محمدصادق عابديني
سازمان ميراث فرهنگي وعده کاهش قیمت سفر برای نوروز97 را داد. وعده‌ای که به نظر نمی‌رسد به آن راحتی که میراث فرهنگی مدعی آن است، عملی شود و حتی شاید اصلاً امکان اجرا نداشته باشد.
علي‌اصغر مونسان، معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي، در حاشيه راهپيمايي روز 22 بهمن به خبرنگاران گفت: تلاش مي‌كنيم عيد امسال سفرهاي ارزان‌قيمت داشته باشيم.
وي افزود: تلاش ما اين است كه گردشگري به صورت يكنواخت در كشور توزيع شود و در عيد نوروز امسال مردم سفرهايي باكيفيت و ارزان‌قيمت داشته باشند.
مونسان تأكيد كرد: توصيه من به مردم اين است كه به جاي جهانگردي، به ايرانگردي بپردازند و از داشته‌ها و جاذبه‌هاي ايران بازديد كنند چراكه داشته‌هاي بسيار خوبي داريم. البته جهانگردي بد نيست اما توصيه من اين است كه مردم ابتدا از داشته‌هاي خودمان بازديد كنند.
ايراني‌هاي عاشق سفر خارجي در سال 95، ۹ ميليون و ۱۹۶ هزار و ۱۴۰ ايراني به ديگر كشورها سفر كرده‌اند. رقم قابل توجهي در مقايسه با جمعيت 80 ميليوني كشور. يعني بيش از 10 درصد از جمعيت ايران طي يك سال سفر خارجي را تجربه كرده‌اند.
اين رقم امسال رشد قابل توجهي داشته است، به نحوي كه در پنج ماه نخست امسال نيز ۳ ميليون و ۴۷۴ هزار و ۶۹۲ نفر به خارج از كشور سفر كرده‌اند كه اين تعداد در مدت زمان مشابه سال گذشته، ۲ ميليون و ۸۷۵ هزار و ۲۰۳ نفر بوده است؛ آماري كه در مقايسه با مدت زمان مشابه سال گذشته، رشد ۹/۲۰ درصدي را نشان مي‌دهد. ايراني‌ها هر سال بيشتر از سال قبل به دنبال سفر خارجي‌اند و حتي بالارفتن قيمت دلار هم نتوانسته ميل سيري‌ناپذير سفر خارجي را فروكش كند.
در هفته‌هاي گذشته كه دلار به سرعت از مرز 5 هزار تومان گذشت، نيز خبري از كاهش خريد تورهاي خارجي يا پايين آمدن موقتي سفرهاي خارجي نشد. همه چيز به نفع كشورهايي است كه از ايران مسافر و گردشگر مي‌پذيرند. تركيه كشور همسايه و يكي از مقاصد اصلي گردشگري براي ايرانيان است.
اين كشور امسال بيش از 90 درصد بيش از سال گذشته توانسته مسافر و گردشگر ايراني جذب كند. براساس آمارها تعداد گردشگران ايراني در ماه ژوئيه از حدود ۱۳۴ هزار نفر در ابتداي تابستان سال قبل به ۲۵۴ هزار نفر در ابتداي تابستان سال جاري رسيده است. سهم ايران نيز در اين دو سال از ۸۴/۳ درصد به ۵ درصد از كل گردشگران خارجي تركيه رسيده است.
بعد از تركيه كه مقام اول جذب توريست ايراني را دارد، دوبي يكي از شيخ‌نشينان امارات متحده در مقام دوم قرار گرفته است. دوبي از سال‌هاي دور ميزبان ايرانياني بود كه براي تجارت يا تفريح به اين شيخ‌نشين سفر مي‌كردند اما مدتي است رقباي جديد پيدا كرده است.
جمهوري آذربايجان و گرجستان، دو همسايه شمالي هستند كه تلاش مي‌كنند جاذبه‌هاي سفر به تركيه و دوبي را كم كنند و مشابه آنها را براي ايراني‌ها فراهم كنند.
دو كشوري كه تا يك دهه پيش هيچ جايگاهي در سفرهاي خارجي هموطنانمان نداشتند. در اين ميان سرعت گرجستان در جذب توريست ايراني بيش از سايرين بوده است. گرجستان كشوري است كه در سال ۲۰۱۷ با هجوم قابل توجه ايرانيان روبه‌رو شد به طوري كه شمار ايرانيان بازديدكننده از اين كشور به حدود ۳۲۳ هزار نفر رسيد.
اين تعداد در سال ۲۰۱۶ حدود ۱۴۸ هزار نفر بود و اين نشان مي‌دهد در يك‌سال شمار ايرانيان وارد شده به اين كشور رشد ۱۱۸ درصدي داشته است.
