مهدي ارجمند
هر دم از اين باغ بري مي‌رسد. اين ضرب‌المثل حالا شده حكايت ورود انواع مواد و خوراكي‌هايي كه خطر اعتياد را براي نوجوانان و جوانان بيشتر مي‌كند.
زنگ خطر ورود اين نوع اقلام مصرفي در قالب‌هاي مختلف مانند دستمال‌هاي اعتيادآور، برچسب‌هاي روي زبان، آدامس، شكلات و... از چند سال پيش به صدا درآمد اما از آنجايي كه خواب مسئولان دستگاه‌هاي مختلف در كشور مثل هميشه سنگين است، هيچ‌كس صداي اين زنگ خطر را نشنيد يا اگر هم متوجه آن شد خودش را به نشنيدن زد تا به خواب خوش و سنگين‌شان لطمه‌اي وارد نشود.
در حالي كه مسئولان دستگاه‌هاي متولي همچنان در عالم بي‌خبري و در خواب كامل به سر مي‌برند، هر دم اخباري در خصوص خطر گرايش نوجوانان و جوانان به اين اقلام اعتيادآور به گوش مي‌رسد اما نكته تأسف‌بار اينجاست كه هيچ‌يك از مسئولان دستگاه‌هاي متولي به اين اخبار واكنش نشان نمی‌دهند.
در اين ميان نه دستگاه‌هاي متولي فرهنگ و نه دستگاه‌هايي كه اين آسيب‌هاي مستقيم، جامعه هدف آنها را تهديد مي‌كرد مانند آموزش و پرورش، هيچ‌گونه واكنش يا راهكاري براي مقابله با اين تهديد جديد اجتماعي ارائه ندادند و در اين ميان اين نسل نوجوان و جوان پاك ما هستند كه از روي ناآگاهي و عدم اطلاع دقيق از عوارض مصرف اين اقلام ناخواسته به دامن اعتياد و آسيب‌هاي اجتماعي كشيده مي‌شوند. در اين ميان خانواده مهم‌ترين نقش را در پيشگيري از خطراتي كه بچه‌ها را تهديد مي‌كند، دارد. امروز تمام فرزندان ما در معرض اعتياد هستند، پس خيلي بايد هوشيار باشيم.
از نگراني درباره سيگار تا وحشت درباره آدامس مخدر
اگر تا همين چند سال پيش بايد نگران بوديم كه نوجوانان و جوانان سيگار را در سن پايين امتحان نكنند و به دخانيات گرايش پيدا نكنند اين روزها اما بايد از آلوده شدن فرزندان‌مان به آدامس و شكلات‌هاي آغشته به مواد مخدر هراس داشته باشيم.
سيگار شايد ارزان‌ترين و ساده‌ترين و سهل‌الوصول‌ترين ماده دخاني است كه يك نوجوان كم سن و سال را در سايه غفلت والدين، مدرسه، دستگاه‌هاي متولي و عدم اجراي قانون منع فروش سيگار به افراد زير 18 سال، تهديد مي‌كند و يك دانش‌آموز كم سن و سال با پرداخت تنها 200، 300 تومان مي‌تواند يك نخ سيگار بخرد.
اما در كنار نگراني‌ها از شيوع مصرف سيگار بين نوجوانان و جوانان و دانش‌آموزان كه از آن به عنوان دروازه ورود به اعتياد نام برده مي‌شود اين روزها نگراني‌هاي جدي درباره شيوع مصرف مواد خطرناكي به نام بيت، آدامس‌ها و شكلات‌هاي آغشته به مواد مخدر، دستمال‌هاي مرطوب‌كننده اعتيادآور، برچسب‌هاي اعتيادآور روي زبان و... وجود دارد و در حالي كه اخبار ورود و توزيع اين نوع اقلام و مواد مصرفي از سوي نهادهاي رسمي تأييد شده اما تاكنون هيچ راهكاري براي جلوگيري از آلوده شدن نوجوانان و جوانان به اين مواد ارائه نشده است.
شايد تنها راهكار براي جلوگيري از آلوده شدن نوجوانان و جوانان به اين مواد و اقلام، هشدارهايي باشد كه به خانواده‌ها داده مي‌شود. حداقل كاري كه در سكوت دستگاه‌هاي نظارتي مي‌توان انجام داد اين است كه خانواده‌ها را نسبت به مصرف و شيوع اين نوع اقلام در بين دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان آگاه كرد.
