سرویس اقتصادی جوان آنلاین: الکساندر نواک به شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، همتای عربستانی‌اش اعلام کرد که کشورش تمایلی به کاهش بیشتر تولید نفت خام ندارد. کرملین تصمیم گرفته بود تا به دلیل کاهش تقاضای نفت با شیوع ویروس کرونا، راهکار اثربخشی بیندیشد. آن‌ها تمایلی به کاهش سهم بازار خود نداشتند و به دنبال راهی برای مقابله با توسعه پرشتاب تولید نفت شیل بودند. کاهش تولید اوپک پلاس در شرایط کنونی و افزایش قیمت‌ها، از نگاه آن‌ها هدیه‌ای به تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده خواهد بود.
این تولیدکنندگان تگزاسی به سرعت، میلیون‌ها بشکه نفت روانه بازار کرده‌اند. به همین دلیل، تولیدکنندگان روسی با کاهش تقاضا و فروش و همچنین توقف برداشت از تعدادی از چاه‌های خود روبه‌رو شده‌اند. پوتین از مدت‌ها پیش دریافته بود که نشست هفته گذشته اوپک پلاس، زمان مناسبی برای به زانو درآوردن رقبای امریکایی است.
پس از پنج ساعت مذاکره نفس‌گیر، اما بی‌نتیجه، روس‌ها تنها بر لزوم اجرایی شدن این راهبرد تأکید کردند و همه گفتگو‌ها را به بن‌بست کشاندند. با پایان این نشست، قیمت نفت با سقوطی دو رقمی روبه‌رو شد. علاوه بر معامله‌کنندگان نفت، وزرای نفت عضو اوپک نیز با شوکی بزرگ مواجه شدند. آن‌ها نمی‌دانستند چه بگویند. گویی همه خواب‌زده شده بودند.
در سه سال اخیر پوتین، دولت روسیه را به سوی ائتلاف نفتی با اوپک در چارچوب اوپک پلاس سوق داده بود. روس‌ها از نیمه دوم سال ۲۰۱۶ میلادی، رایزنی‌های فشرده‌ای با شیوخ ریاض و اعضای کلیدی کارتل پیر اوپک برای کاهش تولید و افزایش قیمت طلای سیاه داشتند.
این ائتلاف با موفقیت‌هایی همراه بود و خزانه مسکو که درآمد‌های نفتی، مهم‌ترین منبع تأمین ذخایر آن محسوب می‌شود، مملو از دلار‌های نفتی است.
اوپک پلاس از نظر سیاست خارجی نیز دستاورد‌های بزرگی برای کرملین داشت. آن‌ها توانستند با محمد بن‌سلمان، ولیعهد جدید عربستان نیز روابط مستحکمی ایجاد کنند، اما اوپک پلاس توانست کمک بزرگی برای تولیدکنندگان نفت شیل باشد. کرملین از تبدیل صنعت نفت شیل به ابزاری سیاسی و اقتصادی در دستان دونالد ترامپ به شدت ناراحت بوده است.
به علاوه، مسکو از تحریم خط لوله نورد استریم ۲ توسط واشنگتن که باعث نیمه‌کاره رها شدن آن شده، به شدت عصبانی است. کاخ سفید با تحریم‌های بی‌سابقه علیه شرکت روسنفت به‌عنوان مهم‌ترین شریک نفتی دولت ونزوئلا، چالش‌های بزرگی در پیشبرد اهداف بین‌المللی غول‌های نفتی دولتی روسیه پدید آورده است.
الکساندر دینکین، مدیر انستیتوی اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل در مسکو می‌گوید: «روسیه تصمیم گرفت با قربانی کردن اوپک پلاس، تولیدکنندگان نفت شیل را به سوی نابودی سوق دهد. همچنین پوتین تصمیم گرفت تا در آستانه انتخابات سال ۲۰۲۰ میلادی ایالات متحده، دونالد ترامپ را به دلیل تحریم پروژه نورد استریم ۲ تنبیه کند.»
مدیر این مخزن فکری می‌افزاید: «البته همه می‌دانند که عصبانی کردن رهبران ریاض می‌تواند یک اقدام خطرناک به شمار رود، اما روس‌ها بر اجرای راهبرد کنونی خود با همه هزینه‌های آن، اصرار دارند. هرچند آن‌ها در این رقابت خود را برنده می‌دانند.»
اولین مخالفت‌ها شکل می‌گیرد
اوپک پلاس از ابتدا نیز در میان فعالان صنعت نفت روسیه چندان شناخته شده و محبوب نبود. با اجرایی شدن تعهدات تولید اوپک پلاس توسط مسکو، میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفتی بالادستی شرکت‌های روسی متوقف شد. راه‌اندازی این طرح‌ها می‌توانست سودآوری زیادی برای آن‌ها به دنبال داشته باشد.
ایگور سچین، رئیس قدرتمند غول نفتی روسنفت و از دوستان قدیمی پوتین، بار‌ها تلاش کرد تا کشورش از زیر‌بار تعهدات کاهش تولید شانه خالی کند. هر چند لابی وی چندان موفقیت‌آمیز نبود.
در این دوره سه ساله، شیوخ عربستان موافقت کردند تا در پروژه‌های مختلف اقتصادی در روسیه سرمایه‌گذاری کنند، اما در این بخش، پیشرفت اندکی شاهد بوده‌ایم. نواک و تیم وی در ماه‌های اخیر تلاش کردند تا به سعودی‌ها این موضوع را تفهیم کنند که همچنان حامی اوپک پلاس هستند، اما تمایلی به تداوم سقف تولید تعیین شده یا افزایش میزان آن ندارند.