ايراني‌ها و سفر در داخل ايران در مقايسه با سفرهاي خارجي، ميزان رشد سفرهاي داخلي بسياري كم بوده است. در حالي كه سفرهاي خارجي بيش از 20 درصد رشد را نشان مي‌دهد، سفرهاي داخلي كمي بيش از 5/1درصد رشد داشته‌اند. رقمي كه نيازمند افزايش است. واقعيت مهمي كه اين سال‌ها توجه كارشناسان گردشگري را به خود جلب كرده، اين است كه ايراني‌ها در سفر بيشتر نظرشان به آن سوي مرزها است. حتي اگر در شبكه‌هاي اجتماعي زيبايي‌هاي خيره كننده ايران را «لايك» كنند، ولي وقتي پاي سفر به ميان مي‌آيد به جاي گزينه‌هاي داخلي، تلاش مي‌كنند تا به يك كشور خارجي سفر كنند.
اگر از گزينه‌ها و ملاحظات فرهنگي و رواني كه ايراني‌ها را به سفر خارجي ترغيب مي‌كند، چشم‌پوشي كنيم، يكي از دلايل مهم اينكه سفرهاي داخلي كم‌رونق‌تر از سفر به آن سوي مرزها است، بحث قيمت تمام‌شده سفر است.
سفر به تركيه به مراتب ارزان‌تر از سفر به جزيره كيش تمام مي‌شود يا اقامت در يك هتل در ايران قيمتي برابر يا حتي بيش از هتل‌هاي يك كشور توريستي در شرق آسيا است. پروانه سلحشوري نماينده مجلس، مي‌گويد: «بايد با سياستي دقيق سفرهاي داخلي را تا حد ممكن ارزان كرد چراكه قيمت‌هاي بالاي كنوني شديداً توسعه گردشگري داخلي را تحت‌الشعاع قرار داده و مانع رشد آن شده است.»
وي تصريح مي‌كند: «نينديشيدن به چاره‌اي كارساز كه به موجب آن سفرهاي داخلي قيمتي معقول‌تر داشته باشند باعث شده اكنون سفري چند روزه به كشورهاي همسايه به مراتب ارزان‌تر از سفر به بسياري از نقاط پرظرفيت گردشگري كشور همچون چابهار باشد. هرقدر هم كه عموم مردم تمايل به گردش در كشور خود و مشاهده مناطق جديد در آن داشته باشند، باز هم در چنين شرايط قيمتي، ناچار هستند مقاصد خارج از كشور را انتخاب كنند.»
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري از اولين روزهاي فعاليتش در اين سازمان در فرصت‌هاي مختلف همواره موضوع ارزان‌سازي سفر را مطرح مي‌كند و در گفت‌وگو با رسانه‌ها يا در نشست‌هاي مختلف و برنامه‌هاي متعدد اين سازمان به تشريح راهكارهاي تحقق سفر ارزان‌قيمت مي‌پردازد.
مونسان رئيس سازمان ميراث فرهنگي طي چند اظهار نظر سياست سازمان ميراث فرهنگي را كاهش قيمت‌هاي سفرهاي نوروزي در سال 97 اعلام كرده است. خبرگزاري ميراث آريا، در گزارشي درباره راهكارهاي تحقق اين سياست، مي‌نويسد: راه‌اندازي قطار گردشگري و توسعه بوم‌گردي دو راهكار اصلي مونسان براي تحقق سفرهاي ارزان‌قيمت است.
وي 13 بهمن 96 در گفت‌وگو با بخش خبري 21 شبكه يك سيما درباره برنامه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي براي توسعه گردشگري داخلي و ارزان‌قيمت گفت: «گران بودن و هزينه‌هاي بالاي تمام‌شده حوزه گردشگري يكي از چالش‌هاي پيش رو است، البته در حال تلاش هستيم كه اين قيمت‌ها را با تمهيدات ويژه‌اي كنترل كنيم و بين ايام پرگردشگر و كم‌گردشگر تفاوت قائل شويم.»
مونسان در اين برنامه تلويزيوني گفت: «تمهيداتي نيز براي پايين‌تر آمدن قيمت گردشگري در كشور انديشه شده است. موج طبيعت‌گردي در دنيا ايجاد شده و طبيعت‌گردي در دنيا در حال رشد است، در داخل كشور ما نيز همين‌طور است. خوشبختانه توانستيم با ايجاد اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي هم كمبود فضا را جبران كنيم و هم قيمت تمام‌شده را كنترل كنيم. بوم‌گردي ارزان يكي از موضوعاتي است كه مي‌تواند به سفر ارزان كمك كند.»
در كنار مسائل اقتصادي، سازمان ميراث فرهنگي بايد به دنبال فرهنگسازي براي رونق گردشگري داخلي باشد، ارائه بسته‌هاي تشويقي و همچنين همكاري با رسانه‌ها براي ترويج سفر به مناطق مختلف كشور در طي نوروز سال جديد مي‌تواند يكي از راه‌هاي مؤثر در رونق‌بخشي ايرانگردي در مقايسه با سفرهاي برون‌مرزي باشد.