در وضعيتي كه فاصله عاطفي بين والدين و فرزندان روز به روز بيشتر مي‌شود و در شرايطي كه شاهد كاهش محسوس حضور يك يا هر دوي والدين در منزل به خاطر مشغله‌هاي كاري و تأمين مسائل معيشتي هستيم و با توجه به اينكه استفاده نوجوانان از دنياي مجازي بيشتر شده و باعث ايجاد فاصله رفتاري بين والدين و اعضاي خانواده شده است بايد بيش از پيش مراقب بود تا نوجوانان ما به اين اقلام و مواد گرايش پيدا نكنند و زمينه اعتياد آنها به انواع مواد مخدر فراهم نشود.
به طور حتم خانواده‌ها در اين ميان نقش بسيار مهمي دارند و پيگيري‌هاي آنها و نظارت‌هايشان بر رفتارهاي فرزندان و كنترل محسوس و نامحسوس هرچه بيشتر آنها مي‌تواند اولين، بهترين و تأثيرگذارترين راهكار جلوگيري از گرايش نوجوانان به اين مواد باشد.
دختران جوان در معرض خطر
نگراني‌هايي كه در اين باره وجود دارد مختص نوجوانان پسر نيست بلكه آنهايي كه به دنبال آلوده كردن جوانان ما هستند و با توليد و وارد كردن برخي اقلام خطرناك دختران نوجوان را نيز هدف قرار دادند.
يكي از اين اقلام، دستمال كاغذي مرطوب‌كننده براي رفع خستگي پوست و جوان‌سازي آن است كه توسط فروشندگان زن در اتوبوس‌ها، مترو و اماكن پرتردد بانوان تبليغ و عرضه مي‌شود. بر اساس اعلام نيروي انتظامي، اولين گزارش از اين ماده جديد در سال گذشته به پليس ارائه شد. جنس اين ماده كه جزو مواد روانگردان محسوب مي‌شود شبيه كاغذ خشك‌كن يا پارچه است.
مجيد ابهري آسيب‌شناس اجتماعي و استاد دانشگاه يكي از كساني است كه پيشتر درباره اين ماده اعتيادآور هشدار داده و گفته بود: دستمال‌هاي مرطوب‌كننده كه با فعاليت چهره به چهره توسط فروشندگان عرضه مي‌شود نه تنها موجب جوان‌سازي پوست نمي‌شود بلكه با ايجاد اعتياد به مواد مخدر صنعتي باعث بروز بيماري‌هاي متعدد نيز خواهد شد.
او از فروش دستمال‌هاي مرطوب‌كننده اعتيادآور در بازار، اتوبوس و مترو خبر داده و گفته بود: زنان و دختران مراقب دام جديد مافياي مواد مخدر باشند. با توجه به گسترش فعاليت پليس مبارزه با مواد مخدر با قاچاقچيان، مافياي مواد مخدر تاكتيك‌هاي خود را عوض كرده و اقدام به توليد و عرضه اقلام جديد با تبليغات كاذب كرده است.
به گفته وي دستمال‌هاي مرطوب‌كننده كه با فعاليت چهره به چهره توسط فروشندگان عرضه مي‌شود نه تنها موجب جوان‌سازي پوست نمي‌شود بلكه با ايجاد اعتياد به مواد مخدر صنعتي باعث بروز بيماري‌هاي متعدد نيز مي‌شود.
اين آسيب‌شناس اجتماعي تأكيد كرد: اين دستمال‌ها بعد از دو بار استفاده اعتياد ايجاد مي‌كند و داراي مواد مخدر «السي‌من» از مشتقات آمفتامين هستند و در ابتدا دستمال مرطوب‌كننده با قيمت ارزان بين 12 تا 15 هزار تومان فروخته مي‌شود و سپس بعد از ايجاد اعتياد تا بسته‌اي 200 هزار تومان نيز عرضه مي‌شود.
به گفته ابهري، با توجه به خطرات و عوارض استفاده از اينگونه دستمال‌ها اطلاع‌رساني لازم به دختران و زنان جوان مي‌تواند قدم مؤثري در پيشگيري و مقابله باشد.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه در هر بسته 10 عدد دستمال مرطوب‌كننده اعتيادآور قرار دارد، گفت: در گذشته مافياي مواد مخدربه شكل‌هاي آدامس و شكلات اقدام به عرضه مواد مخدر مي‌كردند كه شناسايي و معرفي شده و با شكست مواجه شدند ولي اين بار با عرضه اين دستمال‌ها قصد آلوده‌سازي دختران و زنان جوان را دارند.
مضرات دستمال‌هاي اعتيادآور
مرتضي خوش‌گفتار، كارشناس درمان اعتياد نيز چندي پيش در گفتوگو با يكي از روزنامه‌ها در اين باره گفته بود: بعد از هجمه زياد نسبت به شيشه و حشيش و شفاف‌سازي عوارض آنها، مافياي موادمخدر دستمالي را علم كرده كه به نظر بي‌خطر مي‌آيد.
