سرویس جامعه جوان آنلاین: علوم شناختی، یک علم بین رشتهای جدید است که به مطالعه علمی ذهن و فرایندهای آن میپردازد و برای همین در این مطالعه، انسان، حیوان و ماشین (هوش مصنوعی) مورد پژوهش قرار میگیرد. مطالعه هوش و رفتار با تمرکز بر اینکه سیستمهای عصبی چگونه اطلاعات را بازآفرینی، پردازش و تبدیل میکنند، محور اصلی علوم شناختی است.
لازم به تأکید نیست که شناخت انسان از «مغز» خود، چه دستاوردهایی را پیش روی او قرار میدهد. هیچ دانشی نیست که تحت تأثیر علوم شناختی قرار نگیرد. امروزه اقتصاد شناختی، آموزش و پرورش شناختی، مهندسی شناختی، هوش مصنوعی و علوم دفاعی شناختی از رشتههایی است که در ذیل علوم شناختی مورد مطالعه قرار
گرفته است.
یکی از دلایل رشد فزاینده یک علم، بودجهای است که دولتها برای آن رشته علمی در نظر میگیرند. به دلیل اهمیتی که در حوزه دفاعی برای علوم شناختی قائل هستند و بودجه خوبی که دولتها به ویژه دولت امریکا برای بخش نظامی خود کنار میگذارند، علوم شناختی نیز در سالهای اخیر، رشد چشمگیری داشته است. کافی است یک دانشمند علوم شناختی ادعا کند که میتوان در آینده با تکیه بر پیشرفتهای این علم، بر رفتار بشر قبل از هر اقدامی اثر گذاشت! معلوم است که چنین جذابیتی قبل از هر کس برای کشورها در حوزه دفاعی قابل توجه خواهد بود. یافتههای علوم شناختی همچنین در سالهای اخیر تأثیرات زیادی بر آموزش و پرورش بر جای گذاشتهاست، شاید در آینده این تأثیرات موجب شود که هزاران سال تعلیم و تربیت انسانها دچار تحولی شگرف شود. به همین خاطر بودجههایی که دولتها برای ایجاد تغییرات عمیق در نظام آموزش و پرورش هزینه میکنند، بسیار چشمگیر است. کافی است بدانیم سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال ۱۹۹۹ پروژه مطالعاتی «علوم یادگیری و تحقیقات مغز» را آغاز کرد که در نتیجه آن دولتهای غربی تصمیم گرفتند نظام آموزشی خود را بر اساس یافتههای جدید دانش شناختی بازسازی و استوار کنند. تکیه بر محیطهای مجازی برای آموزش انفرادی به جای آموزش جمعی، یکی از همین دگرگونیها است. همین دو مورد از میان هر علم و فعالیت بشری که به علوم شناختی مرتبط است، نشان میدهد که چرا ایران باید علوم شناختی را جدی بگیرد. دایره علوم شناختی چنان علوم دیگر را تحت تأثیر قرار خواهد داد که در آینده علم بدون تخصص در حوزه شناختی، ممکن نیست و هر دانشی بدون پیوست این تخصص ابتر خواهد بود. مغز انسان هنوز بسیار ناشناخته است و علوم شناختی در آعاز راه است و شاید از این پس از پیشرفتهای این علوم در کشور بسیار بیشتر بشنویم.