تجربه یک روز باحجاب در «روز جهانی حجاب»

شاید آن روزی که نظمه خان، بانوی مسلمان بنگلادشی‌تبار ساکن امریکا در واکنش به تبعیض‌ها و اهانت‌هایی که به واسطه حجابش متحمل آن می‌شد، تصمیم گرفت روز حجاب را پایه‌گذاری کند، فکرش را نمی‌کرد که این روز جهانی در ۱۹۰ کشور دنیا گرامی داشته و هشتگ WorldHijabDay در شبکه‌های اجتماعی ترند شود؛ روزی که حتی بسیاری از زنان غیرمسلمان به سمت تجربه کشیده می‌شوند و حتی کار تا جایی پیش رفته است که برخی از این زنان باتجربه حجاب، آرامش و امنیتی که در سایه این نوع از پوشش نصیب بانوان می‌شود

بیش از نیم‌قرن پس از تصویب قانون دستمزد برابر توسط ایالات‌متحده، زنان امریکایی همچنان با شکاف دستمزد جنسیتی قابل توجهی در سراسر طیف مواجه هستند. ۱۵ مارس ۲۰۲۲ روز حقوق برابر است که نشان می‌دهد زنان چند روز اضافی باید کار کنند تا به اندازه مردان در سال ۲۰۲۱ کار کنند. شکاف دستمزد جنسیتی همچنان ادامه دارد و زنان به ازای هر دلاری که مردان به دست می‌آورند ۸۳ سنت درآمد دارند. شکاف در پرداخت به طور گسترده‌ای بر اساس مکان، نژاد و چندین عامل دیگر وجود دارد. 

در دهه‌های اخیر با اوج گرفتن مباحث زنان در محافل دانشگاهی، سیاسی و بین‌المللی و همراه با جهت‌گیری رویکرد‌های جدید، مفهوم توانمندسازی سیاسی زنان گسترش فراوان یافته است. انقلاب اسلامی با توجه به حقوق و توانمندی‌های زنان، به دور از هجمه‌های دو اندیشه سنتی و غرب‌گرا، جایگاه بانوان را در زمینه‌های مختلف علمی، سیاسی، مدیریت‌های اجتماعی و فرهنگی ترسیم کرده است. همچنین با تأکید بر نقش‌های همسری و مادری در کنار اثرگذاری سیاسی و اجتماعی در حوزه زنان، تلاش برای بازگشت به کرامت زن و ارزش‌های اصیل انسانی در روابط زن و مرد، شخصیت مستقل برای زنان را فارغ از بخش‌های مختلف به رسمیت شناخته و مسئولیت آن‌ها را در قبال نظام جمهوری اسلامی مورد تأکید قرار داده است.

بسیاری از مردم دنیا امریکا را با هالیوودش می‌شناسند؛ تصاویری که بر پرده نقره‌ای سینما نقش می‌بندد و در پی آن زنانی خوشحال به تصویر کشیده می‌شوند که شاید محور و قهرمان فیلم هم به شمار بروند، اما هر‌از‌چند‌گاه چهره واقعی این زنان خوشحال با روشن شدن اخبار تعرض کارگردان، تهیه‌کننده یا دیگر چهره‌های سرشناس مرد از زیر نقاب بیرون می‌آید تا روشن شود کشوری که بسیاری از مردم دنیا به واسطه بازنمایی رسانه‌ای متفاوت، آرزو دارند در آن اقامت بگیرند و برای شرکت در قمار لاتاری سر و دست می‌شکنند، چگونه حتی به چهره‌ترین زنانش هم رحم نمی‌کند؛ سرزمینی که طبق گزارشات رسمی هر ۹۸ثانیه یک زن در آن مورد تعرض جنسی قرار می‌گیرد! این به آن معنی است که اگر از همین حالا زمان را بگیرید، حدود یک دقیقه و ۳۸ ثانیه دیگر یک زن امریکایی در این کشور مورد تعرض قرار می‌گیرد تا تصویری از زندگی زنان در مهد آزادی را از نمایی بهتر نشان دهد. این واقعیت‌ها، اما به ندرت از رسانه‌های جریان اصلی به دنیا مخابره می‌شوند و اخباری از این دست تنها در رسانه‌های محلی بازتاب‌هایی محدود دارد و تمام!