او مي‌گويد: عوارض مصرف مواد صنعتي از خانواده ان.پي.اس‌ها و كانابينوئيدهاي صنعتي كاملاً روشن است كه مختل كردن بخش تفكر و پردازش اطلاعات در مغز، از دست رفتن قدرت تصميم‌گيري، ايجاد مشكل در يادگيري، مختل شدن حافظه كوتاه‌مدت، اختلال در درك احساسات، ايجاد ناهماهنگي حسي عصبي و از دست رفتن توان سيستم عصبي مركزي در ايجاد واكنش نسبت به استرس‌ها، انگيزه‌ها و پاداش‌ها از جمله آنهاست.
با كمي جست‌وجو در فضاي مجازي مي‌توان به تصاويري از اين دستمال‌ها نيز دست يافت. تصاويري از ماده مخدر جديدي در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شده است كه دستمال نام دارد. ظاهر اين ماده مخدر بسيار شبيه دستمال مرطوب مي‌باشد. در تصاويري كه از آن در فضاي مجازي منتشر مي‌شود مي‌توان مشاهده كرد كه هر قطعه از دستمال به‌صورت پارچه روغني و مربع‌هاي كوچك نيم سانتيمتر در نيم سانتيمتر است.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد اين مواد از دسته كانابينوئيدهاي صنعتي است؛ موادي كه از نظر ساختار شبيه ماري‌جوانا است، اما مانند ماري‌جوانا و علف و گرس و حشيش كاشتني نيست، بلكه موادي است كه در آزمايشگاه سنتز مي‌شود و اثرات توهم‌زايي و تخريبش از حشيش خيلي بيشتر و شديدتر است.
شواهدي در خصوص اينكه طي شش ماه يا يك سال فرد را از پا مي‌اندازد وجود ندارد اما معمولاً اين مواد اثرات توهم‌زايي شديد دارند و هرچه مقدار مصرف‌شان بيشتر باشد توهم بيشتر خواهد بود و در بلندمدت بدبيني را نيز به فرد اضافه مي‌كند.
اين مواد ممكن است حتي با يك بار مصرف، اعتياد ايجاد كنند و مطلقاً بايد از مصرف آن پرهيز شود. ان.پي.اس‌ها ممكن است هر نوعي داشته باشد، خوراکی، تزريقي و... اما اين نوع كه تحت نام دستمال ديده شده به‌وسيله سيگار مصرف مي‌شود.
خارهايي به نام گل
از بيت، آدامس و شكلات‌هاي اعتيادآور و دستمال‌هاي آغشته به مواد مخدر كه بگذريم اين روزها با ماده مخدر خطرناك ديگري به نام گل نيز روبه‌رو هستيم كه چند سالي است دانش‌آموزان و دانشجويان را تهديد مي‌كند.
همين ماه گذشته بود كه محمدرضا قديرزاده مديركل حوزه رياست سازمان پزشكي قانوني كشور و دبير كارگروه تحقيقات مواد مخدر اين سازمان در گفتوگو با ايرنا از زنگ خطر و هشدار جدي در مورد ورود مواد مخدر سنتتيك صنعتي از دسته روانگردان‌ها به كشور خبر داد و گفت: اين ماده مخدر جديد با اسامي مختلف وارد كشور شده و موج جديدي از مصرف اين مواد را در صورت عدم مقابله مواجه خواهيم بود.
او به تعويض ذائقه مصرف‌كنندگان مواد مخدر از سنتي به صنعتي به ويژه روانگردان‌ها، مواد توهم‌زا و محرك‌زا اشاره و تصريح كرد: بر اثر اين تغيير متد، مصرف شيشه و گل در بين جوانان به ويژه تحصيلكرده‌ها افزايش يافت.
قديرزاده افزود: تبعات مصرف ماده روانگردان شيشه كه در دهه ۸۰ در كشور شيوع يافت هنوز پايان نگرفته بود كه با ورود ماده گل در دهه ۹۰ مواجه شديم كه اين ماده روانگردان در حال حاضر بعد از ترياك و مشتقات آن بيشترين آمار مصرف را داراست و بيشتر، جوانان درگير آن هستند.
به گفته وي در سال گذشته ۴۵۰ نفر بر اثر مصرف روانگردان‌ها در كشور جان خود را از دست دادند كه بيشتر اين افراد در رده سني ۱۸ تا ۳۵ سال بودند.
هیچ علاجی نیست الا هر کس توی این دوره زمونه باید خودش از خودش مواظب باشد با هر کس وناکس رفاقت نکند نه فقط در مورد اعتیاد بلکه در همه موارد زندگی باید مواظب باشد 
