دولت آينده كار بسيار سختي در حوزه فرهنگ خواهد داشت. وقتي مشكلي از جنس انحراف در فعاليتهاي فرهنگي ريشه دوانده است، اصلاح و بازگشتن به مسير اصلي كار سختي خواهد شد.
محسن پرويز رئيس انجمن قلم ايران است که چند سالي به عنوان معاون فرهنگي در وزارت فرهنگ و ارشاد فعاليت كرده است در پاسخ به اين سؤال كه فضاي حاكم بر حوزه فرهنگ به ويژه حوزه نشر طي سالهاي اخير را چطور ارزيابي ميكنيد به تسنيم ميگويد: مشكل اصلي ما در حوزه فرهنگ، مربوط به نگاه سياستمداران ما به اين حوزه است. متأسفانه حوزه فرهنگ اولويت دست چندم مسئولان ماست و اين نگاه تقريباً بدون استثنا در مسئولان سياسي ما جاري و ساري است. وقتي اولويتهاي دست اول را در جاي ديگر تعريف كرده و به مسائل ديگري اختصاص داديم و بخش فرهنگ در اولويت بعدي قرار گرفت، طبيعي است پرداختن به مسائل فرهنگي ضعيف خواهد شد و نتيجه و خروجي ماجرا، متناسب با همين ميزان توجهي ميشود كه به اين حوزه صورت گرفته است.
پرويز ادامه داد: در شرايطي كه كشور وضعيت بودجه مناسبي ندارد، اين وضعيت تشديد نيز خواهد شد. اين نوع نگاه در ميان مسئولان در دورههاي مختلف ديده ميشود، به عنوان نمونه در دولت نهم، مقام معظم رهبري تأكيد بر حوزه فرهنگ داشتند و بارها در سخنرانيهايي كه در جمع دولت داشتند يا به صورت خصوصي به اين حوزه اشاره و تأكيد كردند. در آن شرايط كه اين همه توصيه ميشد، از سفرهاي استاني بودجههايي مستقيماً تخصيص اين بخش حسب ظاهر پيدا ميكرد، اما بودجه فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد يك سال پس از ورود من به این وزارتخانه 10درصد كاهش پيدا كرد، اين در حالي است كه ما در آن دوران تورمي را نيز تجربه كرده بوديم. وي عنوان كرد: در سال سوم حضور من، اين ميزان به 15درصد كاهش و در سال چهارم نيز تقريباً همين ميزان كاهش يافت، يعني در 50 ماهي كه من در وزارت فرهنگ و ارشاد بودم، هر سال با توجه به اينكه ما با يك تورم مواجه بوديم و همه بخشها 25- 20درصدي و گاهي 100درصد با افزايش بودجه مواجه بودند، اما بودجه معاونت فرهنگي هر سال با كاهش مواجه بود.
در همان شرايط حسب ظاهر دولت مشكل بودجهاي خاصي نداشت و همه چيز طبق روال طي ميشد و تأكيدات رهبر معظم انقلاب نيز بر بخش فرهنگ بود، بودجه ما در معاونت فرهنگي فرهنگ و ارشاد سال به سال كاهش پيدا ميكرد، به جاي اينكه افزايش داشته باشد. اين قضيه در دولتهاي بعد هم به روشهايي تكرار شد. ممكن است به شكل كاهش بودجه خود را نشان نداده باشد، اما به دلیل بيمهري به حوزه فرهنگ وقتي دولتها دچار كمبود بودجهاي ميشوند، شرايط بدتر ميشود. اولويت دست چندم بخش فرهنگ است و همين باعث ميشود ما نه تنها در اين حوزه رشد نداشته باشيم بلكه روز به روز شاهد پسرفت باشيم.
پرويز در ادامه عنوان كرد: من در اين رابطه مثالي را عرض ميكنم كه فكر ميكنم همين يك نمونه براي روشن كردن وضعيت فعلي كافي باشد. در حال حاضر ضريب نفوذ فضاي مجازي و شبكههاي اجتماعي و آنچه مرتبط با فضاي مجازي است، تقريباً نسبت به 10سال پيش چند برابر شده، اين هم يك مسئله صد درصد فرهنگي است، پايه و اساسش فرهنگي است، حالا ممكن است بخشهاي ديگر هم از اين امر استفاده كنند، اما پايه و اساس آن فرهنگي است، حتي كسي كه در اين فضا كار اقتصادي ميكند، وقتي ميخواهد لباسش را بفروشد، نوع تبليغي كه براي اين كالا استفاده ميكند، مسئله فرهنگي است. حالا از مسئولان بپرسيد كه در اين مدت چقدر برنامه براي فضاي مجازي طراحي كرديد و چه طرحي اجرا كرديد؟ عملاً هيچ برنامهاي در اين حوزه وجود نداشته و همه چيز يله و رهاست.
اينكه ما بگوييم يك شبكه اجتماعي را فيلتر ميكنيم، كار فرهنگي نيست. رها كردن يك بخش نيز همينطور است. به گمان من اگر هر دو با اقناع افكار عمومي صورت نگيرد، حركت ضدفرهنگي است. اين يك نمونه است، ما تقريباً در همه حوزههاي فرهنگي اين نوع نگاه را شاهد هستيم.