همکاری سلطان و مجلس با سوء‌ظن تفسیر می‌شد!

در روز‌هایی اینچنین، متمم قانون اساسی مشروطه به امضای محمدعلی‌شاه قاجار رسید. این موسم فرصتی مغتنم است که نسبت شاه قاجار با مشروطه و داعیه‌داران آن شفاف شود. در اغلب منابعی که از سوی جریان غالب مشروطه به نگارش درآمده، نامبرده صرفاً به مخالفت با این رویداد شناخته شده است، در حالی که به شهادت اسناد متقن تاریخی، این تنها نیمی از ماجراست و دوره آغازین سلطنت محمدعلی شاه قاجار که دوره تعامل با مشروطه خواهان است، معمولاً از نظر‌ها پنهان داشته می‌شود. مقال پی آمده برشی از یک پژوهش بلند با عنوان «در کشاکش مشروطه و استبداد» است که به بخش مغفول داستان می‌پردازد. امید آنکه تاریخ پژوهان معاصر و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.

اثر تاریخی خاطرات و مبارزات شهید آیت‌الله حاج‌شیخ فضل‌الله‌محلاتی از سوی مرکز اسناد انقلاب اســــــلامی بازنشر شد. این مجموعه که برای آغازین مرتبه در نیمه دهه ۷۰ نشر یافت، در بردارنده خاطراتی است که نخستین رئیس این مرکز در گفت‌و‌شنود با آن عالم مجاهد ضبط کرده است.

روز‌هایی که بر ما می‌گذرد، تداعی‌گر سالروز تبعید امام‌خمینی از ترکیه به عراق است. در تاریخچه نهضت اسلامی این دوره اهمیت ویژه‌ای دارد و یکی از علل آن مطرح‌شدن مباحث حکومت اسلامی و ولایت فقیه از سوی رهبر نهضت اسلامی است. از سوی دیگر شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی و مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات به امام نیز در این مقطع اتفاق افتاد که موجب تسریع در فرآیند پیروزی انقلاب گشت. مقال پی آمده سعی دارد که با نظری به این دوره ۱۳ ساله مهم‌ترین مختصات آن را برشمارد. امید آنکه تاریخ‌پژوهان معاصر و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.

اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، بازنمایی زمانه و کارنامه شهید محمداسماعیل رضایی را در دستور خویش دارد. «حاج اسماعیل» از سوی محمدجعفر بگلو تألیف شده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی به انتشار آن همت گماشته است

روز‌های اکنون موسم تجلیل از سرباز پرشکوه ایران، زنده‌یاد کلنل محمدتقی‌خان پسیان است. او که در طریق اهداف میهن‌دوستانه از خویش مقاومتی درخور نشان و نهایتاً سر خویش را در این مسیر داد! در مقال پی آمده، زمانه و کارنامه آن مدافع نیکنام وطن، مورد خوانش و تحلیل قرار گرفته است. امید آنکه تاریخ پژوهان معاصر و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.

اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، زندگی و زمانه شهید آیت‌الله حاج‌شیخ حسین غفاری را مورد خوانش و تحلیل قرار داده است. تمایز این پژوهش نسبت به موارد مشابه، اتکای آن به اسناد، به ویژه اوراق پرونده آن بزرگ در ساواک به شمار می‌رود.

در اوایل مرداد سال‌جاری خبری در رسانه‌های جهان منتشر شد که تمام توجهات را به سمت غرب قاره آفریقا معطوف کرد. ماجرا از این قرار بود که رسانه‌های خبری گزارش دادند: گروهی از نظامیان کشور نیجر موسوم به «شورای ملی حفاظت از میهن»، در کودتایی با حمایت کامل مردم و بدون شلیک حتی یک گلوله، دولت وابسته به کشور فرانسه را ساقط کرده و کنترل اوضاع را در نیجر به دست گرفتند. کمی بعد نیز شورای نظامی حاکم بر نیجر اعلام کرد که تمام توافقنامه‌های نظامی با کشور فرانسه لغو شده است و مردم نیجر خواهان خروج سفیر و تمام نظامیان فرانسوی از این کشور هستند. اتفاقی که بعد از دو ماه به وقوع پیوست و عملاً دست فرانسه از نیجر و معادن غنی اورانیوم آن کوتاه شد. البته این تنها نیجر نبود که علیه استعمار نوین فرانسه در آفریقا به پاخاست، بلکه همزمان مستعمره‌های سابق فرانسه همچون «مالی»، «بورکینافاسو» و «ساحل عاج» هم خواهان پایان سلطه سیاسی، نظامی و اقتصادی فرانسه بر کشورهایشان شدند، اما اینکه چرا و چطور این اتفاق افتاد و اینکه چرا کشور فرانسه تا این حد در قاره آفریقا منفور است؟ سؤالاتی است که برای پاسخ به آن‌ها باید رجوعی به تاریخ ۲۰۰ سال گذشته و نقش فرانسه در استعمار آفریقا داشت. مقال پی آمده درصدد چنین خوانشی بوده است. امید آنکه تاریخ‌پژوهان و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.

اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، به بازخوانی زمینه‌ها و پیامد‌های جنبش وال‌استریت در امریکا پرداخته است.

روز‌هایی که بر ما گذشت، نشان از حادثه دلخراش شهادت حجاج بیت الله الحرام در منطقه منا داشت. در این فاجعه بسا زائران خانه خدا که در میان آنان برخی علما، نخبگان و مسئولان نیز حضور داشتند و مظلومانه به شهادت رسیدند. شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج‌شیخ محمدصادق اخوان در عداد این چهره‌ها به شمار می‌رود که سوابق انقلابی و خدمات وی، چندان برای عموم تبیین نشده است. مقال پی آمده سعی دارد شاخص‌ترین فراز‌های حیات وی را مورد اشارت قرار دهد. امید آنکه تاریخ‌پژوهان معاصر و عموم علاقه‌مندان را مفید و مقبول آید.

اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، خاطرات زنده‌یاد آیت‌الله حاج‌شیخ محمدرضــــــا مؤیدی‌قمی را در خود دارد که پس از شهادت وی منتشر شده است. این مجموعه از سوی حسین مهدیه تدوین گشته و مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آن را روانه بازار کتاب کرده است.