کتاب خاطرات مرضیه حدیدچی (دباغ)، نوشته محسن کاظمی درباره یکی از مبارزان زن پیش از انقلاب است که به روایت خاطرات و جانفشانی‌هایش در راه انقلاب می‌پردازد تا به همگان یادآوری کند که مردان تنها مبارزان این عرصه نبودند و زنانی هم بودند که زنانه بر سر اعتقادات و آرمان‌های‌شان جنگیدند تا این پیروزی را نصیب مردم ایران کنند.

بازنمایی‌های رسانه‌ای یکی از مهم‌ترین رویکرد‌هایی است که دنیای غرب برای توجه افکار عمومی جهانی از آن بهره می‌گیرد. رسانه‌های جریان اصلی و غول‌های رسانه‌ای در دنیای غرب، برای قاب بندی اذهان عمومی مخاطب به جای بازنمایی واقعیت ها، وانموده‌ها را بازنمایی می‌کنند و با برجسته‌سازی برخی مسائل، روی برخی موضوعات دیگر سرپوش می‌گذارند تا کمتر دیده شود یا اصلاً دیده نشود! این رویکرد به طور خاص در مسئله زن هویداست. زنان غربی سال‌های سال است در حال مبارزه‌اند تا به حقوق حداقلی خود برسند. زنانی که حق رأی نداشتند و تمام دارایی‌های‌شان متعلق به همسر یا پدرشان بود و هنوز هم از بسیاری حقوق بدیهی همچون برخورداری از دستمزد یکسان با مردان در مشاغل مشابه محرومند و همچنان نیروی کار ارزان قیمت محسوب می‌شوند. با وجود این تصویری که از زن غربی در رسانه‌ها مخابره می‌شود و در ذهن مردم دیگر کشور‌ها به خصوص کشور‌های شرقی و خاورمیانه جای می‌گیرد؛ زنی خوشحال و خوشبخت است، اما اگر کمی جدی‌تر وارد کار رسانه شوید و گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های غربی درباره خشونت علیه زنان و قتل و تجاوز به آن‌ها را در کشور‌های اروپایی، امریکا و اعتراضات گسترده به این رفتار‌ها در بین زنان غربی پیگیری کنید، متوجه خواهید شد زنان غربی آنقدر‌ها هم که رسانه‌ها برای ما جا انداخته‌اند خوشبخت نیستند. پای صحبت‌های دکتر نیره قوی، سرپرست پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی می‌نشینیم و مسئله بازنمایی رسانه‌ای از زن در دنیای غرب و در کشور خودمان را مورد واکاوی قرار می‌دهیم.

در گوشه و کنار کشورمان زنان فرهیخته و فعالی که هم مادرند و هم همسر کم نداریم؛ زنانی که توانسته‌اند قله‌های موفقیت را یکی یکی فتح کنند و هم در خدمت کشورمان باشند و هم جامعه جهانی. النا لاویان کاشانی بانوی نویسنده، مدرس دانشگاه و پژوهشگر، فعال عرصه صلح، محیط زیست، حقوق بشر، عرفان، ادیان الهی، زنان، کودکان آموزش و پرورش، علوم انسانی، هنر و ادبیات فارسی، زبان شناسی، ادبیات، مقاومت دفاع مقدس، نیکوکاری، دین پژوه و اسلام پژوه و فهرستی طولانی از فعالیت‌ها در برابر نام این بانوی کلیمی قرار می‌گیرد، اما شهرت خانم لاویان به اسلام‌شناسی و دین‌پژوهی وی و همچنین حضور پیاپی در سازمان ملل و نهاد‌های ذیربط داخلی و خارجی است. این بانوی فعال کشورمان تقدیر سران سه قوه و مسئولان بلند پایه را در کارنامه دارد. قرآن و نهج‌البلاغه منظوم و نزدیک به دو دهه پیر غلام حسینی بودن و فعالیت در حوزه ادیان و اسلام‌شناسی از دیگر فعالیت‌های وی است. به بهانه میلاد امام حضرت فاطمه زهرا و روز زن به سراغ بانوی فعال کشور ما رفته و باقی به گفتگو نشسته‌ایم.

