاوي مفاهيم همجنس‌گرايانه است كه در لايه‌هاي زيرين فيلم به ارتباط ميان دو بازيكن فوتسال مي‌پردازد؛ موضوعي كه در ابتدا و انتهاي فيلم با اشاره كارگردان به يك اتفاق واقعي در ورزش بانوان، شكل جدي تري نيز به خود مي‌گيرد. اگرچه نمايش صحنه‌هاي غير اخلاقي و نمايش عريان روابط، در سينماي ايران جزو مميزي است، ولي شاهد آن هستيم كه برخي از كارگردان‌ها با بردن مفاهيم غيراخلاقي به لايه‌هاي زيرين فيلم به راحتي مي‌توانند مميزي‌ها را دور بزنند و حتي در زماني كه جشنواره فيلم فجر متوجه ابهامات و نشانه‌گذاري‌ها در فيلم «هجوم» مي‌شود، اين فيلم با چراغ سبز وزارت ارشاد از گروه سينمايي «هنر و تجربه» سر درمي‌آورد، آن هم بدون مميزي!
سياست تساهل و تسامح در تصويب فيلمنامه‌ها و صدور مجوز‌هاي ساخت، باعث شده حتي مميزي‌ها هم نتوانند از بار معنايي برخي از فيلم‌ها بكاهند. نمونه ديگري از پرداخت به مفاهيم غيراخلاقي در فيلم «خانه دختر» اتفاق افتاد كه مضمون فيلم پيرامون تجاوز پدر به دختر جوان خودش مي‌گذشت. در نهايت نيز با حذف يكي دو سكانس اين فيلم اجازه اكران پيدا كرد! حال بايد نامزدي دريافت جايزه «تدي» را به عنوان افتخاري براي گروه سينمايي«هنر و تجربه» دانست يا آن را مهر تأييدي بر فساد جاري بر سينماي ايران عنوان كرد كه زماني منادي اخلاق در سينما بود.
