پیشبرد طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده از رهگذر اصل ۸۵ قانون اساسی

سیاست‌های کلی جمعیت و سیاست‌های کلی خانواده از جمله اسناد بالادستی هستند که بعد از تغییر سیاست‌های جمعیتی کشور و جایگزینی سیاست افزایش جمعیت به جای تحدید جمعیت تدوین و ابلاغ شد. جدای از این دستورالعمل‌های کلی جدی‌ترین دستورالعملی که قابلیت تبدیل به قوانین اجرایی را در حوزه جمعیت دارد، طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده است که در سال ۹۲ و در ۵۵ ماده توسط نمایندگان مجلس ارائه شد و موضوع افزایش جمعیت را با مشوق‌هایی برای ازدواج و فرزندآوری مورد تأکید قرار داده بود، اما این طرح بار مالی داشت و به همین خاطر نتوانست رأی موافق دولت را با خود همراه کند

ایران سریع‌ترین کاهش نرخ فرزند‌آوری را در طول تاریخ دنیا به خود اختصاص داده است. این جمله را ملیندا گیتس، همسر بیل گیتس به‌عنوان یک فعال اجتماعی در توییتر خودش منتشر کرده است.

هزینه هر سیکل درمانی در مراکز دولتی ۵/ ۸ میلیون تومان و در مراکز خصوصی ۱۸میلیون تومان است. اگر این عدد و رقم را در شانس ۳۳درصدی موفق بودن روش‌های درمانی در نظر بگیریم، گاهی وقت‌ها درمان ناباروری زوجین هزینه‌های اضافی را به آن‌ها تحمیل می‌کند. از سوی دیگر از بین ۷۵ مرکز فعال درمان ناباروری در کشور ۲۷ مرکز در تهران قرار دارد که این چیزی حدود ۳۰ درصد مراکز درمان ناباروری کل کشور را شامل می‌شود. این در حالی است که تهران ۱۱درصد از جمعیت کشور را در دل خود جای داده است و توزیع نامناسب مراکز درمان ناباروری هزینه‌های رفت و آمد را هم به زن و شوهر‌های نابارور تحمیل می‌کند

سیمای جمعیتی کشور و آمار و ارقام مرتبط با این مقوله آینده روشنی را در پیش رویمان ترسیم نمی‌کند. نزدیک به ۱۰ سال است جمعیت‌شناسان و کارشناسان امر به شکلی جدی‌تر از قبل درباره وضعیت فعلی جمعیت و آینده و پیری نمای جامعه هشدار می‌دهند.

قدیم‌تر‌ها که مؤلفه‌های جامعه بر محور سنت‌ها استوار بود، وقتی جوانی به سن ازدواج می‌رسید خانواده و بزرگ‌تر‌های فامیل دست به کار می‌شدند و بر مبنای همان مؤلفه‌های جامعه سنتی از بین دختران دم‌بخت فامیل، دوست و آشنا برای پسران جوانشان گزینه‌هایی را پیدا می‌کردند.

بنا بود آیین‌نامه اجرایی قانون تسهیل ازدواج جوانان پس از تصویب اساسنامه صندوق ازسوی مجلس شورای اسلامی، ظرف مدت سه ماه توسط دولت تهیه شود و به تصویب هیئت وزیران برسد. همچنین گزارش اجرای این قانون هر شش ماه یک‌بار از سوی دولت تهیه و به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تقدیم شود. این قانون که در زمان خود قانونی مترقی به شمار می‌آمد طی چهار دولتی که بعد از تصویب آن روی کار آمدند هرگز اجرایی نشد!

فرقی نمی‌کند چه سن و سالی داشته باشید. تنهایی در هر سن و سال و هر مرحله از زندگی سختی‌های خودش را دارد.

در حالی که در گذشته سالمندان اغلب متأهل و دارای فرزند یا فرزندانی بودند که مسئولیت نگهداری از آنان را به عهده می‌گرفتند، در حال حاضر و به خصوص برای سال‌های آینده با پدیده سالمندان هرگز ازدواج نکرده مواجهیم؛ اینجا هم دوباره با پدیده زنانه بودن مواجهیم چراکه تعداد زنانی که به تجرد قطعی می‌رسند بیشتر از مردان مجرد سالمند است. از نگاه جامعه‌شناسان زمانی فردی که هرگز ازدواج نکرده و امیدی هم به ازدواج نداشته باشد به تجرد قطعی رسیده است

براساس سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال ۹۵، مشخص شد جمعیت زنان سرپرست خانوار کشور نزدیک به ۳میلیون و ۶۰ هزار نفر است. این جمعیت در سرشماری سال ۹۰ حدود ۲میلیون و ۵۰۰ هزار نفر، در سرشماری سال ۸۵ یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر و در سرشماری سال ۷۵، کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بود. نگاهی اجمالی به آمار زنان سرپرست خانوار در کشور نشان می‌دهد طی ۲۰ سال از آمار یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در سال ۷۵ به ۳ میلیون و ۶۰ هزار نفر در سال ۹۵ رسیده‌ایم و در چند سال گذشته این آمار به ۴ میلیون رسیده است