خبر تلخي بود؛ «پيروز به بيمارستان منتقل شد و وضعيت سلامت پايداري هم ندارد.» دوستداران محيط‌زيست و حيات‌وحش كشور مي‌خواهند بدانند سرنوشت اين توله‌يوز چه خواهد شد؟ متأسفانه عملكرد نامناسب سازمان حفاظت محيط‌زيست در نگهداري از يوزپلنگ‌ها باعث‌شده كمتر كسي به اين پرسش، پاسخ اميدواركننده‌اي بدهد.
غلامرضا ابدالي، مدير كل دفتر حفاظت و مديريت حيات‌وحش سازمان محيط‌زيست درباره وضعيت سلامتي «پيروز» گفت:«به دنبال يبوست مزمن و مشكلات گوارشي توله يوز نر پارك پرديسان (پيروز) با مشورتي كه با كارشناسان داخلي و خارجي صورت گرفته شد، اين توله يوز در شامگاه جمعه 5 اسفند ماه به بيمارستان دامپزشكي مركزي، انتقال داده شد. با توجه به راديولوژي، سونوگرافي و آزمايشاتي كه انجام شد، بحث انسداد روده‌ها كه قبلاً مطرح شده‌بود، منتفي شد، اما مشكل دفع در سيستم گوارش وجود دارد.»
ابدالي تصريح كرد:«پارامترهاي خوني و دفع جانور نيز طي آزمايشات لازم بررسي و اشكالاتي در كليه و پارامترهاي خوني مشاهده شد كه موضوع را تيم دامپزشكي بررسي کرده و اقدامات لازم در حال
انجام است.»
مدير كل دفتر حفاظت و مديريت حيات‌وحش سازمان همچنين گفت:«در حال حاضر وضعيت گونه هنوز به شرايط پايداري مورد نظر نرسيده كه اميد است با تلاش‌هاي بي‌وقفه نتيجه لازم در راستاي بهبود وضعيت پيروزحاصل شود».
نقصان حفاظت از زیستگاه یوزپلنگ‌ها
«پیروز» سرگذشت پرفراز و نشیبی داشت و حالا به دلیل مشکلات کلیوی و گوارشی در بیمارستان بستری شده‌است. حال این حیوان خوب نیست و کارشناسان حیات‌وحش نسبت به وضعیت سلامت این یوزپلنگ نگرانند. محمدعلی یکتانیک، کارشناس حیات‌وحش نیز یکی از همین افراد است. او به وضعیتی که سازمان محیط‌زیست برای یوزپلنگ‌های کشورمان رقم زده‌است، اشاره می‌کند و به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «از دهه ۸۰ پروژه یوزپلنگ شروع شد و در دهه ۹۰ در پارک پردیسان تهران که مقر اصلی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور است با بودجه چند صد میلیون تومانی یک محوطه بسیار بزرگ برای یوزپلنگ‌ها ساخته شد که می‌دانیم از قاچاق حیات‌وحش کشف و ضبط شده‌بودند. به این ترتیب قرار شد از این حیوانات در تهران نگهداری شود. دلایل مختلفی هم وجود داشت مهم‌ترینش این بود که این‌ها زیر نظر دامپزشک باشند. آن زمان توجیه آوردند که ما یوز‌ها را از استان سمنان بیاوریم تهران تا تحت‌نظر باشند.»
او ادامه می‌دهد: «در آن روز‌ها «کوشکی» و «دلبر» بودند و بعد از آن «ایران» مادر پیروز به آن‌ها اضافه شد. یعنی یک یوز نر و دو یوز ماده داشتیم که هر سه تای این‌ها از سیستم قاچاق آمده‌بودند. این یک پیام مشخص دارد؛ اینکه ما در حفاظت از زیستگاه یوزپلنگ‌های وحشی هنوز دچار نقصان و کمبود هستیم.»
کارشناسان گمنام برای یوزپلنگ‌ها تصمیم می‌گیرند
یکتانیک به کارشناسان گمنامی که مسئول مراقبت و تصمیم‌گیری برای یوزپلنگ‌ها بوده و هستند، اشاره می‌کند و می‌گوید: «با پیگیری‌های عده‌ای تحت عنوان کارشناس یوزپلنگ که هیچ‌وقت هم سازمان محیط‌زیست اسامی آن‌ها را اعلام نکرد و همیشه به عنوان کارشناس گمنام از آن‌ها تعریف و تمجید می‌شد، تصمیم گرفتند به‌رغم بودجه صرف‌شده یوزپلنگ‌ها را به استان اصفهان منتقل کنند و این کار را در اولین قرنطینه سراسری ملی در کشور به دلیل کرونا انجام دادند. آن‌ها یوزپلنگ‌ها را مخفیانه و با روش‌های تهاجمی بیهوش کردند و با نیسان آبی به توران سمنان بردند. بعد از آن خبر رسید که اداره کل محیط‌زیست سمنان به شکارچیان فراخوان داده تا خرگوش بگیرند و برای یوز‌ها بیاورند؛ یعنی حتی به تغذیه این حیوانات هم فکر نشده‌بود، چه برسد به اینکه بخواهند از آن‌ها توله‌کشی کنند!»
او ادامه می‌دهد: «مجدداً سازمان حفاظت محیط‌زیست تصمیم گرفت به صورت مخفیانه یک یوز نر را از طبیعت زنده‌گیری کند و گفتند که این حیوان نفس‌های آخرش را می‌کشیده و بابت دزدیدن یوز از طبیعت هم منت گذاشتند! به این ترتیب یوز نر غالب و قوی «توران» را که یک حیوان بسیار مهم و دارای ژن با ارزش بوده از طبیعت دزدیدند و به اسارت آوردند. در نهایت «توران» با «ایران» جفتگیری کرد و حاصل آن سه توله شد که یکی از آن‌ها «پیروز» است.»
