جوان آنلاین: نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز سه‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت‌ماه، گزارشی را با عنوان «اجرای ناقص تکالیف قانونی مربوط به جمع‌آوری گاز‌های همراه تولید نفت و مشعل» بررسی و آن را با ۱۶۱ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و هفت رأی ممتنع از مجموع ۲۲۰ نماینده حاضر در مجلس به قوه قضائیه ارسال کردند، اما به باور برخی کارشناسان در سال ۱۴۰۱ گاز‌های همراه معادل روزانه ۸میلیون‌مترمکعب کاهش یافته و با اقدامات انجام‌شده در سال۱۴۰۲، میزان کاهش گاز فلر معادل روزانه ۲۰میلیون‌مترمکعب بوده است، بنابراین با اقدامات صورت‌گرفته در دو سال ابتدای دولت، معادل ۲/۲ میلیارد دلار گاز صرفه‌جویی شد که این میزان معادل نصف درآمد‌های صادراتی کشور از محل گاز طبیعی است که با تکیه بر جلوگیری از هدررفت گاز‌های فلر در دو سال اخیر به وقوع پیوسته است.
دولت با اولویت توسعه ظرفیت گاز و تمرکز بر کاهش هدررفت گاز‌های فلر توانسته است ظرفیت صادرات گاز را افزایش دهد. این تمرکز راهبردی دولت نخست باعث جلوگیری از سوختن منابع ملی و در طرف دیگر موجب شده است در زمینه افزایش ظرفیت عرضه گاز در کشور به سمتی برویم که در فصول سرد سال سراغ کاهش ناترازی گاز خواهد رفت و در فصول گرم سال نیز به کمک افزایش صادرات گازی خواهد رفت. همچنین در بین کشور‌های صادرکننده گاز، ایران توانسته است بیشترین میزان جمع‌آوری گاز‌های فلر یا مشعل را داشته باشد. دستاورد چشمگیر ایران در کسب مقام برتر در جمع‌آوری گاز‌های مشعل و به‌حداقل‌رساندن هدررفت در مجمع صادرکنندگان گاز، گواهی بر برنامه‌ریزی و اجرای مؤثر دولت برای این تلاش است.
تمرکز راهبردی دولت بر سرمایه‌گذاری در افزایش بهره‌وری صنعت گاز از محل جلوگیری از هدررفت گاز‌های فلر، سود قابل توجهی برای ایران به همراه خواهد داشت و در سال ۱۴۰۲ نیز جایگاه ایران را به عنوان بازیگری برجسته در بازار جهانی انرژی تثبیت کرده است. در کنار این تلاش‌ها، تمدید قرارداد ایران با عراق در زمینه صادرات گاز در نوروز ۱۴۰۳ نیز اقدامی راهبردی در جهت به کارگیری این گاز در بازار‌های صادراتی با خط لوله است که نه تنها امنیت انرژی را در منطقه افزایش داده، بلکه در‌ها را به روی فرصت‌های توسعه اقتصادی قابل توجهی نیز باز کرده است. همچنین ایران با بهره‌گیری از ظرفیت کامل منابع گازی خود، با موفقیت مسیر‌های درآمدی خود و مسیر تجارت گازی را نیز متعدد و متنوع کرده است. همچنین دولت با اولویت‌دادن به جلوگیری از هدررفت گاز، امنیت انرژی خود را تقویت و تأمین انرژی قابل اعتماد و پایدار برای نیاز‌های داخلی خود را تضمین می‌کند. این خودکفایی اتکا بر منابع انرژی وارداتی را کاهش می‌دهد و به ثبات و استقلال بیشتر اقتصادی کمک می‌کند.
پیشرفت فناوری و نوآوری در صنعت گاز
رویکرد مهم بعدی در زمینه به‌کارگیری تکنولوژی در صنعت نفت و گاز، به‌کارگیری فناوری جدید برای جلوگیری از هدررفت گاز بوده است. پیگیری توسعه فناوری در مسیر کاهش هدررفت گاز علاوه بر اینکه موجب پیشرفت تکنولوژی و پرورش نوآوری در صنعت گاز ایران شده، زمینه به‌کارگیری ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه نفت و گاز را فراهم کرده است. این تمرکز بر فناوری‌های پیشرفته به بهبود راندمان، کاهش هزینه‌های تولید و توسعه تکنیک‌های جدید اکتشاف و استخراج گاز و ارتقای بیشتر قدرت فناوری کشور منجر شده است.
تعهد تزلزل‌ناپذیر دولت برای به حداقل‌رساندن هدررفت گاز، به ویژه کاهش سوختن گاز همراه نزدیک به صفر، با اهداف گسترده‌تر پایداری زیست‌محیطی آن همخوانی دارد، زیرا سوزاندن گاز‌های همراه، گاز‌های گلخانه‌ای مضر را در جو آزاد و به گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند. با به حداقل رساندن این رویه، ایران نقش مهمی در کاهش ردپای کربن خود و کاهش اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی در مقیاس جهانی ایفا می‌کند.
