سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: مستند فرزند امام ظاهراً درباره یک نامه ساخته شده است. درباره موضوع این مستند توضیح می‌دهید؟
فیلم فرزند امام درمورد نامه امام خمینی (ره) به ملت پاکستان به مناسبت شهادت عارف حسینی است که ۳۰ سال پیش نوشته شده است. عارف حسینی رهبر شیعیان پاکستان بود که در جریان فعالیت‌های دینی و فرهنگی در میان مسلمانان پاکستان ترور شد و به شهادت رسید. این نامه بهانه ساخت مستند فرزند امام شد. فیلم در واقع به بهانه این نامه وارد بخشی از تاریخ پاکستان و انتخاب شهید عارف حسینی به عنوان رهبر شیعیان پاکستان و نماینده امام در این کشور می‌شود. فیلم جریان شناسی کرده و در واقع اوضاع کنونی و جریانات حال حاضر شیعیان در پاکستان را نیز بررسی می‌کند.
چرا نامه امام خمینی (ره) را مورد توجه قرار دادید؟
چند سال پیش نامه حضرت آقا به جوانان اروپایی نوشته شد. این نامه باعث شد من ناراحت بشوم و غصه می‌خوردم که چرا آقا برای جوانان پاکستان نامه ننوشتند. در همین فکر بودم و با دوستان درباره این موضوعات تحقیق می‌کردم که متوجه شدم ۳۰ سال پیش امام خمینی (ره) چنین نامه‌ای را به مناسبت شهادت عارف حسینی به ملت پاکستان نوشته بودند. برایم عجیب بود که در طول زندگی هیچ کس با من این موضوع را مطرح نکرده بود که چنین نامه‌ای وجود دارد چراکه نامه امام خمینی (ره) می‌شود گفت: یک جور‌هایی خاک می‌خورد و کسی آن را مورد توجه قرار نمی‌داد به جز چند تا از علمای پاکستان. ما متوجه این موضوع شدیم و رفتیم سراغ نامه و نامه را خواندیم و تحلیل و بررسی و پژوهش انجام دادیم و متوجه شدیم یکی از مهم‌ترین نامه‌هاست که امام خمینی (ره) در طول زندگیشان نوشته‌اند.
نامه به اندازه‌ای عمیق و دقیق بود که می‌شود روی آن چند فیلم ساخت و موضوعاتی که امام مطرح کردند هر جمله و هر سطری خودش موضوع یک فیلم می‌تواند باشد، می‌تواند هر کدام از آن‌ها مورد توجه پژوهشگران قرار بگیرد و صد‌ها کتاب در مورد آن نوشت. ما این نامه را بهانه ساخت مستند و چندین نکته از آن را در سیر داستانی این فیلم قرار دادیم و فیلم‌مان را ساختیم. اما نکته مهم این است که خود امام در نامه تأکید داشته است که یاد این شهید را زنده نگه دارید و این هم انگیزه‌ای شد تا ما برای احیا و زنده نگه داشتن یاد عارف حسینی این سوژه را انتخاب کنیم.
کار چقدر طول کشید؟
کار پشت سر هم نبود و فاصله می‌افتاد و در کل حدود دو سال از تحقیق تا تولید زمان برد.
با چه موانع و مشکلاتی در تهیه و تولید این مستند روبه‌رو شدید؟
فیلم خودش ۳۰ تا ۴۰ دقیقه بود که ما برای اکران نسخه سینمایی یک خلاصه ۸۰ دقیقه‌ای از آن را آماده کردیم و به جشنواره عمار فرستادیم و شکر خدا به عنوان بهترین فیلم در بخش بیداری اسلامی انتخاب شد. سختی‌هایی وجود داشت که باعث شد کار زمان زیادی طول بکشد، برای اینکه این موضوع را متأسفانه بعد از شهادت ایشان که ۳۰ سال از آن گذشته کسی کار نکرده و سراغش نرفته است. ما جز یک کتاب فقط منبعی در مورد این شهید نداریم. هیچ کار تحقیق و پژوهشی روی تفکرات و اندیشه‌های این شهید وجود نداشت.
