به‌رغم ادعای مقامات امریکایی می‌گویند برجام را از دستورکار خارج کرده‌اند، پشت پرده بین مقامات ایرانی و امریکایی توافقاتی حاصل شده است که می‌تواند مقدمه‌ای برای بازگشت به میز مذاکرات پس از یک وقفه طولانی باشد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه روز یک شنبه در گفتگو با شبکه خبر، درباره اقدامات انجام شده بر سر گفتگو‌های هسته‌ای سخنانی را ایراد کرد. امیرعبداللهیان در این باره گفت: «در موضوع لغو تحریم‌ها همچنان تبادل پیام با طرف امریکایی جریان دارد. در موضوع تبادل زندانیان موجود بین ایران و امریکا به توافقی در روز‌های اخیر دست یافتیم و اگر همه چیز از طرف امریکایی خوب پیش برود، فکر می‌کنم در کوتاه مدت شاهد تبادل زندانیان نیز خواهیم بود». ندپرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا عصر دیروز تلاش برای توافق را تأیید کرد، ولی انجام توافق را رد کرد. تبادل زندانیان یکی از شروط امریکایی‌ها برای رسیدن به توافقات احتمالی بود و این مسئله در مذاکرات سال ۲۰۱۵ هم مطرح شد و همزمان با اجرای برجام در ژانویه ۲۰۱۶، زندانیان سیاسی دو کشور مبادله شدند و این بار هم شاید این مسئله مقدمه‌ای برای حل اختلافات بین تهران واشنگتن باشد.
همه چیز آماده است
وزیر خارجه در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ما پرونده تبادل زندانیان را یک پرونده کاملاً انسانی می‌دانیم، تأکید کرد: «از مارس سال گذشته در این رابطه یک سندی بین ما و امریکا به صورت غیرمستقیم به امضا و تأیید رسید، اما زمینه اجرای آن اکنون فراهم شده است. از نظر ما همه چیز آماده است، طرف امریکایی در حال آخرین هماهنگی‌های فنی خود است». این درحالی است که مقامات امریکایی بار‌ها ادعا کرده‌اند که روی هیچ چیزی با ایران توافق نکرده‌اند و تهران را به زیاده‌خواهی و خواسته‌های فرابرجامی متهم کرده‌اند، اما آنچه مسلم است اینکه واشنگتن همواره سعی کرده بند‌های جدیدی را در مفاد برجام بگنجاند که به ادعای آن، منافع متحدانش در منطقه نیز تأمین شود، اما ایران با این درخواست‌ها مخالفت و آن را خطوط قرمز خود اعلام کرده است.
امیرعبداللهیان در ادامه مصاحبه خود توافق برجام را در دسترس توصیف کرد و گفت: «معتقد هستیم جمع‌بندی گفتگو برای رفع تحریم‌ها در دسترس است. برای ما رفع اتهام بی‌اساس از ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک مسئله مهم و یکی از خطوط قرمز ما قلمداد می‌شود. در مسیر دیپلماسی و مذاکره به خوبی قرار داریم و امیدواریم هر چه زودتر نتیجه‌ای که مطلوب است با رعایت کامل منافع ملت‌مان حاصل شود».
اظهارات امیرعبداللهیان درحالی است که شبکه «العربیه» دیروز در توئیتی مدعی شد که قرار است در ازای آزادی سه شهروند امریکایی توسط ایران، کشور‌های عراق، ژاپن و کره‌جنوبی دارایی‌های مسدود شده ایران را آزاد کنند. براساس گزارش‌های غیررسمی نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در این سه کشور مسدود شده است. اظهارات وزیر خارجه پس از آن انجام شد که هفته گذشته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران با مقامات ایرانی دیدار و گفتگو کرد که نتایج آن امیدوارکننده بود. امریکا هم اعلام کرده بود که منتظر نتایج همکاری ایران و آژانس خواهد ماند تا تصمیم نهایی خود را در مورد نحوه برخورد با تهران اتخاذ کند و عدم صدور قطعنامه در نشست اخیر شورای حکام هم به خاطر رضایت از گزارش گروسی و همکاری‌های ایران با آژانس بود. با وجود حسن‌نیت ایران در مذاکرات هسته‌ای، امریکایی‌ها در یک سال گذشته نشان دادند که تمایلی به توافق با ایران ندارند و به بهانه‌های مختلف از اجرای تعهدات خود شانه خالی کرده‌اند. در ماه‌های اخیر کاخ سفید از طریق میانجی‌های منطقه‌ای از جمله عراق و عمان و قطر، پیام‌هایی را به تهران ارسال کرده است، ولی تاکنون گام عملی برای بازگشت به میز مذاکرات برنداشته و اخیراً هم بحث توافق موقت را پیش کشیده است که جمهوری اسلامی بار‌ها گفته حاضر به امضای توافقات اینچنینی نیست. ایران خواستار لغو همه تحریم‌ها و دادن تضمین‌های لازم برای خارج نشدن مجدد از هرگونه توافقی در آینده شده است، اما مقامات واشنگتن با این درخواست‌ها موافقت نکرده‌اند و گفته‌اند تضمینی نمی‌توانند بدهند و حتی اگر هم توافقی صورت بگیرد بخشی از تحریم‌های غیرهسته‌ای به قوت خود باقی خواهد ماند و اختلاف‌نظر‌ها بر سر این دو موضوع کلیدی کماکان باقی مانده است.
توافق با عربستان ثبات می‌آورد
امیرعبداللهیان در ادامه سخنان خود به توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک هم اشاره کرد و گفت: «این توافق در راستای مصالح و منافع دو ملت و صلح و امنیت و توسعه پایدار منطقه انجام می‌شود. این توافق علیه هیچ یک از کشور‌های مسلمان در منطقه شکل نخواهد گرفت. در عین حال به صورت گسترده از این توافق استقبال شده است». رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: «امیدواریم در چارچوب توافقی که انجام شده علاوه بر دو ملت همه کشور‌های مسلمان در منطقه از مواهب آن برخوردار شوند.» وی ادامه داد: «طبعاً کشورها در راستای منافع خودشان اقدام خواهند کرد و اینگونه نیست که در این توافق تصمیمات کشورها، تصمیمات نیرو‌های مقاومت منطقه در مقابل تجاوزگری‌ها و تهدیدات رژیم صهیونیستی نادیده گرفته شود. هر موضوعی در جای طبیعی خودش قرار دارد و بازگشت روابط ایران و عربستان به حالت طبیعی در چارچوب این گفتگو‌ها و مذاکرات انجام می‌شود». وزیر خارجه همچنین گفت: «در چارچوب دکترین سیاست خارجی متوازن دولت آقای دکتر رئیسی نگاه به آسیا و اولویت همسایگان مورد توجه جدی دستگاه دیپلماسی قرار دارد. ما در این چارچوب پیشرفت‌های خوبی را در بحث توسعه مناسبات با همسایگان در ماه‌های گذشته شاهد بودیم. از ماه‌ها قبل ایده‌هایی در خصوص حل مشکلات با برخی از کشور‌های منطقه از جمله عربستان سعودی مطرح بود.»
