معصومه طاهري
اين روزها نمايشگاه كتاب
جهان اسلام در مشهد برپا شده است؛ به همين بهانه و همچنين ميلاد پيامبر اسلام سراغ
موفق‌ترين ناشر بين‌المللي كودك رفتيم. انتشارات براق يكي از
انتشارات جوان، اما پركار و موفق در حوزه تخصصي كودكان است كه توانسته در عرصه ملي
و بين‌المللي نه‌تنها خلأهاي موجود را پر كند، بلكه به عنوان
نمادي از ديپلماسي عمومي نيز عمل كرده‌است.
اين انتشارات كه از سال 1382 توسط صفا اميري يك معلم جوان و خوشفكر در امر تربيت
در شهر قم تأسيس شده تاكنون جوايز متعدد ملي و بين‌المللي ويژه‌اي را نصيب خود كرده است. نشر براق همان‌طور كه از نامش مشخص است، ناشر كتاب‌هاي مذهبي است. كلمه براق برگرفته از مركب
پيامبر اعظم در زمان معراج است.
بيشتر
ناشران در ايران به‌صورت جدي مشكل پخش كتاب دارند، آيا شما هم درگير اين مسئله هستيد؟
بله. در بازار داخلي با مشكل
مواجهيم و با شرايط اقتصادي امروز اين مشكل بيشتر شده، به صورتي‌كه مي‌توان
گفت كتاب كودك در سبد خريد مردم نيست. اغلب براي خريدهاي غيركتابي هزينه مي‌كنند كه اين نوع نگاه مردم به كتاب هم از
مشكلات مهم پخش است.
با
توجه به اينكه بيشتر امكانات در تهران است و شما در قم فعاليت داريد، سخت نيست؟
قطعاً اگر در تهران بوديم،
شرايط و امكانات بهتري داشتيم و بهتر هم به چشم مي‌آمديم، ولي از اينكه در قم هم هستيم، ناراضي
نيستيم.
به
طور كلي چه تعداد ناشر كتاب كودك در كشور داريم؟
در ايران حدود400 ناشر تخصصي
داريم از ضعيف تا قوي مانند جمال، قدياني، افق، پيدايش و. . .
چه
تعداد از اينها ناشر مذهبي هستند؟
ناشر مذهبي به صورت تخصصي كم
است، ولي همه ناشران، كتاب‌هاي
مذهبي هم كار مي‌كنند. به نظرم نشر جمال در
اين زمينه تخصصي‌تر فعاليت دارد كه با سرمايه
شخصي و البته بسيار هم موفق در توليد محتوا عمل كرده است.
شما
در نمايشگاه‌هاي متعدد خارجي هم حضور
داشته‌ايد، خاطره جالبي داريد؟
ارديبهشت ماه همين امسال در
شارجه بوديم. دو خانم محجبه به غرفه ما آمدند و چندين كتاب را با دقت نگاه‌كردند، بعد ديدند كه پشت يكي از كتاب‌ها نوشته شده نجف. (ما كتاب‌هاي عربي را با عنوان نجف مي‌زنيم) سپس يكي از آن دو به تابلو سر غرفه نگاه كرد
و ديد تصوير عراق است. گفت: شما شيعه هستيد؟ گفتم: بله. گفت: من كل غرفه‌هاي نمايشگاه را گشتم، هيچ‌كدام كتاب ديني نداشتند. از كتاب‌هاي شما خوشم آمد. جالب است؛ با اين وجود كتاب‌ها را سرجايش گذاشت و چيزي نخريد و رفت. فرداي
آن روز ديدم همان خانم با دخترهايش و دو مرد ديگر آمدند و نزديك نيم ساعت كتاب‌هاي ما را زير و رو كردند، سپس حدود يك ميليون
تومان كتاب خريدند.
مگر
آنجا انتشارات مذهبي نداشت؟
در امارات فضا و شرايط براي
كارهاي ديني متشنج است. ميان آثار مختلف اهل سنت تناقضاتي درباره امامان و مسائل
مذهبي وجود دارد، مثلاً در مذهب مالكي، حنفي و شافعي اختلافاتي هست و چون ورود به
اين امور دردسر دارد، ناشران در اين‌باره
كار نمي‌كنند، حتي خود ما هم مشكل
داريم و گاهي تذكر دادند، در حالي‌كه
سند تاريخي مشكل نداشته ولي اسناد ديگري مانع شدند،البته چون در تاريخ نگاري صدر اسلام ضعيف
بوديم. همين‌ها باعث‌شده ناشران اهل سنت در اين امور كلي وارد شوند
و درباره قرآن هم فوق‌العاده احتياط كنند.
شما
در حوزه كاميك استريپ هم وارد شده‌ايد؟
قبلاً در اين زمينه فعاليت
داشتيم، ولي ديگر كار نمي‌كنيم. چون هنوز در كشورمان
جانيفتاده است و اغلب با بدبيني تصور مي‌كنند
اين هنر بار فرهنگي غربي دارد، به همين خاطر رغبت كمتري برايش است.
