ناترازی تولید و مصرف در حوزه گاز و حتی سایر حامل‌های انرژی را باید حتماً از چشم تحریم‌ها دید، زیرا یکی از کارکرد‌های تحریم آن بود که درآمد‌های کلان کشور را کاهش دهد تا ساختار سرمایه‌گذاری کشور نتواند در کنار پوشش استهلاک ساختمان و زیرساخت‌ها و ماشین‌آلات تحقیق و توسعه را نیز در حوزه‌های مختلف عملیاتی کند، از این رو باید توجه داشت که در رابطه با ناترازی تولید و مصرف حوزه انرژی نباید چندان دنبال مقصر گشت، زیرا مقصر اصلی تحریم‌کننده‌هایی هستند که حتی برخی از آن‌ها امروز گرفتار زمستان سخت هستند، اما تفاوت ایران با آن‌ها این است که ایران دارای سرمایه‌ای با عنوان نفت و گاز است و با اندکی مدیریت چالش‌های ناشی از تحریم‌ها را نیز پشت سر می‌گذارد، اما چالش حوزه انرژی آن‌ها تقریباً همیشگی است.
اروپا چوب بی‌تدبیری‌اش را می‌خورد
اگر غربی‌ها (اروپا) به فکر این روز‌های خود بودند، بی‌شک پشت دست امریکا و اسرائیل بازی نمی‌کردند و ایران را بیش از یک دهه در تحریم‌های سخت اقتصادی قرار نمی‌دادند، اما حقوق حقه ملت ایران از حوزه صادرات نفت و دستیابی به درآمد‌های ارزی توسط غربی‌ها سلب و شرایط به گونه‌ای شد که خود غربی‌ها امروز از کرده خود بی‌شک پشیمانند، زیرا اگر حوزه نفت و گاز ایران در کنار ترمیم استهلاکات تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری کلان به خود می‌دید، خیر عمومی‌اش به دنیا می‌رسید.
به هر ترتیب لجاجت غربی‌ها برای اعمال تحریم‌ها نسبت به اقتصاد ایران بیش از یک دهه ادامه یافته است و امروز هر چند این کشور‌ها به روی خود نمی‌آورند، اما آن‌ها در زمستان سخت قرار گرفته‌اند و ریشه‌اش بی‌شک در لجاجت آن‌ها در اعمال تحریم نسبت به اقتصاد ایران است.
مشکل گاز قابل رفع است
در این میان هر چند ناهماهنگی‌های اعمال‌شده در گذشته موجب شده است حوزه گاز در رابطه با ذخیره‌سازی گاز با چالش‌هایی مواجه شود، اما این چالش موردی نیست که بتواند در این زمستان قابل برطرف کردن نباشد. باید عنوان داشت که مشارکت عمومی در پویش «هر خانه یک اتاق گرم» و اصلاح الگوی مصرف گاز در بخش خانگی می‌تواند ضمن رفع هر چه سریع‌تر چالش گازرسانی به برخی نقاط کشور، زمینه‌ای فراهم آورد تا حوزه صنایع نیز در بعد تولید و به ویژه تولید صادرات‌محور و ارزآور نیز چرخش با سرعت مناسبی بچرخد، بی‌شک چرخیدن این حوزه آرامش بیشتری را در اقتصاد و بازار‌ها در بعد کنترل نرخ تورم به همراه می‌آورد.
دولت از الان به فکر گاز سال آینده صنایع باشد
در همین رابطه علی جدی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درخصوص قطع گاز صنایع به اقتصادآنلاین گفت: گاز الان در وضعیت خاصی است و اولویت بخش خانگی است تا گاز مردم قطع نشود و سلامتی‌شان به خطر نیفتد. در چنین شرایطی اگر گاز صنایع با کمترین آسیب قطع هم بشود، اشکالی ندارد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس بیان کرد: هر چند اولویت با مصرف خانگی است، اما دولت نباید این اشکال را در سال‌های آینده تکرار کند و باید پیش‌بینی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های لازم را در این زمینه انجام دهد. خودمان التماس می‌کنیم در بخش صنایع سرمایه‌گذاری شود تا تولید و اشتغال افزایش یابد، بعد خودمان هم یک بخشی از صنایع را به خاطر کمبود برق در تابستان و بخشی دیگر را به دلیل افت گاز در زمستان تعطیل می‌کنیم. وی افزود: دولت باید برای این اشکال برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کند و اگر لازم است از مجلس کمک بگیرد تا این چالش برطرف شود تا سالی دو مرتبه شاهد قطع برق و گاز صنایع نباشیم.