در نشست دسامبر گذشته در مقر اوپک، روس‌ها خواهان کاهش تدریجی تولید خود بودند، اما ریاض بر کاهش فوری تولید همه اعضای اوپک پلاس تأکید داشت.
پس از شیوع ویروس کرونا در اوایل فوریه در کشور چین، فعالیت‌های اقتصادی اژد‌های زرد با کاهش شدیدی روبه‌رو شد و تقاضای نفت چین به‌عنوان مهم‌ترین مشتری عربستان ۲۰ درصد کاهش یافت. شاهزاده عبدالعزیز تلاش کرد تا نواک را ترغیب به برپایی نشست اضطراری اوپک پلاس برای کاهش عرضه نفت کند، اما نواک با این پیشنهاد مخالفت کرد.
کمی بعد، پوتین و محمد بن‌سلمان در یک تماس تلفنی به گفتگو در این مورد پرداختند، اما باز هم نتیجه‌ای به دست نیامد. با شیوع ویروس کرونا در چند قاره، کارشناسان پیش‌بینی کردند شاهد بزرگ‌ترین سقوط تقاضای نفت پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی خواهیم بود. بدین ترتیب مقدمات برگزاری نشست اضطراری اوایل مارس اوپک فراهم شد، اما روس‌ها با تمدید کاهش عرضه موافقت نکردند. آن‌ها معتقد بودند تولیدکنندگان نفت شیل باید بخشی از هزینه‌های این بحران را بر دوش بکشند.
پوتین به‌عنوان معمار اوپک پلاس از اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون، در هفته گذشته با مدیران شرکت‌های نفتی کشورش دیدار کرده بود. گویی آن‌ها زودتر از سایر رقبا به استقبال جنگ قیمت‌ها رفته‌اند.
در نشست هفته گذشته اوپک پلاس، عربستانی‌ها نتوانستند روس‌ها را به تمدید توافق کاهش عرضه راضی کنند. اعضای اوپک با کاهش ۵ /۱ میلیون بشکه‌ای عرضه موافق بودند، اما روسیه و سایر اعضای اوپک پلاس از پذیرش این پیشنهاد خودداری کردند.
در روز جمعه، محمد بن‌سلمان با پوتین تماس گرفت، اما دو طرف نتوانستند به توافقی دست یابند. نشست وزرای نفت روسیه و عربستان در ساختمان اوپک نیز بسیار سرد و بی‌روح و بدون هیچ لبخندی به پایان رسید.
آغاز پمپاژ نفت به بازار
کارشناسان بازار معتقدند شرکت روسنفت از لغو سهمیه‌ها خوشحال خواهد بود. براساس اعلام سخنگوی این شرکت، آن‌ها می‌توانند بر سهم بازار خود بیفزایند، اما اعمال فشار بر صنعت شیل ایالات متحده ممکن است هزینه‌های سنگینی برای کرملین به دنبال داشته باشد. هرچند بسیاری از تولیدکنندگان نفت در تگزاس و سایر سازند‌های شیل با وجود بدهی‌های انباشته در برابر سقوط قیمت نفت و قیمت پایین کنونی گاز طبیعی آسیب‌پذیرند، اما تا زمان کاهش تولید نفت شیل باید ماه‌ها صبر کرد.
دو غول نفتی شورون و اکسون‌موبیل مالکیت صد‌ها چاه نفت شیل را در اختیار دارند. آن‌ها با کاهش قیمت نفت تلاش می‌کنند تا تراز‌های مالی خود را دستکاری نمایند. به هر حال، تعدادی از شرکت‌های حفاری کوچک باید خود را برای خروج از بازار آماده کنند، اما تعدادی از آن‌ها با بهبود کارایی و ارتقای فناوری، خود را برای دوره نفت ارزان آماده کرده‌اند.
در بلندمدت، روس‌ها برنده این جنگ خونین خواهند بود. با قیمت ۴۲ دلار برای هر بشکه نفت، بودجه آن‌ها در شرایط متعادل خواهد بود. با تداوم شیوع کرونا و سرازیر شدن میلیون‌ها بشکه نفت به بازار، امکان سقوط نفت در هفته‌های آینده به سطح ۲۶ دلار وجود دارد. رهبران ریاض به دلیل وابستگی زیاد به درآمد‌های نفتی با کابوس بزرگی روبه‌رو شده‌اند. به همین دلیل، آرامکو باید برای کسب درآمد بیشتر، نفت بیشتری تولید و روانه بازار کند.
با آغاز جنگ کنونی قیمت‌ها، پایان آن به توافق‌های آتی ریاض و مسکو وابسته خواهد بود. هر چند مشخص است که صنعت نفت امریکای شمالی با بیشترین آسیب روبه‌رو خواهد شد. با وجود روابط تیره وزرای نفت مسکو و ریاض، کانال‌های دیپلماتیک دو کشور همچنان پابرجاست.
نواک روز جمعه اعلام کرد اوپک پلاس همچنان زنده است، اما پرچم کوچک سرنگون شده روسیه روی میز نمایندگان پوتین در سالن نشست، حکایت دیگری دارد. به رینگ خونین جنگ قیمت‌ها خوش آمدید!
منبع: بلومبرگ