مقابله با اتلاف گاز مشعل و گام‌های چشمگیر ایران به سمت توسعه تجارت گازی
زهرا فلاحی، کارشناس ارشد انرژی ایران به «جوان» می‌گوید: تحولی چشمگیر در مقابله با هدررفت گاز مشعل آغاز کرده که گامی حیاتی به سوی پایداری زیست‌محیطی و شکوفایی اقتصادی است. در سال ۱۴۰۰، بالغ بر ۴/۱۸ میلیارد‌مترمکعب گاز طبیعی در میادین سوزانده شد که به خسارات اقتصادی قابل توجه و پیامد‌های زیانبار زیست‌محیطی منجر شد که میزان هدررفت گاز‌های همراه در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۵/۵ میلیارد دلار رسیده بود ولی با اقدامات دولت در دو سال گذشته حدود نیمی از این هدررفت کاهش یافته و به صورت مستقیم به توسعه تجارت گازی ایران تبدیل شده است. دولت اقدام قاطعانه و مؤثری را انجام داده که هدررفت گاز مشعل را به شدت کاهش داده است. در سال ۱۴۰۱ معادل روزانه ۸ میلیون‌مترمکعب گاز صرفه‌جویی شد و در سال ۱۴۰۲ نیز این کاهش به رقم چشمگیر ۲۰ میلیون‌مترمکعب در روز رسید.
وی می‌افزاید: ایران با به حداقل رساندن اتلاف گاز مشعل، به سمت تنوع تجارت گازی و افزایش صادرات گاز طبیعی حرکت کرده است که از این طریق منابع ارزشمندی را برای توسعه اقتصادی و نسل‌های آینده حفظ خواهد کرد. این تغییر راهبردی ایران نیز آسیب‌پذیری کشور را در برابر نوسانات در بازار‌های جهانی انرژی کاهش داده است و تداوم آن نیز ثبات اقتصادی بیشتری را برای کشور به همراه خواهد داشت.
فلاحی در رابطه با تنوع در تجارت گازی ایران می‌گوید: تبدیل گاز مشعل که قبلاً تلف شده بود، به سمت صادرات گاز موجب خواهد شد راه‌های جدیدی را برای درآمدزایی ارزی ایران باز کند که این رویکرد منابع درآمدی ایران را متنوع می‌کند و تجارت گاز ایران را توسعه خواهد داد. این استراتژی متنوع‌سازی، اقتصاد انعطاف‌پذیرتر و پایدارتر را تضمین می‌کند و کمتر در معرض شوک‌های اقتصادی خارجی قرار می‌گیرد. همچنین توسعه زیرساخت‌ها و فناوری‌ها برای جذب و استفاده از گاز مشعل فرصت‌های شغلی متعددی نیز برای نخبگان ایجاد می‌کند، زیرا فرایند جداسازی گاز و جلوگیری از هدررفت و سوختن گاز‌های مشعل، کاملاً فناورانه و به کمک شرکت‌های دانش‌بنیان است و به این ترتیب مسیر حرکت به سمت دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت و گاز نیز تسهیل خواهد شد. با کاهش اتلاف گاز مشعل و به حداکثر رساندن استفاده از گاز، ایران امنیت انرژی خود را تقویت و تأمین انرژی قابل اعتماد و پایدار برای نیاز‌های داخلی خود را تضمین می‌کند. این خودکفایی اتکا بر منابع انرژی وارداتی را نیز برای واردات گاز در زمان ناترازی گازی کاهش می‌دهد و به ثبات و استقلال بیشتر اقتصادی کمک می‌کند.
وی با اشاره به اثرات مهم کاهش هدررفت گاز‌های مشعل و اثرات مهم محیط‌زیستی آن در جنوب کشور تصریح می‌کند: حذف گاز‌های شعله‌ور، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای مضر در جو را به حداقل می‌رساند و به طور قابل توجهی در کاهش تغییرات آب و هوایی و پیامد‌های ویرانگر آن نقش دارد. این تعهد به مسئولیت زیست‌محیطی، ایران را به عنوان یک رهبر جهانی در مبارزه با تغییرات اقلیمی معرفی می‌کند و الگوی مثبتی برای سایر کشورهاست و با جذب و استفاده از گاز فلر، آلودگی هوا را کاهش می‌دهد که به بهبود سلامت و رفاه عمومی منجر می‌شود. همچنین به حداقل رساندن هدررفت گاز مشعل، استفاده بهینه از این منبع طبیعی ارزشمند را تضمین و آن را برای نسل‌های آینده حفظ می‌کند. این رویکرد مدیریت منابع پایدار را ترویج می‌کند و اثرات زیست‌محیطی مرتبط با تولید گاز را کاهش می‌دهد.
این کارشناس انرژی در پایان با اشاره به اهمیت و راهبرد مهم تکیه بر کاهش هدررفت گاز‌های فلر خاطرنشان می‌کند: گام‌های قابل توجه ایران در مبارزه با هدررفت گاز مشعل، گواهی بر تعهد و تمرکز دولت به حفظ محیط زیست و رونق اقتصادی است. کاهش قابل توجه اتلاف گاز مشعل که به میلیارد‌ها دلار صرفه‌جویی اقتصادی و محیطی پاک‌تر تبدیل می‌شود، ایران را به عنوان دارنده مهم منابع نفت و گاز در مدیریت مسئولانه انرژی با تکیه بر کاهش هدررفت گاز فلر معرفی کرده است.
