بسیاری از محققان خارجی، شب یلدا را جشن پیوند انسان با طبیعت و تجلی چرخه‌های طبیعی می‌دانند. از دیدگاه آنان، این جشن ریشه در باور‌های کهن ایرانی و تقدیس روشنایی دارد. پژوهشگرانی، چون ریچارد فرای و مری بویس معتقدند، یلدا از مهم‌ترین جشن‌های باستانی ایران است که فلسفه‌ای نمادین درباره نور و تاریکی را به نمایش می‌گذارد.
لاابالی‌ترین آدم‌ها هم در مقابل اسم مادر سکوت می‌کنند و در مقام دفاع هستند. جایی که کسی اسم مادر را بیاورد، از هزار قسم راست هم واجب‌تر تلقی می‌شود. جواب تلفن هرکس را ندهیم، در مقابل دیدن اسم مادر روی تلفنمان سست می‌شویم. بوی چادر نماز مادر هر کسی فرق دارد. هر وقت مادر را در حال عبادت و نماز ببینیم، باید برای «دعا» التماسش کنیم.
دکتر نادر صادقیان، جامعه‌شناس:‌
برای اینکه مردم به‌ویژه جوانان به مراسم‌های غیرایرانی گرایش پیدا نکنند، باید فضایی ایجاد کنیم تا بتوانند با الهام از فرهنگ خود، مراسم‌های جذاب و نوآورانه‌ای برگزار کنند. اگر مسئولان هم از این خلاقیت‌ها حمایت کنند، فرهنگ ملی ما زنده خواهد ماند و به تقویت هویت فرهنگی کمک می‌کند. این کار باعث نشاط و همبستگی در جامعه می‌شود
یلدا نشانه روشنی از مشارکت اجتماعی و نقش صاحبان و حاملان میراثی از مواریث زنده بشری است که حفظ آن بدون مشارکت اجتماعی آنها ممکن نیست. خانواده‌ها، به‌عنوان هسته اصلی برگزاری این آیین، نقش کلیدی در انتقال ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی آن به نسل‌های آینده ایفا می‌کنند. این مشارکت اجتماعی با تقویت انسجام خانواده و جامعه، به حفظ هویت فرهنگی و گسترش احساس تعلق آنها در جامعه کمک می‌کند
گرامیداشت طولانی‌ترین شب سال در آستانه فرخنده زادروز مادر هستی
شب یلدا، بلندترین شب سال، از مهم‌ترین جشن‌های سنتی ایرانیان است که ریشه در فرهنگ، تاریخ و هویت ما دارد. این شب زیباترین انگیزه برای گردهمایی خانواده‌ها، مهرورزی و لذت بردن از لحظات ساده زندگی است.
شب یلدا فرصتی است برای به اشتراک گذاشتن هنر. اگر در خانواده کسی ساز می‌زند، می‌توانید لحظاتی را به موسیقی سنتی اختصاص دهید. شعرخوانی نیز می‌تواند حال‌وهوای شب را زیباتر کند. حافظ، سعدی و مولوی انتخاب‌های مناسبی برای این شب هستند
بهروز وجدانی، عضو هیئت علمی و پژوهشی وزارت میراث فرهنگی:
شب یلدا به عنوان یک گردهمایی خانوادگی، فرصتی است تا افراد از فرزند تا بزرگ‌تر با یکدیگر وقت بگذرانند، رابطه‌های عاطفی خود را تقویت کنند و روابط نسلی را قوام ببخشند. مردم در این شب نه تن‌ها از یکدیگر پذیرایی بلکه با احترام به بزرگ‌ترها، پیام‌هایی از محبت، همدلی و احترام را منتقل می‌کنند
شب یلدا زمانی است که خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند تا با لبخند، شعرخوانی، خوردن هندوانه و آجیل، این شب طولانی را کوتاه‌تر کنند، اما پشت این دورهمی گرم، کسی هست که با تدارک غذا‌ها و خوراکی‌های خوشمزه، سعی کرده است میز شب یلدا را زیباتر و خاص‌تر کند
بی‌آنکه ادعای فهم کلام امیرالمؤمنین (ع) را داشته باشیم در این یادداشت می‌کوشیم به برخی نکات که ممکن است مدنظر ایشان باشد، اشاره کنیم.
مریم وکیلی، فعال و کنشگر حوزه زن و خانواده:
زنان به جهت ریزبینی و دقت در جزئیات، معمولاً تنظیم‌گران خوبی هستند. زنان فعال می‌توانند با تعیین اولویت ها، سازماندهی وظایف، همراهی دیگر اعضای خانواده، استفاده از ابزار‌های کمکی و مدیریت زمان طوری عمل کنند که خانواده در کنار فعالیت اجتماعی آنها تحت‌الشعاع قرار نگیرد
۲۲