سرویس جامعه جوان آنلاین: شبکه جهانی الجزیره در گزارشی تأکید کرده که ایران با توسعه شرکتهای دانشبنیان نه تنها بر بخشی از تحریمها غلبه کرده بلکه در بین کشورهای غرب آسیا هم مقام نخست را از آن خود کرده است.
استارتآپ (شرکت نوپا) کسبوکاری است که در نتیجه کارآفرینی ایجاد میشود. از ویژگیهای این شرکت یا کسب و کار این است که رشد سریعی دارد و در جهت تولید راهحلی خلاقانه و دوامپذیر ارائه میدهد.
بیش از ۴ هزار دانشبنیان ایرانی
استارتآپها معمولاً در همه جای جهان یا زود به بن بست میرسند و شکست میخورند یا موفق میشوند و رشدی سریع به خود میگیرند؛ شکست یا موفقیتشان هم بستگی به ایده و اراده متخصصان شرکت دارد.
به گفته الجزیره حدود دو دهه قبل دانشگاهها در ایران و در کنارشان به صورت خیلی ضعیف هم پارکهای علم و فناوری در زمینه شرکتهای دانشبنیان فعال بودند، اما زنجیرهای دیگر در این میان مفقود بود و وجود نداشت؛ این زنجیره شامل شرکتهای دانشبنیان، استارتآپها، صندوقهای خلاق سرمایهگذاری، زیرساختهای مکانی دانشگاهی و متخصصان خلاق، توانمند و نوآور و زیرساختهایی بود که کشور در زمینه کامپیوتر و سایر مسائل تکنولوژی نیاز داشت. این زیرساختها از دهه ۲۰۰۰ و خصوصاً هفت سال اخیر در شرکتهای دانشبنیان شکل گرفت. حدود ۴ هزار و ۵۰ شرکت دانشبنیان تأیید و ارزیابی شد که در حوزههای مختلف فعالیت دارند.
بهشت استارت آپهای اینترنتی
امروزه در ایران ۸۰ میلیون کاربر تلفن همراه وجود دارد که تقریباً نیمی از آنها دارای تلفنهای هوشمند هستند. این کشور همچنین دارای جمعیت جوان و ۳۳ میلیون نفر [تقریباً ۸۳ میلیون نفر]بین ۲۰ تا ۳۲ سال است. براساس اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، در زمستان ۲۰۱۹ تعداد مشترکان اینترنت به بیش از ۷۴ میلیون رسیده و ضریب نفوذ اینترنت را به بیش از ۹۰درصد رسانده است. این یعنی بازار بسیار خوبی برای انواع استارتآپهای اینترنتی مهیاست.
ایران بالاتر از هند
براساس گزارش شاخص نوآوری بلومبرگ، در سال ۲۰۱۹ ایران با صعود سه پلهای در صدر کشورهای خاورمیانه قرار گرفته است.
شاخص نوآوری بلومبرگ در هشتمین سال رتبهبندی خود از اقتصادهای نوآور دنیا، ایران را با سه پله صعود نسبت به سال گذشته در رتبه ۳۸ اقتصادهای نوآور دنیا قرار داده است. این رتبهبندی با در نظرگرفتن مجموع ۵۶ امتیاز انجام شده که ایران را در جایگاهی بالاتر از کشورهایی، چون رومانی، یونان، هند، قطر، بلغارستان، مکزیک، مالزی و مجارستان قرار داده است.
ورود به نسل نوین فناوری
نسل اول استارتآپهای ایرانی بیشتر بر پایهای تی و در حوزه خدماتی بود، یعنی خدماتمحور بودند. نمونههای بارز آن را در جامعه ایران با اپلیکیشنهای خرید و انتقال موادغذایی یا اتوشوییهای آنلاین میتوان تجربه کرد.
اما سرمایهگذاریهای دانشگاهی به سمت استارتآپهای نسل جدید که بیشتر استارتآپهای حوزه فناوری نوین و همچنین شتابدهندهها پیشرفته هستند؛ مثل استارتآپهای حوزه صنایع سبک، علوم شناختی، سلولهای بنیادی، طب و درمان، آب و انرژیهای نو.
از سوی دیگر زیرساختهایی همچون مشاوره، بازاریابی، بازارسازی و حمایت از شرکتهای دانشبنیان یا استارتآپ هم از طرف نهادهای مشوق ایرانی گسترش یافته است.
قوانینی که باید اصلاح شود
به نوشته الجزیره، احسان فهیم بعد از ۳۰ سال زندگی و فعالیت در حوزه فناوری در امریکا و از سه سال قبل که در تهران فعالیت دارد، یک شرکت استارتآپی را پایهگذاری کرده است که شرکت این مهندس الکترونیک با شعار «ناامید نشو! حتماً راهی هست» کارش را پیش میبرد. این شرکت با دانشگاهها در تماس است تا اساتید دانشجوی با ایدههای خلاقانه را به این شرکت معرفی کنند.
این استارتآپ بعد از تأیید اولیه ایده و گروه، دوره فشرده آموزشی برگزار میکند تا نهایت استارتآپ بتواند روی پای خودش بایستد. یکی از پروژههایی که تاکنون توانسته با موفقیت از آموزشهای این شرکت استفاده کند، کارخانهای مشهور است که در حوزه موادغذایی فعالیت دارد.
احسان فهیم بنیانگذار و مدیرعامل، در گفتوگویی با الجزیره به قوانینی که در ایران وجود دارد، اشاره میکند و میگوید: «قوانین مربوط به تجارت یکی از مشکلات اساسی در ایران هستند، چون حدود ۷۰ سال پیش تدوین شدهاند و اگر بخواهید استارتآپ راه بیندازید، فرآیند ثبت شرکت، گرفتن شماره مالیاتی و گرفتن بیمه کاری واقعاً دستوپا گیر است.»
۲ درصد علم با یک درصد جمعیت
این مهندس برق با اشاره به مسائل مربوط به اینترنت در ایران که به گفته وی «دولت وعده بهبود آن را داده» میگوید: «اخیراً قطعی اینترنت وجود داشته که وزیر از حل مشکل آن خبر داده است، ولی ساختار تجاری فعلی مشکل دارد، چون قوانین آن سالها پیش تدوین شده و مسائل مربوط به شرکتهای نوآور در آن در نظر گرفته نشده است. بنابراین وقتی میخواهید یک اسم را به عنوان شرکت ثبت کنید، چندین ماه طول میکشد.»
هماکنون بیش از ۴ میلیون دانشجوی در حال تحصیل در دانشگاههای ایران وجود دارد. اینها وقتی میآیند در جامعه کار میخواهند. دولت که نمیتواند برای تمام اینها شغل دولتی فراهم کند. بهترین جایی که جوانان میتوانند در آن مستقر شوند، شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها در حوزههای مختلف هستند. جالب اینکه ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد، ولی ۲ درصد تولید علم جهان را در کارنامه دارد.