
محمد زماني
برجام به مذاق غربيها خوش آمده و صدر اعظم آلمان، ميگويد كه توافق هستهاي ايران و قدرتهاي جهاني قابليت اين را دارد به عنوان الگويي براي حل بحران ميان غرب و كرهشمالي استفاده شود، اين در حالي است كه رهبر كرهشمالي در جشن سالگرد تأسيس حكومت كمونيستي كرهشمالي ضمن ميزباني از دانشمندان و متخصصان هستهاي از آنها خواست تلاش و تحقيق بيشتر براي افزايش قابليت اتمي اين كشور داشته باشند تا نشان داده باشد كه اگر هم مذاكرهاي باشد از نوع برجام نخواهد بود، بماند كه خود پيونگ يانگ خيلي پيشتر از برجام اين مدل را آزموده و مزه بدعهدي غربيها را چشيده بود.
در شرق دور، پيونگ يانگ شاهد جشن و سرور دستيابي به بمب هيدروژني است و در غرب عزاي آبروي از دست رفته امريكا و متحدانش در جلوگيري از دستيابي كرهشمالي به بمب اتمي كه بماند بلكه بمب بسيار قويتر هيدروژني قابل نصب در كلاهك موشكهاي بالستيك و در چنين شرايطي صدراعظم آلمان پيشنهاد داده است كشورش، همچون مدل مذاكره بر سر برنامه هستهاي ايران، در مناقشه اتمي كرهشمالي نقش واسطه ايفا كند. آنگلا مركل اعلام كرده آماده است مستقيماً وارد تلاشهاي ديپلماتيك براي حل مناقشه اتمي و موشكي كرهشمالي شود. مركل در مصاحبهاي با نسخه يكشنبه روزنامه آلماني «فرانكفورتر آلگماينه» (۱۰ سپتامبر/ ۱۹ شهريور) گفته است: «چنانچه درخواستي براي شركت ما در گفتوگوها باشد، من سريعاً پاسخ مثبت ميدهم.» مركل با اشاره به توافق هستهاي بين ايران و قدرتهاي جهاني موسوم به برجام گفت كه آن توافق «بسيار طول كشيد اما در ديپلماسي بسيار مهم بود» و به گفته خانم مركل منجر به «نتيجهاي خوب» شد. وي ادامه داده است كه ميتواند چنين راهي را براي حل مناقشه كرهشمالي نيز تصور كند و اروپا و بهخصوص آلمان بايد آماده باشند تا در اين مورد هم نقشي فعال ايفا كنند. رئيس حزب دموكرات مسيحي آلمان همچنين نگراني خود را از مسابقه تسليحاتي به خاطر آزمايشهاي اتمي كرهشمالي ابراز كرده است زيرا به گفته مركل، پس از تحركات پيونگيانگ، كرهجنوبي و ژاپن نيز ممكن است براي رسيدن به سلاحهاي اتمي تلاش كنند.
برجامخواهي در شرايط متفاوت
شايد آلمانيها بنا به تجربه دو جنگ افروزي خانمانبرانداز جهاني اول و دوم روحيه صلحطلبي خاصي را نشان ميدهند اما واقعگرايي و مطابق مقتضيات حرف زدن يكي از هنرهاي سياستورزي است. برجام نه با يك كشور مسلح به سلاح اتمي بلكه با كشوري صورت گرفت كه تنها بر پيشبرد اهداف صلحآميز دستاوردهاي هستهاي اصرار داشت كه البته در نهايت نتيجه خوب شايد براي اروپا معنا داشته باشد؛ ايرانيها كه هر روز شاهد بدعهدي امريكا در نقض روح و مفاد برجام بودهاند و طرف امريكايي هم از زبان رياست جمهورياش براي توجيه بدعهديهايش مستمراً برجام را «يك توافق بد» خوانده است. شرايط اكنون در شرق دور بسيار با مورد ايران فرق دارد.
زماني دولت امريكا با ظاهرسازيهاي دولت باراك اوباما توانست كشورهايي چون چين و روسيه را در تصويب قطعنامهاي تحريمي همراه خود سازد و مذاكرات برجام تحت شرايط سختترين تحريمهاي ثبت شده در تاريخ عليه يك كشور و البته اعتقاد طرف ايراني كه اساساً به دنبال سلاح اتمي نبود، پيش رفت اما حالا غرب با كشوري روبهرو است كه در اصول سياست همان مسير غرب يعني زبان قدرت را پيگيري كرده و با دستيابي به «سلاح نهايي» محاسبات غربي را به هم ريخته است و از سوي ديگر روسيه و چين امروز آن روسيه و چين چند سال پيش نيستند و حتي خود اروپا هم معلوم نيست چقدر آمادگي داشته باشد تحت فرمان فردي چون دونالد ترامپ دمدمي مزاج مذاكراتي شروع يا پيش ببرد. شاهد مثال اظهارات مايكل فالن وزير دفاع انگليس است كه ديروز در گفتوگو با شبكه خبري بيبيسي با اينكه گفت انگليس در مسئله كرهشمالي دنبال راهحل ديپلماتيك است و نبايد وارد بحران نظامي در مسئله كرهشمالي شد اما هشدار داد كه احتمال جنگ ناگهاني با كرهشمالي بسيار زياد است. وي با بيان اينكه تلاش ميكنيم چين را قانع كنيم كه [كشورهاي] همسايههايش را چك كند، نشان داد فعلاً همه هم و غم انگليس و امريكا تلاش براي فشار بر چين است كه به باور بسياري ميتواند كرهشمالي را از طريق اعمال فشارهاي شديد اقتصادي كنترل كند.
