سرویس بین الملل جوان آنلاین: وزیر خارجه بایدن در تازه‌ترین موضع‌گیری خود گفته «بسیار تأسف‌بار است که ما از آن (برجام) خارج شدیم» و از ارزش‌های این توافق برای امریکا صحبت کرده؛ توافقی که به گفته او در اجرای اهدافی که امریکا دنبال آن است «بسیار مؤثر» بوده، ولی همچنان بر دو چیز اصرار دارد؛ اول اینکه ایران اول باید تعهدات تعدیل شده خود را از سر بگیرد و دوم اینکه توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ به دست آمد «یک قدم اول ضروری، اما ناکافی» است. از این جهت، برای اولین بار، هم محمدجواد ظریف و تیم او برجام را برای لغو تحریم‌ها ناکافی می‌دانند و هم تیم بایدن برجام را یک گام اولیه ناکافی قلمداد می‌کند!
کشمکش بین تهران و واشنگتن بر سر اینکه چه کسی اول باید تعهداتش را از سر بگیرد، ادامه دارد. در نیویورک، مجید تخت‌روانچی، عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای که حالا نماینده ایران در سازمان ملل شده، دیروز گفت: «این انتظار غلطی است که این‌ها (امریکایی‌ها) می‌گویند ایران گام اول را بردارد». تخت‌روانچی با تأکید بر اینکه «امریکایی‌ها می‌دانند چه باید بکنند، باید تصمیم شان را بگیرند»، آنچه را که برنامه‌های امریکا «برای کاهش فشار بر ایران بدون رفع تحریم‌ها» خوانده، رد کرد. در واشنگتن نیز چشم‌انداز چندان روشنی درباره بازگشت فوری امریکا به برجام به چشم نمی‌خورد.
بلینکن: ایران هم محاسبات خودش را بکند
در حالی که قرار است امروز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا احتمالاً از طریق ویدئوکنفرانس با همتایان آلمانی، انگلیسی و امریکایی خود درباره وضعیت ایران گفتگو کند، او در تازه‌ترین مصاحبه خود، ضمن تکرار موضع قبلی دولت بایدن درباره اینکه ایران باید اول تعهدات خود را از سر بگیرد، به این نکته اشاره کرد که صرف از سرگیری تعهدات دیگر کافی نیست تا از این نظر با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران همداستان شود. پیش از این، ظریف گفته بود «بازگشت امریکا به برجام به تنهایی کافی نیست و تمامی تحریم‌ها علیه تهران باید برداشته شود» و حالا این آنتونی بلینکن است که نه تنها از لزوم یک توافق هسته‌ای «طولانی مدت‌تر و مستحکم‌تر از توافق اصلی» صحبت می‌کند، بلکه برجام را صرفاً «یک قدم اول ضروری، اما ناکافی» خوانده که به ادعای او باید به «برنامه موشکی و عملکرد ثبات‌زدای» ایران رسیدگی کند. بلینکن البته هیچ تضمینی هم نمی‌دهد که ایران چگونه بایستی به امریکایی که یک بار از توافق خارج شده، اعتماد کند و در پاسخ به این سؤال که چرا ایران باید بار دیگر به امریکا اعتماد کند و وارد توافقی شود که هیچ تضمینی وجود ندارد که رئیس‌جمهوری چهار سال دیگر دوباره از آن خارج شود، می‌گوید: «هر کشوری باید محاسبات خود را انجام دهد و به گونه‌ای متعادل تصمیم بگیرد که چه چیزی به نفعش خواهد بود.» بلینکن هرچند ارزش‌های برجام را برای امریکا تشریح و برجام را توافقی توصیف می‌کند که در «مسدود کردن تمام راه‌هایی که ایران آن موقع برای تولید مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای یک سلاح هسته‌ای پیش رو داشت، بسیار مؤثر بود»، ولی تمام جملات او با افعال گذشته به کار گرفته شده و تداعی‌کننده این است که دولت بایدن تاریخ مصرف برجام را به نفع توافقی «طولانی مدت‌تر و مستحکم‌تر از توافق اصلی» تمام شده تلقی می‌کند. بلینکن