سرنوشت تلخ برادران پیروز
یکتانیک به اشتباهاتی که منجر به مرگ برادران «پیروز» شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «یک تصویری منتشر شده‌بود که این یوزپلنگ نوزاد را مثل بچه انسان خوابانده‌اند و به آن شیر می‌دادند. همان موقع مشخص بود با این روش، شیر در ریه این حیوان وارد می‌شود و به سلامتش آسیب می‌زند. متأسفانه همین‌طور هم شد و آن توله از بین رفت. توله دوم را هم یکباره اعلام کردند که نقص ژنتیکی داشته و از دست رفت. در نهایت «پیروز» برایمان ماند که حتی برایش شیرخشک هم تهیه نکرده بودند.»
او ادامه می‌دهد: «این خیلی ساده است که وقتی یوز ماده سزارین شد هرگز به توله‌هایش شیر نمی‌دهد و باید از همان اول برای تغذیه توله‌یوز‌ها فکری می‌شد، اما به دلیل بی‌توجهی به این مسئله شیر‌های نامناسبی را به توله‌یوز‌ها دادند و سلامت آن‌ها را به خطر انداختند. آقای اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این رابطه همه چیز را گردن تحریم‌ها انداخت! در صورتی که به وفور شیرخشک مخصوص حیوانات در فروشگاه‌ها پیدا می‌شود و همان موقع هم موجود بود.»
صد‌ها میلیون تومان هزینه برای نابودی یوزپلنگ‌ها!
یکتانیک با بیان اینکه افرادی نقشه می‌کشند و کارهایشان را پیش می‌برند و عده‌ای هم در سازمان محیط‌زیست با آن‌ها همکاری و به یوزپلنگ خیانت می‌کنند، می‌گوید: «نتیجه صد‌ها میلیون تومان هزینه و ریخت و پاش کردن این شد که توله‌یوز‌ها تلف شوند و یک توله عزیز و رنجور به نام «پیروز» نیز با مرگ دست و پنجه نرم کند. از همان ابتدا مشخص بود که این حیوان به‌دلیل سوءتغذیه‌ای که از روز اول دچارش بود، با مشکلات گوارشی مواجه شود.»
او ادامه می‌دهد: «آن‌هایی که اسم خود را کارشناس یوزپلنگ گذاشته‌اند و در پشت پرده نقش ایفا می‌کنند، باید امروز جوابگوی این اتفاق باشند؛ اینکه چرا یک یوزپلنگ مولد را از طبیعت حذف کردند و با هزینه مضاعف و بودجه هنگفتی که در اختیار گرفتند، به جای حفظ یوزپلنگ آن‌ها را از بین بردند.» این کارشناس حیات‌وحش اظهار می‌دارد: «عدم شفافیت درباره سرنوشت یوزپلنگ‌ها و رفتار‌های پرتناقضی که سازمان محیط‌زیست انجام داد، حاکی از پیش رفتن یک سناریوی سرتاسر اشتباه بوده که برای کشورمان تبعات زیادی داشته است. مثلاً اینکه انتقال یوزپلنگ‌ها از پردیسان سبب شد تنها کلینیک حیات‌وحش دولتی و رسمی کشور تعطیل شود؛ کلینیکی که در سال جان هزاران حیوان را از گونه‌های مختلف حیات‌وحش نجات می‌داد.»
لزوم ورود مراجع قضایی و نظارتی
یکتانیک با ابراز امیدواری برای بهبودی شرایط «پیروز» می‌گوید: «با کار‌های اشتباهی که انجام شد، مشخص بود که این اتفاق ناخوشایند برای «پیروز» خواهد افتاد، چراکه افرادی با دروغ و فریب اذهان عمومی، کارهایشان را پیش بردند و با به اسارت بردن یوزپلنگ‌های وحشی نه تنها کمکی به حفظ نسل آن‌ها نکردند، بلکه این حیوان باارزش را نابود کردند.»
او با بیان اینکه «اگر بخواهیم یوزپلنگ وحشی را حفظ کنیم باید از زیستگاه و طبیعتمان حفاظت کنیم، اظهار می‌دارد: «طبیعت نیازی به آب و کود ندارد، بلکه فقط باید از آن محافظت شود. طبیعت میلیون‌ها بار همه چیز را در خود آزمون و خطا کرده‌است. همه چیز در تعادل و به بهترین شکل ممکن است فقط نباید به آن دست‌اندازی شود.»
این کارشناس حقوق حیوانات با طرح چند سؤال می‌گوید: «آیا پروژه‌ای که برای یوزپلنگ پیش بردند، جاده‌ها را ایمن‌سازی کرد؟ یا تعداد محیط‌بانان را افزایش داد؟ آیا این پروژه هزینه‌بر وضعیت حقوقی و معیشتی و امکانات همین تعداد بسیار کم محیط‌بانان زیستگاه‌های یوز را افزایش داد؟ پاسخ همه این‌ها نه است. در مقابل، هزینه‌های سرسام‌آور فقط به قیمت نابودی یوزپلنگ‌ها و از بین رفتن سلامت «پیروز» تمام شد.»
یکتانیک با اشاره به لزوم ورود مراجع قضایی و نظارتی به این مسئله می‌گوید: امیدوارم مراجع قضایی و نظارتی به این مسئله ورود کنند تا با آن‌هایی که به جان محیط‌زیست کشور و حیات‌وحش افتاده‌اند، برخورد شود و دیگر کسی به خودش اجازه ندهد که حیات‌وحش کشور را به سمت نابودی بکشاند.»
