قرار است نشست سران سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) طی روز‌های چهار شنبه و پنج شنبه آینده، ۲۹ و ۳۰ ژوئن، در شهر مادرید، پایتخت اسپانیا، برگزار شود. شکی نیست که موضوع روسیه و حمله آن به اوکراین در صدر برنامه‌های این نشست است، چنان‌که این پیمان در این چند ماه چندین نشست در سطح سران و وزرای دفاع داشته و موضوع اصلی همگی بررسی وضعیت جنگ در اوکراین و نحوه کمک کشور‌های عضو به اوکراین برای مقاومت در برابر نیروهای روسیه بوده و باید گفت که کمک‌های ناتو طیف گسترده‌ای از حمایت‌های متنوع از اطلاعاتی گرفته تا تجهیزات و ادوات پیشرفته نظامی و حتی اعزام نیروهای مزدور از کشور‌های مختلف را در برگرفته است تا اینکه اوکراین بتواند در برابر روسیه تاب آورد.
در واقع، اعضای ناتو و به خصوص امریکا طی بیش از چهار ماه و نیم از جنگ از تمام توان خود برای کمک به اوکراین استفاده کرده‌اند، به نوعی که حالا از جنگ نیابتی امریکا در اوکراین گفته می‌شود، اما تاکنون گزینه مداخله مستقیم را در دستور کار خود قرار نداده‌اند. این چیزی بود که حتی قبل از حمله روسیه به اوکراین از سوی ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو گفته می‌شد و بعد از شروع جنگ نیز هم او و هم مقامات سیاسی و نظامی متحدان کلیدی غرب در ناتو می‌گفتند. شکی نیست که امریکا و متحدانش از ترس گسترش جنگ و حتی بروز یک جنگ هسته‌ای است که تاکنون ترجیح داده‌اند به صورت مستقیم با نیروهای روسیه درگیری نداشته باشند. با این حال، اوضاع و شرایط میدانی می‌تواند وضعیت را به نحوی درآورد که ناتو رویه‌ای متفاوت در قبال این جنگ در پیش بگیرد به خصوص اینکه استراتژی نظامی روسیه در این جنگ آشکارا تغییر کرده و به جای استراتژی حمله فراگیر اولیه، رو به استراتژی نقطه‌ای و مرحله به مرحله آورده و توانسته آرام، اما مطمئن به پیش برود.
این تغییر استراتژی به معنای موفقیت نهایی روسیه در این جنگ و شکست نهایی اوکراین است و دست‌کم امریکا و بریتانیا به هیچ وجه خواهان این نتیجه نیستند. یک راه مؤثر برای ممانعت از تحقق چنین نتیجه‌ای مداخله مستقیم ناتو در این جنگ است. به گفته راغده درغام، تحلیلگر امریکایی، این گزینه می‌تواند غافلگیری نشست مادرید باشد. او به نقل از منابعش در ناتو مدعی است که قدرت‌های ناتو آماده می‌شوند تا طبق منشور سازمان ملل، «عملیات ویژه نظامی» در اوکراین انجام دهند. استراتژی مورد نظر در این نوع عملیات تمایز بین حمله به روسیه با حمله به نیروهای روسیه در اوکراین است تا اینکه ناتو از یک سو، خود را به صورت مستقیم درگیر روسیه نکرده باشد و از سوی دیگر مانع پیشروی نیروهای روسیه در اوکراین شود. به نظر درغام، این نوع مداخله ناتو تضمینی برای پیروزی اوکراین، توقف عملیات روسیه و تغییری بزرگ در جریان جنگ است تا اینکه غرب و مسکو را از بن‌بست فعلی خارج کند. با این حال، این نوع مداخله ناتو با دو مشکل اساسی روبه‌رو است. مشکل نخست اختلاف بین کشور‌های عضو ناتو است. به نظر می‌رسد امریکا و بریتانیا مایل به شکست نظامی روسیه هستند و به این جهت، می‌توان این دو را حامی این نوع مداخله نظامی در این جنگ دانست، اما کشور‌های کلیدی اتحادیه اروپا و به خصوص آلمان، فرانسه و ایتالیا به جای شکست نظامی روسیه، خواهان مذاکره هستند و به این دلیل، می‌توان انتظار مخالفت آن‌ها با این نوع مداخله را داشت. از سوی دیگر، روسیه از ابتدا تأکید بر عدم مداخله اعضای ناتو در جنگ اوکراین داشته و حتی ناتو را تهدید به انتقام‌جویی هسته‌ای کرده است. نمی‌توان با اطمینان گفت که در صورت مداخله ناتو، روسیه از تسلیحات هسته‌ای یا دست‌کم از تسلیحات تاکتیکی هسته‌ای خود استفاده خواهد کرد یا نه، اما این نکته مشخص است که جنگ وضع متفاوتی خواهد داشت و روسیه مجبور می‌شود با شدت بیشتری به جنگ ادامه دهد. در هر صورت، این احتمال وجود دارد که نشست آینده سران ناتو در مادرید وضعیت جنگ اوکراین را به کلی تغییر دهد و شرایط را بسیار سخت‌تر از قبل کند.