که در گفتگو با شبکه ان. پی. آر صحبت کرده، گفته «بسیار تأسف‌بار است که ما از آن خارج شدیم» و تأکید می‌کند: «فکر می‌کنم که انگیزه داریم تلاش کنیم ایران را به محصور شدن در آن جعبه هسته‌ای بازگردانیم.» با این حال او می‌گوید: «اما این یک قدم اول ضروری همچنین ناکافی خواهد بود. زمان گذشته است و اگر می‌خواهیم به توافق بازگردیم، اگر ایران به پایبندی بازگردد و ما هم این کار را کنیم، باید روی توافقی کار کنیم که طولانی مدت‌تر و مستحکم‌تر از توافق اصلی است.»وزیر خارجه بایدن گفته است: «باید مسائل دیگری را که بخشی از مذاکرات توافق اصلی نبودند و عمیقاً برای ما و دیگر کشور‌های جهان مشکل‌ساز هستند، یعنی برنامه موشکی و عملکرد ثبات‌زدای ایران در کشوری پس از کشور دیگر، مطرح کنیم. اما قدم اول بازگشت ایران به پایبندی خواهد بود. رئیس‌جمهور بایدن هم به وضوح گفته است که اگر آن‌ها این کار را کنند، ما هم آن را انجام خواهیم داد. اکنون، مسیر دیپلماسی باز است. ایران هنوز از پایبندی فاصله زیادی دارد؛ بنابراین باید ببینیم که چه کار خواهد کرد.»
بایدن بدون پیش شرط برگردد
شنبه قرار است «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست خود برای گفت‌وگوی فنی با سازمان انرژی اتمی درباره ماده ۶ قانون اقدام راهبردی مجلس به تهران بیاید. دو روز مانده به سفر گروسی به تهران، «کاظم غریب‌آبادی» سفیر ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین اقداماتی را که از پنجم اسفند و در راستای اجرای اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها متوقف می‌شود، تشریح کرد. وی این اقدامات را شامل موارد زیر برشمرد: مفاد پروتکل الحاقی، کد ۱/۳ اصلاحی ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان (برای اظهار زودهنگام تأسیسات هسته‌ای به آژانس)، استفاده از فناوری‌های مدرن و حضور درازمدت آژانس در ایران، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با کیک زرد، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با غنی‌سازی، دسترسی‌ها پیرو مفاد برجام، نظارت و راستی‌آزمایی اجرای اقدامات داوطلبانه، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با ساخت قطعات سانتریفیوژ.» تحت چنین شرایطی، بعید به نظر می‌رسد دست‌کم در مقطع توقف تعهدات ایران به پروتکل الحاقی، دو طرف به نتیجه‌ای دست پیدا کنند. این در حالی است که یک تحقیق افکارسنجی از کارشناسان امور سیاسی غرب آسیا نشان می‌دهد که ۶۷ درصد از آن‌ها خواستار بازگشت بدون پیش‌شرط امریکا به توافق هسته‌ای ایران هستند. به نوشته وبگاه «نیوزویک»، پیمایش موسوم به «سنجش پژوهشگران خاورمیانه» نشان داد که ۶۷ درصد از کارشناسان امور سیاسی منطقه غرب آسیا می‌گویند، راهبرد سیاست خارجی که می‌تواند بیشترین میزان نتایج مطلوب را برای امریکا به بار بیاورد، این است که «جو بایدن» رئیس‌جمهور این کشور فوراً به برجام کنونی بازگردد. این تحلیلگران و محققان امور خاورمیانه اعتقاد دارند که دولت بایدن باید بدون هرگونه پیش‌شرط یا انجام مذاکره برای تغییر برجام، به همان توافق اولیه بازگردد. نتایج این نظرسنجی همچنین نشان داد که ۷۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این تحقیق، می‌گویند بازگشت امریکا به همان توافق اولیه هم می‌تواند احتمال رسیدن ایران به توانمندی برای ساخت تسلیحات اتمی در یک دهه آینده را بسیار کاهش دهد.
