هنوز چند ماه از خبر شكايت و مجازات سازندگان يك فيلم ضد ايراني نگذشته است كه تهيهكننده فيلم بدون اينكه با مجازات روبهرو شود، در آستانه مديريت بر يك مجموعه سينمايي قرار گرفته است. محمد آفريده كسي كه شايد به خاطر ساخت فيلم «يك خانواده محترم» اكنون در زندان يا محروميت از حقوق اجتماعي باشد، گزينه محتمل تصدي يكي از پستهاي مهم سازمان سينمايي شده است.
فيلم سينمايي «يك خانواده محترم» را ميتوان مهمترين فيلم ضد ايراني توليد داخل كشور دانست؛ فيلمي كه ابتدا قرار بود به نام «خرمشهر»ساخته شود و بودجهاش را از سيمافيلم تأمين كرده بود.
فيلم با همين نام در سال 89 كليد خورد. محمد آفريده تهيهكننده فيلم، پيش از آغاز فيلمبرداري در مصاحبه با يكي از خبرگزاريها گفت: «پس از پيروزي انقلاب اسلامي، نخستين و شايد مهمترين پيروزي عظيم ملت ايران در آزادي خرمشهر رقم خورد و انشاءالله امسال در نظر دارم به مناسبت سيامين سالگرد دفاع مقدس، فيلمي بلند با استانداردهاي سينماي جهان، با اشاره و ياد اين حماسه تهيه كنم».
ظواهر امر نشان ميداد كه فيلم آفريده از آن به عنوان حماسه ياد ميكند، فيلمي با معيارهاي ژانر دفاع مقدس خواهد بود و ميتواند در دورهاي كه ساخت فيلمهاي دفاع مقدسي روندي نزولي يافته است، نماينده خوبي براي اين گونه سينمايي باشد. اما زماني داستان فيلم جنجال آفرين شد كه فيلم به كن فرانسه فرستاده شد.
مسئولان سيما فيلم گفتند پيش از ارسال فيلم و با مشاهده نسخه نهايي متوجه ضد ايراني بودن فيلم شدهاند و حمايت خود را از فيلم برداشتهاند. اما همان زمان محمد آفريده در گفتوگو با «جوان» از اينكه سيما فيلم تقصيرها را بر گردن كارگردان و تهيهكننده فيلم انداخته است، گلايه كرد. «يك خانواده محترم» در جشنواره سال 2012 كن اكران شد.
ايرانيهايي كه اين فيلم را در كن ديدند، اولين واكنشها را نسبت به آن داشتند؛ واكنشهايي توأم با ناراحتي و خشم از ديدن يك فيلم ضد ايراني.
مسعود نجفي، روزنامهنگاري كه در كن حضور داشت به «جوان» گفت: « اين فيلم به معناي كامل يك افتضاح واقعي بود، فيلم براي ايرانيان مايه شرمساري بود و بنده به عنوان تماشاگر ايراني كه بينندههاي خارجي را كنار خود ميديدم، نگران بودم كه با ديدن اين فيلم چه تصويري از ايران در ذهن اين تماشاگران خارجي نقش خواهد بست. هر صحنهاي از ايران كه در اين فيلم به نمايش كشيده ميشود، نمايش سؤالبرانگيز درگيري و جدالهاي ميان شخصيتهاي فيلم، نمايش دزدي يا داراي مضمونهايي چون پايمال شدن حقوق حيوانات در پلان گربهسوزي فيلم است كه جاي خوشحالي است كه اين صحنه به طور مستقيم به نمايش در نميآيد.»
با اوجگيري اعتراضات به اين فيلم، مجلس و كميسيون فرهنگي خواستار مجازات سازندگان فيلم شدند و سيدمحمد حسيني وزير وقت ارشاد از شكايت ارشاد از سازندگان فيلم خبر داد. به نظر ميرسيد برخورد قاطعانه با سازندگان فيلم ميتواند درس عبرتي باشد تا كسي جرئت ساخت فيلم ضد ايراني در داخل كشور نداشته باشد. اما هرچه گذشت هيچ خبري از مجازات سازندگان فيلم به ميان نيامد. نه مجلس و نه وزارت ارشاد قدمي بيش از محكوميت ساخت فيلم برنداشتند.
با اين حال تصور ميشد سازندگان اين افتضاح فرهنگي، حداقل از ادامه فعاليت حرفهاي محروم شوند؛ انتظاري كه با حضور بازيگران فيلم «يك خانواده محترم» در ديگر فيلمهاي سينمايي پايمال شد. با آنكه برخي از بازيگران به خاطر بازي در فيلمهايي كه به مذاق عدهاي خوشايند نبوده است، در رسانهها از مردم عذرخواهي كرده بودند اما هيچ كس به خاطر ساخت و حضور در فيلم «يك خانواده محترم» از مردم ايران عذرخواهي نكرد.
اين بار نيز خبرها از احتمال قوي بازگشت محمد آفريده به پست رياست مديريت انجمن سينماي جوان حكايت دارد؛ احتمالي كه آفريده نه آن را تأييد و نه تكذيب كرده است. اين سؤال را بايد مدير جديد سازمان سينمايي پاسخ بدهد كه بازگشت محمد آفريده بر چه مبنايي است؟
سابقه ساخت فيلمي بر ضد كشور و توهين به هموطنان كافي نيست؟ يا آنقدر در سينما قحطي مدير شده كه محمد آفريده تنها گزينه پيش روي حجت الله ايوبي شده است؟