جدی ادامه داد: الان می‌شود دولت را همراهی کرد تا از این شرایط عبور کنیم، اما تکرار این موضوع در سال بعد هیچ توجیهی ندارد و نباید این اتفاق رخ دهد. باید وضعیت فعلی درس عبرتی شود تا برای سال‌های بعد هر کاری لازم است، انجام شود.
این نماینده مجلس گفت: کل تولید گاز روزانه کشور به ۹۰۰میلیون مترمکعب نمی‌رسد که از این میزان ۲۰۰میلیون مترمکعب برای نیروگاه‌هاست که به هیچ عنوان امکان قطع وجود ندارد و صرفاً بخشی از آن را می‌توان با سوخت فسیلی جایگزین کرد. حدود ۱۴۰میلیون مترمکعب هم برای صنایع و پتروشیمی‌هاست و باقی آن هم به مصرف بخش خانگی می‌رسد و بار کمبود و قطع همیشه بر دوش پتروشیمی‌ها و صنایع می‌افتد.
وی تصریح کرد: در شهرستان‌های استان خراسان‌شمالی که در انتهای مسیر است و اوضاع بدتر است، صنایع و پتروشیمی صددرصد تعطیل شده و صرفاً کارخانه قند با مازوت فعال است، آن هم نه برای تولید بلکه برای اینکه خطوط یخ نزند.
نماینده شیروان در مجلس درباره احتمال افزایش قیمت‌ها با قطع گاز نیز گفت: قطعاً با افت تولید و کاهش عرضه امکان افزایش قیمت وجود دارد. در حوزه تولید فولاد وضعیت مناسبی داریم و عرضه دو برابر نیاز است و مشکلی پیش نمی‌آید، اما احتمالاً مشکلاتی را در حوزه صنایعی، چون سیمان و برخی محصولات پتروشیمی شاهد خواهیم بود.
وزیر نفت: گاز غیرقابل تزریق به خطوط سراسری را صادر می‌کنیم
در همین راستا جواد اوجی، وزیر نفت با اشاره به سرمای بی‌سابقه هوا در سراسر کشور و قرار گرفتن دمای ۲۰ استان کشور زیر منفی ۱۰ درجه گفت: در بعضی از روز‌های دی‌ماه ۱۴۰۱ مصرف روزانه بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده به دلیل سرمای شدید و پایداری هوا نسبت به مدت مشابه پارسال تا ۱۵۰میلیون مترمکعب افزایش یافته که معادل چهار تا پنج فاز پارس‌جنوبی است.
وی با اشاره به اینکه ۱۷ هزار از ۹۷ هزار مشترک گاز در شهرستان تربت‌جام با مشکل افت فشار گاز روبه‌رو هستند، تأکید کرد: با توجه به تمهید‌هایی که از دو ماه پیش از سوی وزارت نفت اندیشیده شد، ما به هیچ عنوان در این زمینه غافلگیر نشدیم و تلاش کردیم با تغییر آرایش در شبکه گازی، استفاده از لوپ‌های خطوط لوله در سراسر کشور و مصرف بهینه از سوی مردم از قطع بیشتر گاز در کشور جلوگیری کنیم. وزیر نفت تصریح کرد: هم‌اکنون روزانه ۹۹۰میلیون مترمکعب گاز ترش در کشور برداشت می‌شود، گفت: روزانه از این مقدار گاز حدود ۸۴۸میلیون مترمکعب در ۲۱ پالایشگاه گازی کشور شیرین‌سازی و در بخش‌های مختلف کشور مصرف می‌شود.
وی افزود: صنعت نفت با تکیه بر کارکنان متخصص خود با مجموعه‌اقدام‌هایی همچون برداشت حداکثری از میدان‌های مستقل گازی و مشترک، تعمیرات بموقع تأسیسات گازی در سکوها، پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال گاز توانست امسال در کشور تولید حداکثری گاز را داشته باشد، ضمن آنکه هم اکنون با تلاش همکارانم در پارس‌جنوبی سه واحد از چهار واحد پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی در مدار تولید قرار گرفته است.
