جوان آنلاین: رئیسجمهور روسیه هشدار داده که اوکراینیها دو راه بیشتر پیش رو ندارند؛ دونباس را به روسیه بدهند یا اینکه مسکو، این اراضی را به زور خواهد گرفت، موضعی که بعد از چند دور مذاکره بر سر طرح صلح ترامپ ابراز شده و اروپا را در آستانه یک شکاف تاریخی با امریکا قرار داده است. اشپیگل دیروز فاش کرد که امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه در یک «تل گفتوگوی چندجانبه» با رهبران اروپایی هشدار داده که امریکا در شرف خیانت به اوکراین است، گزارهای که مکالمات فاششده به نظر میرسد صدراعظم آلمان نیز آن را قبول دارد.
روسیه همین حالا، کنترل بیش از ۱۹ درصد از خاک اوکراین از جمله کریمه را در اختیار دارد. تمامی منطقه لوهانسک، بیش از ۸۰ درصد از دونتسک، حدود ۷۵درصد از خرسون و زاپروژیا و مناطقی از خارکیف، سامی، میکولایف و دنیپروپتروفسک در اختیار روسیه است. در چنین شرایطی، ولادیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین همچنان تأکید دارد که مسکو نباید برای جنگی که خود آغازگر آن بوده است، جایزه بگیرد و بر باز پسگیری این اراضی مصر است. ولادیمیر پوتین که روز سهشنبه میزبان استیو ویتکاف و جرد کوشنر نمایندگان دولت امریکا در کاخ کرملین بود و به آنها گفت که روسیه برخی از پیشنهادهای امریکا درباره اوکراین را پذیرفته و مذاکرات باید ادامه یابد، روز پنجشنبه، قبل از سفر به دهلینو به صراحت هشداری صادر کرد که به طور روشن، موضع روسیه را در مذاکرات ترسیم میکند. رئیسجمهور روسیه گفت که اگر نیروهای اوکراینی عقبنشینی نکنند، مسکو کنترل کامل منطقه دونباس اوکراین را از طریق نظامی یا به شیوه دیگری به دست خواهد گرفت و افزود: «ما این اراضی را یا از طریق نظامی آزاد میکنیم یا نیروهای اوکراینی این منطقه را ترک میکنند.» مسکو در شرایطی از ادامه مذاکرات سخن میگوید که بارها گفته، خواهان کنترل کل دونباس است و ایالات متحده باید بهطور غیررسمی کنترل مسکو را به رسمیت بشناسد. همچنان، دو موضوع کلیدی یعنی سرنوشت مناطق اوکراینی که نیروهای روسیه تصرف کردهاند و تضمینهای امنیتی برای اوکراین حل نشده باقی ماندهاند. پوتین بدون اشاره به موارد اختلاف، این را هم گفت که مسکو با بخشهایی از طرح امریکا مخالف است: «بعضی موارد را گفتیم میتوانیم دربارهشان گفتوگو کنیم، اما با برخی موارد نمیتوانیم موافقت کنیم.»
مرتس: ما را به بازی میگیرند
چیزی که پوتین گفته، فقط متوجه اوکراینیها نیست؛ اروپاییها را هم دچار تشویش کرده است. نشریه آلمانی اشپیگل روز جمعه از یک تماس تلفنی مشترک با حضور سران اروپایی و اوکراین پرده برداشته که در آن، علاوه بر چگونگی حمایت از کییف، امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه هشدار داده که ممکن است ایالات متحده در شرف خیانت به اوکراین باشد. در این «تل مذاکره چندجانبه» فردریش مرتس صدراعظم، مارک روته دبیرکل ناتو، الکساندر اسناب رئیسجمهور فنلاند، ولودیمیر زلنسکی و چند مقام دیگر درباره مذاکرات جاری بر سر طرح صلح امریکا مذاکره کردهاند و طبق گزارش اشپیگل، رئیسجمهور فرانسه گفته است: «این احتمال وجود دارد که امریکا در موضوع قلمرو [اوکراین]و بدون شفافسازی تضمینهای امنیتی، به اوکراین خیانت کند» و درباره خطر بسیار بزرگی که زلنسکی را تهدید میکند، هشدار داده است. در بخشی از این گفتوگو، صدراعظم آلمان هم وارد بحث شده و هشدار میدهد که زلنسکی باید در روزهای پیش رو بهشدت محتاط باشد. مرتس با اشاره به نمایندگان ترامپ در مذاکرات با روسیه یعنی استیو ویتکاف و کوشنر میگوید: «آنها، شما و ما را به بازی میگیرند.» بر اساس متن افشا شده از این تماس، رئیسجمهور فنلاند هم موافقت خود را با اظهارات مرتس