«در خانه بمانید»؛ این مهم‌ترین توصیه این روز‌های پزشکان و کادر درمان برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کروناست. همین مسئله هم موجب شده تا امسال ایام پایان سال و مناسبت‌های ایام ماه رجب همچون اعتکاف و اعمال ام‌داوود متفاوت از سال‌های قبل برگزار شود و در ظاهر جنب و جوش همیشگی را نداشته باشد، اما این تنها ظاهر ماجراست و هستند افراد خوش‌ذوقی که برای اوقات فراغتی پربار در این ایام خانه‌نشینی اجباری برنامه‌هایی داشته‌اند. در این میان پویش‌هایی مردمی برای برگزاری هیئات مذهبی و همچنین برگزاری ایام نوروز در خانه راه افتاده است. پویش‌هایی همچون پویش مردمی «اعتکاف خانه دل» و پویش «چله سلامتی در عید» که ایده اولیه، راه‌اندازی و اداره آن از سوی بانوان انجام می‌شود.
همیشه زنان مسئولیت اصلی مدیریت خانه و خانواده را به عهده دارند. زنان توانایی بیشتری برای سرگرم کردن و وقت گذراندن با بچه‌ها دارند و مهارت آن‌ها در همراهی با اعضای خانواده و به خصوص کودکان موجب شده تا زنان همیشه بتوانند تمام اعضای خانواده را در مسیر درست هدایت کند. این بار هم بحران تازه‌ای در پیش روی کشور قرار گرفته است. بحرانی جهانی از شیوع یک ویروس ناشناخته که موجب شده تا نگرانی و وحشت بر جامعه حاکم شود. در این میان در کنار تمام توصیه‌های مطرح شده درباره رعایت بهداشت فردی و مراقبت در مواجهه با عوامل احتمالی انتقال ویروس کووید ۱۹، یک راه‌حل از همه راه‌ها سهل‌الوصول‌تر و جدی‌تر است. این راه‌حل چیزی نیست جز این توصیه جدی کارشناسان و متخصصان حوزه سلامت که «در خانه بمانید.»، اما شاید در خانه ماندن برای ما ایرانی‌ها که همه ساله در چنین ایامی مشغول شور و نشاط ایام پایانی سال و آمادگی برای دید و بازدید‌های نوروزی بودیم چندان راحت و خوشایند نباشد. همچنان که روز‌های گذشته و ایام‌البیض و تعطیلی مراسم اعتکاف برای اغلب مردم کشورمان موضوعی ناخوشایند بود، اما ابتکار گروهی از بانوان در راه‌اندازی طرح اعتکاف در خانه با راه انداختن گروهی مجازی، طرحی موفق بود که شاید مختصات اعتکاف‌های همیشگی را نداشت، اما با پیوستن بیش از ۲۰۰ خانواده به این پویش مردمی، این گروه از بانوان توانستند مراسم اعتکاف سال ۹۸ را به گونه‌ای متفاوت و با برگزاری هیئات مجازی‌شان برگزار کنند. حالا پویش مردمی اعتکاف خانه دل بعد از پایان ایام اعتکاف تغییر نام داده و بنا دارد تا نوروزی متفاوت و معنوی را در خانه و در میان اعضای خانواده برپا کند؛ پویشی مردمی که می‌تواند در جبهه شکست کرونا و عبور از این بحران یاریگر جامعه باشد.
یک گروه مجازی متفاوت
شاید هر روز در فضای مجازی با چندین گروه مجازی مواجه شوید که خیلی از آن‌ها با اهدافی نظیر معرفی و فروش محصولات مختلف و بسیاری از اهداف و ویژگی‌های دیگر راه‌اندازی می‌شوند و برای خودشان به دنبال جمع کردن افراد تازه‌ای هستند. اما در میان این همه گروه و کانالی که در فضای مجازی راه‌اندازی می‌شود گاهی وقت‌ها هم می‌شود گروه‌هایی را پیدا کرد که حال و هوا و فضایی متفاوت دارند. من هم در روز‌های ایام اعتکاف به یک گروه مجازی تحت عنوان اعتکاف خانه دل دعوت شدم. گروهی زنانه که با تعطیلی مراسم‌های اعتکاف به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا، بر یک پویش مردمی برای برگزاری مراسم معنوی اعتکاف در خانه تأکید داشت. اعضای این گروه توانستند در کنار یکدیگر مراسم اعتکاف در خانه را به‌جا بیاورند و حالا این پویش مردمی برای نوروز امسال برنامه دارد؛ پویشی برای دعوت به ماندن در خانه در ایام عید و گروهی مجازی برای دید و بازدید مجازی عیدانه و به اشتراک گذاشتن تجربه‌های خانواده‌ها در مدیریت خانه‌نشینی و اوقات فراغت کرونایی.