آرزوي برجام يك چيز را نشان ميدهد، آن هم استيصال غرب و متحدانش در شرق دور در برابر كرهشمالي و رويارويي با پذيرش كرهشمالي در باشگاه كشورهاي داراي سلاح هستهاي. اين را ميشود از گفتههاي «ايتسونوري اونودرا» وزير دفاع ژاپن فهميد كه اعلام كرده آزمايش هستهاي اخير كرهشمالي اثبات كرده فناوريهاي اين كشور پيشرفت كرده و پيونگيانگ حالا قابليت كافي براي اينكه به عنوان يكي از كشورهاي اتمي جهان شناخته شود، بهدست آورده است. اونودرا در مصاحبه با تلويزيون «NHK» ژاپن گفته است: «اين احتمال وجود دارد كه آزمايش اخير بمب هيدروژني كرهشمالي، آزمايش بمبي 160 كيلوتني از تي ان تي بوده باشد و فناوريهاي آنها واقعاً پيشرفت كرده است.» وي افزود: «اين يك تهديد بزرگ است و كرهشمالي اين قابليت را دارد كه به عنوان يك كشور اتمي در نظر گرفته شود.» وي در اين خصوص گفت: «قابليت ديگري كه كرهشمالي ميخواهد به نمايش بگذارد، موشكهاي بالستيك بينقارهاي است. با توجه به هدف نهايي آنها كه هدف گرفتن خاك امريكا با كلاهكهاي اتمي است، به احتمال زياد گام بعدي آزمايش يك موشك بالستيك بينقارهاي خواهد بود كه اگر آزمايش شود، اين موشك از آسمان ژاپن عبور خواهد كرد، البته ما اوضاع را به صورت 24 ساعته و هر روز تحت كنترل و نظارت داريم.»
تحركات امريكا
درحالي كه يك مقام وزارت دفاع كرهجنوبي هشدار داده است كرهشمالي ميتواند «هر آن» دست به آزمايش يك موشك قارهپيماي ديگر بزند، امريكا به طور رسمي از شوراي امنيت سازمان ملل متحد درخواست كرده قطعنامه وضع تحريمهاي شديدتر عليه كرهشمالي را به رأي بگذارد. امريكا خواهان آن است تا شوراي امنيت روز امروز اين قطعنامه را به رأي بگذارد اما چين و روسيه با تحريم نفتي و مسدود كردن داراييها مخالف هستند و تنها با ممنوعيت صادرات محصولات نساجي كرهشمالي موافق هستند كه عملاً يعني هيچ.
امريكا صرفاً به اقدامات اينچنيني بسنده نكرده است و لااقل سعي ميكند از اين بحران بهره لازم را برده و تعداد نيروها و سلاحهايش را در شرق دور افزايش دهد و موازانه شكننده و تهديد شده توسط كره شمالي- چين را همچنان به نفع كشورهاي متحدش حفظ كند. در همين ارتباط امريكا در تازهترين لشكركشي به شرق دور رزمناو «يو اس اس وس» را به منظور ملحق شدن به ناوگان هفتم نيروي دريايي امريكا به سواحل ژاپن اعزام كرده و همزمان از اضافه شدن يك اسكادران جديد از جنگندههاي اف–35 به مناطق عملياتي ناوگان مذكور خبر داده است. بنا بر اين گزارش، بيش از 100 جنگنده اف-35 قرار است در سال جاري در مناطق نزديك شبهجزيره كره پرواز كنند و به طور همزمان نيز سئول و توكيو با خريد بيش از 40 فروند از اين جنگندهها از شركت «لاكهيد مارتين» با امريكا توافق كردهاند.
پيروزي هيدروژني به بهاي خون
همزمان با چارهانديشي غربيها كيم جونگ اون، رهبر كرهشمالي روز شنبه در جشن سالگرد تأسيس كرهشمالي ميزبان دانشمندان هستهاي، مقامات ارشد نظامي و ديگر مقامات اين كشور بود كه در ساخت «بمب هيدروژني» كه به تازگي مورد آزمايش گرفته، نقش داشتند. كيم جونگ اون در اين مراسم با تمجيد از سازندگان بمب هستهاي اخير گفت: آزمايش اين بمب هيدروژني پيروزي بزرگي بود كه مردم كره به بهاي خونشان توانستند آن را به دست آورند.