وی با اشاره به فعال‌سازی طرح‌های ذخیره‌سازی گاز در کشور همچون کلنگ‌زنی مرحله دوم طرح ذخیره‌سازی گاز مخزن شوریجه D در ابتدای امسال به دست ریاست جمهوری گفت: در هفت ماهه گرم امسال با حداکثر ظرفیت تزریق گاز به مخازن شوریجه D و سراجه انجام شده و هم‌اکنون برداشت از این مخازن در حال انجام است، متأسفانه بحث ذخیره‌سازی گاز در دولت قبل مغفول مانده بود. وزیر نفت با بیان اینکه تعطیلی در استان‌های بزرگ کشور طی روز‌های اخیر کمک زیادی به پایداری گاز در استان‌های شمالی کشور کرد، گفت: تلاش می‌کنیم با برنامه‌ریزی و اقدام‌های بلندمدت همچون افزایش برداشت گاز از میدان‌های تازه و فاز‌های موجود میدان مشترک پارس‌جنوبی از تکرار این حوادث در کشور جلوگیری کنیم.
اوجی در خصوص اخباری مبنی بر صادرات گاز مایع در ماه جاری از سوی وزارت نفت تصریح کرد: هم‌اکنون گاز مایع (ال‌پی‌جی) «پروپان و بوتان» که به هیچ عنوان قابلیت تزریق به خطوط سراسری گاز را ندارد، در حال صادرات است، در زمینه تعهد‌های صادراتی گاز نیز هم‌اکنون در حال کنترل هستیم.
وی به انبار کردن کپسول‌های گاز مایع، سوخت مایع و بخاری‌های نفتی و گازی در مناطق سرشاخه‌های خطوط انتقال گاز ایران در دو ماه اخیر همچون شهرستان تربت‌جام اشاره و اظهار کرد: ایران روزانه از ترکمنستان ۵میلیون مترمکعب گاز وارد می‌کند، از هفته گذشته سوآپ و واردات گاز از ترکمنستان به سبب کاهش شدید دمای هوا و بدون کوچک‌ترین بحث سیاسی برای جلوگیری از قطع گاز بخش خانگی خود سوآپ گاز متوقف شده است.
وزیر نفت با بیان اینکه هم‌اکنون تعداد ۳۶هزارو ۶۱۴ روستا با پوشش ۸۶ درصدی و بیش از هزارو ۲۲۶ شهر با پوشش ۹۸ درصدی در ایران از نعمت گاز طبیعی بهره‌مند هستند، تصریح کرد: ۱۷هزار از ۹۷هزار مشترک گاز در شهرستان تربت‌جام با مشکل افت فشار گاز روبه‌رو بودند که خوشبختانه گاز مشترکان در این منطقه به صورت کامل وصل شده است.
مردم بیشتر همراهی کنند
اوجی با بیان اینکه مردم همکاری دارند، اما تقاضا داریم این روند با توجه به پایداری سرمای هوا تداوم یابد تا دیگر مشترکان دچار قطعی گاز نشوند، گفت: مشکلات تولیدی در فاز ۱۶ میدان مشترک گازی پارس‌جنوبی در ابتدای امسال حل شده است، در حالی که این فاز در سنوات گذشته هر ساله در فصل سرما با افت تولید روبه‌رو بود که خوشبختانه با تلاش کارکنان صنعت نفت این مشکل برای همیشه رفع شده است. وی با بیان اینکه امسال تولید گاز کشور نسبت به پارسال ۱۳ تا ۱۵میلیون مترمکعب افزایش یافته است، اعلام کرد: هم‌اکنون روزانه بیش از ۱۹۰میلیون مترمکعب گاز به نیروگاه‌های سراسر کشور تحویل داده می‌شود و هیچ‌گونه قطعی برق در سراسر کشور گزارش نشده است. وزیر نفت گفت: بر اساس برنامه‌ریزی احداث خط لوله گاز کمکی برای تقویت فشار گاز تربت‌جام و توابع آن را در دستور کار قرار می‌دهیم تا سال آینده افت فشار گاز برای هموطنان در این منطقه ایجاد نشود و به‌طور کل مشکل گاز نداشته باشیم.