ابراز کرده و میگوید «نمیتوانیم اوکراین و ولودیمیر را با اینها تنها بگذاریم»، موضعی که با تأیید دبیرکل ناتو مواجه میشود. روته گفته است «با الکساندر موافقم باید از ولودیمیر محافظت کنیم.» گزارش اشپیگل حاکی از این است که در این تماس همچنین اورسولا فون درلین رئیس کمیسیون اروپا، دونالد توسک نخستوزیر لهستان، جورجیا ملونی نخستوزیر ایتالیا، مته فردریکسن نخستوزیر دانمارک، پوناس گار استوره نخستوزیر نروژ و آنتونیو کاستا رئیس شورای اروپا از دیگر حضار بودند. این تماس بعد از آن انجام شد که دولت ترامپ طرح صلح ۲۸بندی را ارائه داد که از سوی اوکراین و متحدان اروپاییاش بهدلیل آنچه امتیازدهی بیش از حد به روسیه خواندند، مورد انتقاد قرار گرفت و موجی از مذاکرات فشرده در ژنو را برانگیخت. مذاکرات بعدی که با حضور مقامهای اروپایی، اوکراینی و امریکایی برگزار شد، به تدوین طرح ۱۹بندی بهروز شده منتهی شد که روسیه هنوز با آن موافقت نکرده است. مقامهای روسیه تأکید دارند که هر توافق پایدار باید خواستههای اساسی امنیتی این کشور از جمله بیطرفی اوکراین، نپیوستن آن به ناتو و هر بلوک نظامی دیگر، غیرنظامیسازی و نازیزدایی اوکراین و پذیرش واقعیتهای موجود سرزمینی را لحاظ کند.
تلاشهای صلح نیازمند اروپاییهاست
به دنبال افشاگری اشپیگل، رئیسجمهور فرانسه در سفر به چین، ناچار درباره اظهارات منتسب به خود، با شایعه خواندن چنین اظهاراتی، گفت: «وحدت میان امریکاییها و اروپاییها در موضوع اوکراین ضروری است... ما باید با هم کار کنیم. باید با هم پیش برویم.» ماکرون روز جمعه با لحنی آرامتر گفت امریکا در گفتوگوهای صلح «شریکی مورد استقبال» است و اروپا و ایالات متحده نباید تسلیم هیچگونه روحیه تفرقهافکنانهای شوند. او افزود: «ما از تلاشهای صلح امریکا استقبال و حمایت میکنیم. ایالات متحده برای پیشبرد تلاشهای صلح خود نیازمند اروپاییهاست، زیرا این موضوع در خاک اروپا در حال وقوع است.» یک مقام کاخ الیزه که مطابق پروتکلهای حرفهای فرانسه نخواست نامش فاش شود، پنجشنبه به رسانهها گفت خلاصه رسمی که دفتر ماکرون منتشر کرده است، دربرگیرنده واژه «خیانت» نیست.
هشدار اوکراینیها، امیدواری روسها
این در حالی است که آندری سیبیها، وزیر خارجه اوکراین در سخنرانی خود در نشست سالانه شورای وزیران سازمان امنیت و همکاری اروپا به (OSCE) نیز درباره خیانت هشدار داد و گفت: «ما همچنان اسامی کسانی را که در مونیخ به نسلهای آینده خیانت کردند به یاد داریم. این اتفاق نباید دوباره تکرار شود. اصول باید دست نخورده بمانند و ما به صلح واقعی نیاز داریم نه مماشات.» بنابر گزارش رویترز، اظهارات وزیر خارجه اوکراین به توافق سال ۱۹۳۸ با آلمان نازی اشاره داشت که به موجب آن برلین، فرانسه و ایتالیا با الحاق سرزمینی که در چکسلواکی واقع شده بود، موافقت کردند. این توافقنامه بهطور گسترده بهعنوان مخففی برای عدم مقابله با یک قدرت تهدیدکننده استفاده میشود. از طرف دیگر در جبهه روسها، مسکو همچنان به مذاکرات با امریکا پالس مثبت میفرستد. یوری اوشاکوف، دستیار رئیسجمهور روسیه روز جمعه گفت که مسکو از پیشرفت در مذاکرات با امریکا درباره اوکراین دلگرم شده و منتظر واکنش ایالات متحده به گفتوگوی پوتین و ویتکاف است. اوشاکوف اظهار کرد: «به عقیده من، در مذاکرات اصلی که با حضور ولادیمیر پوتین انجام شده است، در حال حرکت به جلو هستیم. این به ما دلگرمی میدهد و آمادهایم که به همکاری با هیئت امریکایی ادامه بدهیم.» اوشاکوف خاطرنشان کرد که هیچ برنامهای برای تماس تلفنی میان پوتین و ترامپ وجود ندارد، اما میتوان «به راحتی» آن را برنامهریزی کرد و دیدار میان سران روسیه و امریکا ممکن است در آینده نزدیک انجام شود.
