سیزدهمین نشست «شنبههای انقلاب» با عنوان «مشارکت عمومی»، به همت جنبش مردمی پاسداشت ۴۰ سال انقلاب اسلامی صبح دیروز در خبرگزاری مهر برگزار شد.
شهریار زرشناس، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، طی سخنانی در این نشست گفت: فضای دموکراسی لیبرال غربی به گونهای است که امکان به وجود آمدن اراده عمومی را ندارد و مردم را از فرآیندهای سیاسی دور میکند. زرشناس با بیان اینکه دموکراسی غربی مردم آن سرزمین را از مشارکت دور میکند، تصریح کرد: دموکراسی در غرب نوین نوعاً سرمایهسالارانه و مبتنی بر جریان سرمایه است. برآیند این نوع دموکراسی این است که سیاست به سرعت تحت تأثیر مناسبات اقتصادی ناعادلانه قرار میگیرد و نوعی ایزولاسیون در عرصه اجتماعی به وجود آمده و سیاست زدایی رخ میدهد. وی اظهار داشت: سیطره سرمایه موجب میشود که مردم از فرآیندهای سیاسی دور شده و دچار روزمرگی معاشمحور شوند. زرشناس با بیان اینکه بالاترین میزان مشارکت در دموکراسی غربی از کمترین میزان مشارکت در نظام مردمسالار دینی کمتر است، خاطرنشان کرد: مردم در نظامهای لیبرال به شدت غیرسیاسی میشوند و نشاط سیاسی در مکانیزمهای اجتماعی و سیاسی غرب مدرن رخ نمیدهد و نخبگانی میشود که نشان دهنده باطن سرمایهسالارانه دموکراسی لیبرال است. وی یادآور شد: فارغ از هر نوع تعلق ایدئولوژیک، مردمسالاری دینی در ۴۰ سال گذشته حیرتانگیز است و در تمام تاریخ ما قبل از انقلاب اسلامی چنین چیزی وجود نداشته است. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه انقلاب اسلامی زیر پرچم وحدت ایدئولوژیک تشیع، اراده اجتماعی را به وجود آورد، اظهار داشت: همگرایی مبتنی بر نظام امت و امامت برای اولین بار چیزی را که آنها تحت عنوان حلقه مفقوده ذکر میکنند، به عینیت رساند. وی افزود: این فرآیند هم اکنون نیز هر ساله در راهپیماییها و هر دو سال با انتخابات محک میخورد و به عرصه میآید.
سرمایه اجتماعی بزرگترین پشتوانه نظام
علیرضا افشار، رئیس هیئت عالی اندیشهورزی سپاه پاسداران نیز در این نشست با بیان اینکه نظام اسلامی از دو پایه اساسی رهبری و مردم تشکیل شده است، گفت: رهبری هم ضامن تعالیم اسلامی در نظام حکومتی است و هم پشتوانه حضور مردم که امروز هر دو مسئله به خوبی در حال اجراست. وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران توانست مدلی را ارائه دهد که معیار اصلی حکومت عادلانه در کشور ما اتفاق بیفتد، امری که کمتر سابقه اجرا شدن در کشورهای دیگر را داراست. معاون اسبق وزیر کشور با اشاره به اینکه در بُعد سیاسی، انتخابات و وجود احزاب متنوع ضامن مشارکت عمومی مردم است، تصریح کرد: نقش احزاب در شکلگیری آرای مردم در انتخاباتهای مختلف بسیار تاثیرگذار است و خروجی آن را ما در شوراهای شهر، مجلس و دیگر نهادهای انتخابی شاهد هستیم. وی ادامه داد: نکته دیگر حضور مردم در راهپیمایی هاست، بزرگترین فتنهها در کشور به سر انگشت حضور مردم حل شد، به طور مثال ۲۳ تیر ۷۸ که امروز در سالروز آن هستیم روزی بود که مردم با حضور خود در مقابل فتنه ۱۸ تیر راهپیمایی کردند و پس از آن در ۹ دی ماه ۱۳۸۸ شاهد حضور گسترده و انبوه مردم بودیم که در طول دوره انقلاب امر بیسابقهای بود. وی بر همین اساس گفت: حضور سیاسی و آگاهانه مردم در صحنههای مختلف انقلاب ضامن تداوم انقلاب اسلامی بوده و خواهد بود. افشار افزود: در بُعد امنیتی یکی از عوامل بازدارندگی کشور که توان دفاعی ما را افزایش میدهد، حضور مردم است، استکبار جهانی همواره تلاش کرده که به طرق مختلف کشور ما را دچار فتنههای قومی مذهبی کند، اما امروز به برکت حضور مردم آگاه شاهد امنیت موجود هستیم.
کمک گرفتن از مردم، راهحل مسئله تحریمها
یک عضو دیگر هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه مردم بخشی از راهحل مشکلات کشور هستند، گفت: مسئولان برای حل مشکل تحریمها باید دست به سمت مردم دراز کنند. محسن ردادی در نشست شنبههای انقلاب گفت: در مقدمه قانون اساسی تأکید شده که نظام اسلامی بر اساس قیام مردمی برپا شده است و اصل ششم قانون اساسی نیز بر اداره کشور بر اساس آرای عمومی تأکید دارد.
