جوان آنلاین: امسال نمایشگاه کتاب تهران در مقایسه با سال ۱۴۰۲، در شکل برگزاری وضعیت بهتری دارد. سال گذشته نمایشگاه کتاب تهران در میان عدم حضور برخی از ناشران برگزار شد و نتوانست جمعیت کتابخوان حرفه‌ای را راضی کند.
هرچند همیشه نسبت به شیوه برگزاری نمایشگاه کتاب در این سبک و سیاق نقد بوده و اهل فن، این شکل برگزاری را متناسب با برگزاری یک نمایشگاه معتبر نمی‌دانند ولی فعلا باید به همین بسنده کرد و چشم امید به آینده دوخت. اگر از این بحث قدیمی و زخمِ لای استخوان دیگری به نام مکان برگزاری نمایشگاه کتاب بگذریم، در مقایسه‌ای نسبی باید اذعان کرد امسال نمایشگاه در شرایط بهتری برگزار شده است.
حضور انتشاراتی‌های معتبر
به چند دلیل در این قیاس سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران وضعیت مساعدتری دارد. اولین و اصلی‌ترین دلیل آن به حضور انتشاراتی‌های مطرح برمی‌گردد. نمایشگاهی مثل نمایشگاه کتاب تهران به مشارکت فعالانه، انتشاراتی‌های بزرگ کشور نیاز دارد و اگر آن‌ها در این رویداد فرهنگی حاضر نباشند، نمایشگاه هم شور و حال خود را از دست خواهد داد.
اگرچه امسال به خاطر شرایط نامساعد اقتصادی، انتشاراتی‌های خصوصی غرفه‌هایشان را در سروشکل جمع و جورتری برپا کرده‌اند تا از هزینه‌هایشان کاسته شود، ولی باز همین نفسِ حضورشان بااهمیت است.
نمایشگاه کتاب تهران به فروش کتاب و تخفیف‌هایش معروف است و اگر انتشاراتی‌های بزرگ با کتاب‌هایشان به نمایشگاه نیایند، یعنی بخش اعظمی از مراجعه‌کنندگان و فروش ریزش خواهد کرد. حالا برای امسال باید این مشارکت را به فال نیک گرفت تا نشانی باشد بر رفع کدورت‌های گذشته میان مجموعه ارشاد و انتشاراتی‌های خصوصی و غیردولتی.
ممانعت از حضور ناشران پخته‌خوار
بخش مهم دیگر در جشنواره نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳، به ممانعت از حضور ناشران پخته‌خوار برمی‌گردد. سال گذشته نمایشگاه کتاب به جولانگاه آن‌ها تبدیل شده بود و آن‌ها خیلی راحت، مثل اینکه در پیاده‌روی خیابان انقلاب باشند، کتاب‌هایشان را با تخفیف‌های ۴۰، ۵۰ درصدی می‌فروختند.
بالاخره کسی که برای کارش زحمت زیادی نکشیده باشد و از خلا‌های قانونی کشور نهایت استفاده را ببرد و کتاب‌های دیگران را با اندکی تغییر به نام خودش چاپ کند، چوب حراج و تخفیف زیاد هم به محصولش خواهد زد.
مدیران وزارت ارشاد امسال جهت حضور این ناشران درایت به خرج دادند و جلوی حضور ۱۷ ناشر پخته‌خوار که به انتشار کتاب‌های پرفروش ناشران دیگر می‌پرداختند را گرفتند. این اتفاق مبارکی است که انگار بالاخره مسئولان وزارت ارشاد متوجه آن شده‌اند.
تا به حال اراد‌ه‌ای جدی در بدنه وزارت ارشاد جهت مقابله با این ناشران که مثل قارچ بر تعدادشان در حال افزوده شدن است، وجود نداشته و حداقل این امید می‌رود در آینده جلوی فعالیت‌های مخرب این ناشران گرفته شود.
همین که معاون فرهنگی وزیر ارشاد و مدیر خانه کتاب، متوجه نکته به این مهمی شده و تصمیم به مقابله به آن گرفته‌اند، در اولین قدم امیدوارکننده و دلگرم‌کننده به نظر می‌رسد.
سامانه مجازی فروش کتاب
سامانه مجازی فروش کتاب که در طول سال کارایی زیادی ندارد، در زمان نمایشگاه به کمک علاقه‌مندان به کتاب و کتابفروشان می‌آید. این هم کار مهمی است که همزمان با نمایشگاه کتاب انجام می‌شود تا دیگر نیازی به حضور فیزیکی در نمایشگاه نباشد.
حالا که چنین سامانه‌ای برای فروش کتاب وجود دارد، مدیران خانه کتاب باید فکر و ایده‌ای برای پویایی آن در طول سال داشته باشند. پس از نمایشگاه کتاب این سامانه فروش مجازی هم به خوابی یک ساله می‌رود و باید راه‌حل‌هایی برای رجوع همیشگی مردم به آن وجود داشته باشد.
دنیا، دنیای اینترنت و فضای مجازی است و حالا که بسترش برای فعالیت کتابفروشان و انتشاراتی‌ها آماده شده، پس کمی خلافیت برای پویایی‌اش به خرج دهید.
حضور دکوری غرفه‌های خارجی
نکته زشت و نچسبِ نمایشگاه کتاب امسال به غرفه‌های خارجی برمی‌گردد. این حضور ضعیف و دکوری در نمایشگاه به درد هیچ کسی نمی‌خورد. انگار فقط این غرفه‌ها را برای خالی نبودن عریضه برپا کرده‌اند و قرار نیست اتفاق خاصی هم در آن‌ها بیفتد.
مسئولان نمایشگاه هم انگار فهمیده‌اند که غرفه‌های خارجی چنگی به دل نخواهد زد و به همین دلیل آن‌ها را به طبقه بالا برده‌اند تا در گوشه‌ای آرام و بی‌سروصدا روزشان را بگذرانند.
وقتی نمایشگاهی داعیه بین‌المللی بودن دارد، باید تمام تلاش خود را برای دعوت از مهمانان خارجی و حضوری آبرومند از آن‌ها به عمل آورد. بسنده کرده به یک غرفه ۱۰، ۲۰ متری و زدن نام کشور و پرچمش، کار خاصی نیست.
این غرفه‌های باید مشارکتی فعال در نمایشگاه داشته باشند و اتفاقا بخش بین‌الملل باید یکی از شلوغ‌ترین و جذاب‌ترین بخش‌های نمایشگاه باشد. اما الان کاملا برعکس است و این غرفه‌ها چیز خاصی برای ارائه ندارند تا کسی را جذب خودشان کنند.
در نمایشگاههای بزرگ کتاب دنیا، غرفه‌های کشورهای مختلف، در بهترین شکل و شمایل دایر می‌شوند و تمام توان‌شان را می‌گذارند تا مبلغ خوبی از فرهنگ کشورشان باشند اما در نمایشگاه کتاب تهران از این اتفاق‌ها نمی‌افتد تا همیشه بخش بین‌الملل یکی از ضعیف‌ترین بخش‌های نمایشگاه باشد.