یکی از سختی‌های کار این بود که مجبور بودیم تاریخ و اتفاقاتی را که در تاریخ درمورد شهید و در اطراف شهید رقم خورده بود خودمان برویم به صورت میدانی تحقیق کنیم. از علما و شخصیت‌های بزرگ سؤال کنیم و این موضوع هم حساس بود. علما در سفر اول به پاکستان حاضر به مصاحبه نبودند و اینکه بعد از این همه سال یکی آمده که بخواهد این کار را انجام دهد. در سفر‌های بعدی برخی از علما حاضر به همکاری شدند و تاریخ شفاهی برای این مستند تهیه شد.
عارف حسینی خیلی مظلومانه شهید شد و برخی علما ایشان را به شهید بهشتی ایرانی‌ها شبیه می‌دانستند و می‌گفتند ایشان در زندگی مظلوم بود. مشکل دیگر این بود که همه آن علمایی که در مقابل این موضوع گارد داشتند مسئله و حساسیتشان درباره چگونگی پرداخت به این موضوع بود. امیدوارم رسانه‌ها روی نامه امام به ملت پاکستان کار کنند چراکه مخاطبان این نامه همه مردم جهان می‌توانند باشند. تعدادی از شخصیت‌های ایرانی بودند که در زمان حیات عارف حسینی با ایشان ارتباط داشتند. شخصیت‌هایی مثل آیت‌الله جنتی و دکتر ولایتی و آیت‌الله جوادی‌آملی که ارتباط نزدیکی داشتند. خیلی دوست داشتیم که با این‌ها ارتباط گرفته و درمورد شهید صحبت کنیم که متأسفانه نشد و شاید مصلحت نبود. فیلم یک نسخه پاکستانی درآمده است. مخاطب اصلی آن در نسخه اصلی پاکستانی شد و به زبان اردو و زیرنویس فارسی است. نسخه ایرانی فیلم نسبت به نسخه پاکستانی ۴۰ دقیقه بلند‌تر است.
سبک کارتان در این مستند چیست؟
سبک کار این است که این فیلم یک مستند آرشیوی، تاریخی و مصاحبه‌ای است، اما ویژگی آن این است که باعث می‌شود نامه امام (ره) که متاسفانه توجهی به آن نمی‌شد مورد توجه قرار بگیرد و موضوعی که امام خمینی (ره) در نامه در رابطه با تفکیک اسلام امریکایی و اسلام ناب محمدی (ص) و تفاوت روحانی‌های متعهد و روحانی‌نما‌ها مطرح می‌کند باز مطرح و باز برای همه جهان بازخوانی شود.
چقدر حمایت شدید؟
اسپانسر اصلی این کار خانه مستند انقلاب اسلامی بود. حسین افشار مدیر خانه مستند به طور شخصی این موضوع را پیگیری کردند ولی ما قدم اولیه را از قبل برداشته بودیم و ایشان قبول کرد که به این نامه بیشتر توجه شود و خدا را شکر کار ادامه پیدا کرد. من امیدوارم این‌ها شبه قاره هند را مورد توجه قرار دهند. همانطور که به سوریه، لبنان و تحولات این کشور‌ها اهمیت می‌دهند به کشور‌هایی مثل پاکستان هم اهمیت بدهند. ما این توقع را داریم که باعث نزدیک شدن این دو کشور با هم می‌شود.
چرا این نام را انتخاب کردید؟
نام از خود عبارت امام خمینی انتخاب شد که چند خط مانده به انتهای نامه، عارف حسینی را فرزند خطاب می‌کنند؛ «اینجانب فرزند عزیزی را از دست داده‌ام» ما هم از همان جا تصمیم گرفتیم نام فیلم را فرزند امام بگذاریم.
به هدف‌تان رسیدید یا نه؟
از آنجا که متأسفانه در پاکستان ما جشنواره عمار و شبیه به چنین چیزی نداریم، این را در پاکستان از طریق یوتیوب نشر دادیم و به آن‌ها که رسیده بود خودشان دانلود و پخش کرده بودند، اما آنچه مخاطب پاکستان برداشت می‌کند با آنچه مخاطب ایرانی برداشت می‌کند، متفاوت است. بازخورد‌ها و کامنت‌هایی که به من رسید همان چیزی بود که ما به دنبال آن بودیم و مهم این است که این فیلم از شبکه‌های داخلی پخش شود و مردم همه ببینند و مردم دو ملت از پاکستان و عارف حسینی بیشتر بدانند و ان‌شاءالله ارتباط دو کشور بیشتر شود.