برنامه‌های معنوی پویش اعتکاف در خانه
به سراغ خانم میرشفیعیان مدیر این گروه مجازی و مبدع این طرح می‌روم. نخستین سؤالم این است ایده این کار چگونه به ذهن‌تان رسید و ماجرا از کجا آغاز شد؟ وی در پاسخ می‌گوید: «قرار پویش مردمی اعتکاف در خانه در ایام‌البیض امسال و با توجه به تأکید پزشکان برای در خانه ماندن در راستای پیشگیری از گسترش همه‌گیری ویروس کرونا شکل گرفت. بر این اساس بنا شد تا هر خانواده ۷۰ حمد به نیت سلامتی امام زمان (عج) و شفای عاجل همه بیماران و سلامتی خودشان قرائت کنند. همچنین بنا گذاشتیم تا ادعیه و اعمال ایام‌البیض در گروه ارسال شود و همه این ادعیه و اعمال را در خانه‌های خود به‌جا بیاورند. هر خانواده خواندن یک دعای مشلول و همچنین هر خانواده یک دوره خواندن دعای هفتم صحیفه سجادیه که رهبر عزیزمان نیز بر خواندن آن تأکید داشتند از دیگر قرار‌های این گروه مجازی برای برپایی اعتکاف در خانه بود. علاوه بر این‌ها بنا شد تا هر خانواده به نیت پنج تن آل‌عبا پنج بار آیت‌الکرسی و هر شب یک دور حدیث شریف کسا را قرائت کنند تا به برکت این ادعیه‌ها عافیت و سلامتی برای تمام شیعیان جهان برقرار شود. دعا برای همدیگر و ذکر صلوات از دیگر بخش‌های این قرار بود. در عین حال این قرار اجباری نبود و بنا شد هر کس در حد توان و هر قدر دوست داشته باشد در این قرار مجازی و اعتکاف خانگی شرکت کند.»
پویش‌هایی برای مقابله با ناامیدی
میرشفیعیان با تأکید بر اینکه امید از دستورات اصلی دین اسلام است و ناامیدی بسیار مذمت شده درباره هدف این پویش مردمی و گروه مجازی می‌گوید: «هدف از تشکیل این گروه کمک معنوی به کشور عزیزمان در جهت بالا بردن و کنترل بهتر بیماری با بودن در خانه و انجام فرایض دینی است.» به گفته وی همچنین این پویش از نظرات تمامی اعضا برای بهتر شدن کار و اینکه این امر به نحو احسن انجام گیرد استفاده شد.
این بانو تأکید می‌کند: «پویش مردمی اعتکاف (بیتوته) در خانه فرصتی برای دورهمی خانواده و استفاده از ظرفیت ایام‌البیض بود و به دلیل فراهم نبودن امکان انجام این فریضه در مسجد جامع شهر تصمیم گرفتیم تا در خانه‌های خود دل‌های پاک عزیزان‌مان را معتکف خانه خدا کنیم و دعا برای سلامتی امام زمان (عج) و سلامتی امت اسلام را در این ایام زمزمه کنیم.»
به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها برای اوقات فراغتی پربارتر
میرشفیعیان درباره تجربیات به اشتراک گذاشته شده در این پویش می‌افزاید: «در این مدت ما با اعضای پویش قرار گذاشتیم با توجه به اجبار ماندن در خانه برای سرگرمی و فراهم کردن اوقات فراغتی پربارتر برای بچه‌ها، هر کس می‌تواند برای کودکان برنامه‌ای خلاقانه و سرگرمی‌هایی به غیر از تلویزیون داشته باشد در گروه به اشتراک بگذارد تا همه بتوانند استفاده کنند.»
به گفته وی در این مدت پیشنهادات جالبی از طرف همراهان پویش اعتکاف در خانه ارائه شد. به طور نمونه یکی از دوستان پیشنهاد دادند فضای خانه را مثل مسجد برای هر فرد با پتو جدا کنند و عبادات و آداب را مثل مسجد برگزار کنند.
این بانو تأکید می‌کند: «در واقع اجرای این پویش مردمی برای آن بود تا هر کدام از ما در گوشه‌ای از خانه خودمان با دعا و نیایش و انجام اعمال ام‌داوود روز‌های قرنطینه خانگی را بگذرانیم تا هم دل‌مان آرام شود و هم برای دوستان و خانواده خودمان و همه مردم برای رفع این ویروس منحوس دعا کنیم.»
به گفته وی انجام اعمال ایام‌البیض در منزل به‌عنوان قصد رجا و مطلوبیت بود و طبیعتاً شرایط و احکام اعتکاف در مسجد ندارد.
اشتراک‌گذاری تصاویر زیبا و امیدبخش
پویش مردمی اعتکاف در خانه یا همان اعتکاف خانه دل برای افزایش انگیزه همراهان و ایده دادن به اعضا تدابیری هم در نظر گرفته بود و همین تدابیر به نوعی دیگر بناست تا در پویش عید در خانه تکرار شود. میرشفیعیان در این باره این‌گونه توضیح می‌دهد: «ما از همراهان‌مان در این پویش خواستیم تا از سفره سحر و افطار و نماز جماعت و دعا‌های جمعی‌شان در محیط خانه و خانواده عکس بگیرند و در گروه به اشتراک بگذارند. به خصوص تأکید شد تا تصاویری از کودکان و نوجوانان در این ایام که مخلصانه دعا می‌کنند فرستاده شود تا به سایر دوستان حاضر در گروه انرژی داده شود.» به گفته وی در این زمینه تصاویر زیبا و معنوی متعددی از سوی بانوان حاضر در این پویش به گروه ارسال شد.