عضو شورای عالی بسیج با تأکید بر تفاوت مشارکت سیاسی در نظام اسلامی و غرب گفت: در غرب مشارکت سیاسی حالت رقابت دارد و همیارانه نیست، اما در جمهوری اسلامی مشارکت سیاسی غیر از رقابت حالت همیاری نیز دارد. مهمترین ابزار مشارکت مردم در غرب رقابت انتخاباتی است، اما در جمهوری اسلامی ابزارهای جدیدی نیز دیده شده است مثل حضور مردم در نماز عبادی و سیاسی جمعه و حضور ملت در راهپیماییها. وی در پاسخ به این شبهه که آیا دین و مردم سالاری قابل جمع هستند، گفت: نظام دینی قائل به برابری مردم است، بنابراین با مشارکت مردمی و دموکراسی سازگار است، اما نظام پادشاهی و سلطنتی که بر اشرافیت قائل است با دموکراسی و مشارکت مردمی قابل انطباق نیست. وی در پاسخ به شبهه دیگری مبنی بر اینکه آیا ولایت فقیه با مردم سالاری قابل جمع است، گفت: اگر جملات امام در این خصوص را جمع آوری کنید، جزوهای ۳۰ تا ۴۰ صفحهای را شامل میشود. امام خمینی معتقد بود شخص ولی فقیه موجب ادامه مشارکت مردم و مانع دیکتاتوری است. این استاد دانشگاه، حمایت رهبری از رأی مردم را از مصادیق انطباق رهبری با مردم سالاری خواند و گفت: آنقدر میزان دخالت رهبری در حکومت کم است که امروز منتقدان خواستار دخالت رهبری در حکومت هستند و از ایشان میخواهند وزرای ناکارآمد یا رؤسای جمهور ناکارآمد را عزل کند. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در بخش دیگری از اظهارات خود در تشریح آینده مشارکت مردمی در جمهوری اسلامی گفت: مشارکت سیاسی یکی از دستاوردهای جمهوری اسلامی است. جمهوری اسلامی هر جا که زمین خورده با قدرت بیشتری بلند شده است زیرا مردم همواره حامی جمهوری اسلامی بودهاند. وی تصریح کرد: دشمنان تلاش دارند که اعلام کنند مردم بخشی از مشکلات کشور هستند، در حالی که مردم بخشی از راه حل مشکلات کشور هستند. برای حل مشکل تحریمها مسئولان باید به سمت مردم دست دراز کنند. مردم باید در جریان مشکلات قرار بگیرند و در راستای حل آن کمک کنند.
خیمه قدرت زدن بدون خواست مردم ممکن نیست
محمد شفیعیفر، استاد دانشگاه نیز در این نشست با بیان اینکه مشروعیت نظام جمهوری اسلامی بر رأی مردم چنگ انداخته است، گفت: ما هر سال راهپیماییهایی با عنوان تجدید بیعت با نظام جمهوری اسلامی داریم. ما دو راهپیمایی سالانه داریم که متعلق به نظام است؛ یکی روز قدس و دیگری ۲۲ بهمن. مردم هر سال در این دو روز به خیابان میآیند. مردم برای چه میآیند؟ در حقیقت این موضوع همان تجدید بیعت با نظام سیاسی است که برپاکردهاند. شفیعی فر با اشاره به ادعای برخی که میگویند همین الان باید رفراندوم برگزار شود، اظهارداشت: برای چه باید رفراندوم برگزار شود؟ به لحاظ حقوقی اصل بر بقای نظامهای سیاسی است. اگر خلاف این باشد، باید خود را در عرصه اجتماعی نشان بدهد. هیچ نظام حکومتی در دنیا نمیآید برای بقای خود رفراندوم برگزار کند. وی با اشاره به گزینش مقامات تصریح کرد: نظام ما جمهوری است. جمهوری هم یعنی اینکه تمام مقامات کلیدی و اساسی با انتخابات برگزیده شوند. همه مقامات جمهوری اسلامی انتخابی هستند. شفیعی فر گفت: تا مردم نخواهند، کسی نمیتواند در جایی خیمه قدرت بزند. مجلس و دولت وجه سیاسی دارد، اما آنچه دموکراسی را اجتماعی میکند، شوراهای شهر و روستاست. یک سوم اقتصاد ما هم تعاونی و مردمی است که البته متأسفانه نتوانستهایم این امر را محقق کنیم. این استاد دانشگاه تصریح کرد: در همه کشورهای دنیا ما یک انتخابات اصلی داریم؛ یا انتخابات مجلس یا انتخاب ریاست جمهوری، اما در کشور ما، هم رئیسجمهور و هم مجلس انتخابی است و توسط مردم انتخاب میشوند.
انقلاب اسلامی حد اعلای مردمسالاری
مهدی جمشیدی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دیگر سخنرانی بود که در این نشست به طرح دیدگاههای خود درباره مشارکت مردمی در نظام اسلامی پرداخت. وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی تنها نظامی است که همه ساله مشروعیت خود را در معرض رأی مردم میگذارد، اظهار داشت: نظام جمهوری اسلامی در بدنه اجتماعی خود دارای قطعیت است و این بدنه نیز به صورت مرتب از طریق تکرارها در حال بازتولید رویشهای جدید است. وی افزود: انقلاب اسلامی توانست مردم سالاری را از نقطه زیر صفر در رژیم پهلوی به حد اعلای خود برساند. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه در جمهوری اسلامی حاکمیت هر چندسال یک بار دستخوش تحولاتی میشود که خواست بدنه اجتماعی است، گفت: در دوره رژیم پهلوی آنها حتی در انتخاب شهردارها که تأثیری در عرصه سیاسی نداشتند هم دخالت میکردند و از آن گذشت نمیکردند. جمشیدی تصریج کرد: پس از انقلاب اسلامی از عالیترین سطوح سیاسی تا پایینترین آن با خواست و اراده مردم انتخاب شده است و از دل هر دولتی رئیسجمهوری انتخاب شده است که نقطه مقابل دولت قبل بوده است.