خانواده به عنوان یک مجمع تشکیل‌دهنده جامعه، تربیت نسل‌ها و انتقال ارزش‌های هر ملت به نسل بعدی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

متولد ۱۵ مرداد ۱۳۷۵ دانشجوی دوره دکترای تخصصی حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی است. سال ۹۳ با رتبه ۱۷۱ منطقه یک دررشته حقوق دانشگاه الزهرا (س) پذیرفته شد و دو سال دانشجوی نمونه دانشگاه الزهرا و نامزد دانشجوی نمونه کشوری شد. او پس از گذراندن مقطع کارشناسی، در سال ۹۷ در المپیاد علمی دانشجویی حقوق موفق به کسب مقام سوم و مدال برنز گشت و در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش حقوق خصوصی ادامه تحصیل داد. خانم زینب بابایی با کسب رتبه اول در این مقطع از پایان نامه خود با عنوان چالش‌های حقوقی شرکت‌های دانش بنیان دفاع کرد و در سال ۹۹ از سهمیه استعداد‌های درخشان تحصیل در مقطع دکترای حقوق خصوصی را آغاز کرد. ایشان در حال حاضر به عنوان دادرس اجرای احکام مدنی مشغول به فعالیت است. خانم بابایی اصالتاً آذری زبان و متولد شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی است. به مناسبت روز زن با وی به گفت و شنود نشستیم.

در شرایطی که رسانه‌های معاند در صدد تولید اخبار منفی علیه ایران و به خصوص نشان دادن وضعیت بد زنان در کشور هستند، اما واقعیت‌های متقن و قابل استناد در حوزه زنان از پیشرفت آن‌ها در عرصه‌های مختلف حکایت دارد. این پیشرفت‌ها نه فقط به گواه آمار‌های داخلی بلکه مورد توجه سازمان‌های جهانی نیز قرار دارد. به عنوان مثال و بر اساس پایه آمار‌های بانک جهانی کارآفرینی زنان از ۱۲ درصد به بیش از ۲۴ درصد در سال ۹۸ رسیده و رتبه سی‌ام کارآفرینی زنان را دارا هستیم. هر چند بیان واقعیت‌ها ممکن است به مذاق عده‌ای خوش نیاید، اما واقعیت آن است که رشد و پیشرفت زنان در عرصه‌های مختلف جامعه پس از انقلاب اسلامی بسیار چشمگیر بوده‌است. در شرایطی که وضعیت سواد قبل از انقلاب ۳۵ درصد بوده، این رقم اکنون به بیش از ۹۵ درصد رسیده‌است. جذب اعضای هیئت علمی از ۲ درصد به ۳۰ تا ۳۵ درصد رسیده و همین‌طور نویسندگان زن که به بیش از ۴ هزار نفر رسیده‌اند. رشد آموزش و وضعیت بهداشت یکی دیگر از عرصه‌هایی است که نشان از تکامل و پیشرفت در حوزه زنان دارد؛ به طوری که امید به زندگی از ۵۴ سال به ۷۸ سال رسیده‌است. موفقیت زنان ایرانی در میدان‌های ورزشی ضمن حفظ و رعایت حجاب اسلامی، کشف واکسن به دست زنان و اختراعات و ابداعات روزافزون از سوی آن‌ها نشان‌دهنده رشد و پیشرفت زنان در حوزه‌های مختلف است. این مسائل در دیدار اخیر رهبری با اقشار مختلف بانوان مورد تأکید ایشان قرار گرفت. همزمان با فرارسیدن روز بزرگداشت مقام زن و مادر و همچنین به مناسبت بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار زنان با خانم دکتر سارا فلاحی، نماینده مجلس و عضو فراکسیون زنان مجلس گفت‌وگویی داشته‌ایم که مشروح آن در پی می‌آید.