بازخورد‌های این پویش مردمی
آن‌طور که این بانو می‌گوید دوستان و آشنایانی که در این پویش شرکت داشتند بازخورد‌های بسیار جالبی به او دادند و همین هم انگیزه‌ای شد تا این پویش را برای عید در خانه ادامه دهد. میرشفعیان درباره بازخورد‌ها و واکنش‌های همراهان این پویش مصادیقی را مثال می‌زند. مثلاً این پیام یکی از اعضای این پویش است: «هر ساله من دور از خانه بودم و یا در جمع دوستان، اما امسال با پویش شما از دیشب که یک گوشه از اتاقم را آماده کرده و مشغول دعا شدم، زمانی که برای سحری آماده می‌شدم دختر دانشجویم هم همراهم شد و اعلام کرد برای خوردن سحری و روزه امروز مشتاق است.»
پویشی که خیلی‌ها را خانه‌نشین کرد
وقتی از میرشفیعیان درباره اثر این پویش مردمی بر خودش می‌پرسم پاسخ می‌دهد: «اولین اثری که پویش برای خود بنده داشت این بود که حس می‌کنم این قرنطینه‌ها و خانه‌نشینی‌ها شاید بهانه و علامتی است که «صبح ظهور» نزدیک است. از نگاه من در این سحرگاهان تاریخ، در این روز‌ها با خود و خدا خلوت کنیم، آن هم سرشار از عبادت و استغفار. باید ببینیم آیا برای قیام علیه ظلم و زندگی در جامعۀ مهدوی که سرشار از محبت و ایثار است آماده‌ایم؟»
وی درباره برنامه‌های پویش مردمی اعتکاف خانه دل می‌گوید: «در این برنامه به غیر از اعمال ایام‌البیض دوستان برای شفای بیماران ختم دعای مشلول و حمد شفا و آیت‌الکرسی و حدیث شریف کسا و ختم صلوات برای بانوی انقلابی خانم فاطمه رهبر گرفتند و برای شفای خانم دکتر الهیان ختم سوره حمد را برگزار کردیم و به الحمد‌الله خانم دکتر الهیان هم بهبود پیدا کردند.»
میرشفیعیان معتقد است «به نظر من این پویش و پویش‌هایی از این دست همدلی دوستان را بیشتر می‌کند و امید را در جامعه بالا می‌برد. پویش مردمی اعتکاف خانه دل هم باعث خانه‌نشینی خیلی‌ها شد و به خصوص برای کودکان و افرادی که بار اول بود با اعتکاف آشنا می‌شدند تجربه‌ای خوب بود.»
وی از همراهی اساتید حوزه هم در این پویش سخن می‌گوید و می‌افزاید: «این اساتید در به اشتراک‌گذاری مطالب خیلی کمک کردند.»
برگزاری نوروز در خانه با پویش «چله سلامتی در خانه».
اما برگزاری موفق پویش اعتکاف در خانه اعضای این پویش و خانم میرشفیعیان را به این فکر انداخته که پویش‌شان را برای برگزاری یک نوروز معنوی در خانه ادامه دهند؛ نوروزی که هم با دورهمی مجازی همراه باشد و از سوی دیگر با برنامه‌های متنوع و متعدد معنوی و به اشتراک‌گذاری ایده‌های خانواده‌ها همراه باشد. میرشفیعیان درباره پویش نوروز در خانه هم این‌گونه توضیح می‌دهد: «این هم ایده خودم است که همان گروه اعتکاف خانه دل را به پویش مردمی عید در خانه تبدیل کردیم. این بار به دنبال برگزاری یک چله مذهبی هستیم که در عید بتوانیم مشغله مذهبی و عبادتی را برای خانواده‌ها طراحی کنیم. اسم این پویش مردمی را هم گذاشته‌ایم چله سلامتی در خانه.»
پویش چله سلامتی در خانه هم حالا دارد با برنامه‌ریزی قرائت حمد شفا و دعا برای سلامتی بیماران مبتلا به کرونا کارش را ادامه می‌دهد. این پویش‌ها نمونه‌هایی از یک کار تمیز فرهنگی و مصداقی از آتش به اختیار بودن فرهنگی است. بدیهی است در شرایط کنونی که ماندن در خانه بهترین نسخه‌ای است که پزشکان و مسئولان سلامت برای در امان ماندن از ویروس کرونا می‌پیچند می‌توان با تدابیری از این دست و راه انداختن پویش‌های مردمی به همت زنان و مردان خوش‌ذوق ایام فراغت کرونایی را به ایامی پربار تبدیل کرد و ضمن حفظ امید به گونه‌ای رفتار کرد که با پایان کابوس کرونا خاطراتی خوش از این دوران در ذهن‌مان نقش ببندند و زحمت پزشکان و پرستاران زحمتکش هم کاهش یابد.