آيا
كتابي از انتشارات ديگري بوده كه دوست داشته باشيد ايده و اجراي آن را به عهده
بگيريد؟
تاكنون چنين حسي نداشتم.
همواره تمام دغدغه و ذهنيتم متمركز به سبك زندگي ديني براي كودكان است و روي همين
مسئله هم كار مي‌كنم، چه اينكه بيشتر كتاب‌هايي كه نشر آن را به عهده داشته‌ام، الحمدلله موفق بوده است، حتي برخي كتاب‌هاي نشر جمال هم برگرفته از ايده خود ما است.
به نظرم همين كه مجموعه ما كه يك انتشارات شهرستاني است و در زمان خيلي كم توانسته
به چنين جايگاهي برسد و شناخته بشود، موفق عمل كرده است. ما پنج سال مورد تقدير
قرار گرفتيم و عنوان خادم‌القرآن را هم داشته‌ايم.
انتشارات
براق براي نمايشگاه در كشورهاي مختلف دعوت شده است، آنها چه نگاهي به ايران دارند؟
همين كه هشت سال است در
نمايشگاه‌هاي بين‌المللي حضور داريم، نشان از اقبال آنها به چنين
موضوعاتي است. ما در اين كشورها با دو طيف روبه‌رو هستيم؛ يكسري افراد فرهنگي كه ايران برايشان
جالب است، يكسري هم نگاه و جبهه‌گيري سياسي دارند و حضور ما را تهديد مي‌دانند، بنابراين طبيعي است كه اين طيف از ما
خوششان نمي‌آيد، حتي سنگ‌اندازي و مانع‌تراشي هم مي‌كنند، اما براي عامه مردم و ناشران به صورت
عادت پذيرفته شده‌ايم، به شرطي كه هنگام ورود
به كشورشان گارد حمله نداشته باشيم و كاملاً فرهنگي وارد شويم.
نشر
براق انتشارات تخصصي كودك در حوزه ديني است، آيا در اين سال‌ها مخاطب كودكي هم داشته‌ايد كه بگويد من با كتاب‌هاي شما بزرگ شده‌ام؟
بله بسيار. ما يك سري مشتري
خاص داريم كه هرسال در نمايشگاه كتاب تهران مي‌آيند و بدون اينكه نياز خاصي هم داشته باشند،
حتماً به غرفه ما سر مي‌زنند و محصولات ما را مي‌خرند.
چند
ناشر بين‌المللي تخصصي داريم؟
ناشران بين‌المللي در ايران زياد هستند، اما به شكل متمركز
كمتر از 50 مورد تخصصي فعاليت مي‌كنند
و در حوزه كودك تخصصي هفت تا هشت مورد است.
آيا
به صورت تخصصي ناشران شيعه براي كودكان كشورهاي ديگر داريم؟
اساساً نشر كتاب در حوزه
كودك ريسك بالايي نياز دارد. مثلاً براي چاپ كتاب به زبان فرانسه بايد با
فرانسويان ارتباط داشت و الا صرف نشر، كتاب فروش نمي‌رود. من تجربه زبان آذربايجاني را دارم. پنج
عنوان كتاب به زبان آذربايجاني كار كردم كه مدت هشت سال فروش نرفت تا اينكه آستان
قدس همه را خريد و گفت مي‌خواهد به زوار آذري هديه
بدهد. بنابراين چون مخاطب خارجي در اختيار شما نيست و رسيدن به آن هم سخت است،
كمتر در اين زمينه سرمايه‌گذاري مي‌شود، در حالي‌كه درباره كتاب بزرگسال اوضاع اين‌گونه نيست و فضاي بازتر براي آن وجود دارد،
بنابراين نمي‌توان گفت ناشر شيعي به صورت
تخصصي براي كودك زياد است.
در
عراق چطور؟
در عراق يك ناشر خوب شيعه
براي كودك داريم، ولي بقيه همه در ايران هستند.
چرا
ترجمه و ارسال كتاب از زبان فارسي به زبان‌هاي ديگر چندان موفق نيست؟
تا زماني كه شعبي در كشورهاي
ديگر نباشد، مخاطبي هم براي كتاب وجود ندارد. پس از جهت اقتصادي كار به صرفه‌اي نيست. علاوه بر اين ارسال كتاب از ايران به
بسياري از كشورها ممنوع است. مخصوصاً در خاورميانه و به كشورهاي آذربايجان، تركيه
و كشورهاي حاشيه خليج فارس، همچنين كشورهاي شاخ آفريقا كه ارسال كتاب ممنوع است.
البته در اروپا و امريكا اين وضعيت وجود ندارد و آزاد است.
دليل
اين ممنوعيت كتاب‌هاي ايراني آن هم در
منطقه چيست؟
به خاطر انقلاب و اسلام در
ايران، اين ممنوعيت وجود دارد تا چنين تفكري در كشورهايشان نشر پيدا نكند.
