سرویس اقتصادی جوان آنلاین: روسیه، بهترین منبع تأمین انرژی اروپاست و رقابت دولتهای اروپایی برای پرداخت کمترین هزینه انرژی، باعث شده تا سهم روسها در بازار اروپا بدون تغییر باقی بماند، اما آیا شرایط کنونی به جنگ انرژی منجر نخواهد شد؟
در جهان امروز، اقتصاد اهمیتی بیش از سایر بخشها دارد. با وجود انتقادات ترامپ، اکثر رهبران اروپایی خواهان تداوم خرید نفت و گاز طبیعی از مسکو هستند. اروپای امروز فاقد اتحاد و یکپارچگی است. آلمان، فرانسه و ایتالیا خواهان تداوم روابط با روسیه به ویژه در بخش اقتصادی هستند، هرچند روابط آنها در بخشهایی از پروژههای مشترک به بنبست کشیده شده است.
اما در مقابل، لهستانیها معتقدند الانجی صادراتی امریکاییها، ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزانتر از گاز منتقل شده مسکو از طریق خط لوله است. به هر حال، در مورد این ادعا تردیدهایی وجود دارد؛ چراکه لهستان در گذشته از متحدان کرملین بوده است. البته ممکن است امریکاییها از سیاست اعطای یارانه در فروش الانجی در بازار لهستان استفاده کرده باشند. اتفاقی که به معنای پیشی گرفتن مسائل ژئوپلتیک از اقتصاد خواهد بود.
همه میدانند که امریکاییها برای فروش الانجی به آلمان و فرانسه حاضر به پرداخت یارانه نیستند. از سوی دیگر، مسکو هیچگاه از سیاست انرژی فعال خود دست برنداشته است.
به هر ترتیب، روسیه امروز، وارث شبکه عظیم انتقال گاز ساخته شده در دوره اتحاد جماهیر شوروی است، هرچند در دو دهه اخیر، پوتین نقشههای بزرگ خود را اجرا کرده است.
چند جنگ گازی روسیه و اوکراین، این واقعیت را نشان داد که زیرساختهای کنونی گاز اروپا فاقد توانایی منطبق شدن با شرایط جدید است. روسها در سالهای اخیر پروژههای بزرگی نظیر بلواستریم، نورداستریم، قدرت سیبری و چند طرح دیگر را اجرا کردهاند. همه این طرحها با این هدف اجرا شدهاند که نباید هیچ کشور ثالثی در ترانزیت گاز صادراتی روسیه نقشآفرینی کند و این طرحها در همه مراحل با حمایت و پشتیبانی همهجانبه ولادیمیر پوتین اجرا شدهاند.
مقامات امریکایی دریافتهاند که کرملین از منابع انرژی به عنوان ابزار پیشبرد سیاستهای تهاجمی و توسعهطلبانهاش بهره میبرد. دولتهای لهستان و اوکراین، بازندگان خط لولههای جدید روسها هستند، اما آلمانیها معتقدند گاز روسیه بهترین گزینه در دسترس آنهاست. رهبران برلین تاکنون از همکاری در پروژه نورد استریم ۲ عقبنشینی نکردهاند. این طرح ۹۳ درصد تکمیل و با تهدیدهای کاخ سفید فعلاً نیمهکاره رها شده است.
فراموش نکنید در حالی که پروژه سوث استریم به دلیل مخالفت غرب متوقف شده است، ترکیه از سال ۲۰۱۵ میلادی، پیشنهاد ساخت خط لوله ترک استریم را با روسیه اجرایی کرده است. پوتین یک هدف سیاسی روشن را دنبال میکند: افزایش فشار بر دولتهای اروپایی و توسعه سهم در بازار گاز بالکان و اوراسیا از هر روش ممکن.
در این میان، بلغارستان که دو قرارداد مختلف تأمین گاز با روسیه و ایالات متحده امضا کرده بود، با فشار واشنگتن تصمیم گرفت خرید گاز را از مسکو متوقف کرده و از امریکا و آذربایجان، گاز موردنیاز خود را تأمین کند.
روسیه در حالی خواهان حضور بیشتر در بازار گاز جنوب اروپاست که دولتهای همسایه دریای کاسپین نیز به دنبال افزایش سهم در این بازار هستند. رهبران آذربایجان و ترکمنستان با حمایتهای همهجانبه کاخ سفید، پروژه خط لوله ترنس آناتولین را در دستور کار قرار دادهاند.
تحلیلگران پیشبینی کردهاند که میزان مصرف گاز در بازار اروپا در سالهای قابل پیشبینی آینده، فاقد رشد خواهد بود. وسعت فناوریهای سبز، مهمترین دلیل این اتفاق است، لذا پافشاری کشورهای مختلف صادرکننده گاز برای حضور در این بازار را باید بیش از دلایل اقتصادی به عوامل سیاسی مرتبط دانست.
با شکاف در بازار انرژی اروپا، ولادیمیر پوتین را میتوان برنده رقابت کنونی دانست. وی با وجود تحریمهای غرب و محدودیتهای مختلف علیه روسیه، در حال ساخت پروژههای جدید انتقال گاز به اروپاست. وی توانایی بالایی در پوکر با رقبایش دارد و از توانایی بالای مهرهچینی ژئوپلتیک و اقتصادی در رویارویی با رقبایش برخوردار است.
بازار اروپا منبع کسب میلیاردها دلار درآمد برای روسهاست، اما با ساخت پروژههای بزرگ انتقال گاز طبیعی، آنها به افقهای بلندمدت مینگرند. پوتین با ایجاد روابطی مستحکم با دولتهای اروپایی توانسته است یک برنده بزرگ شناخته شود. ما در حال ورود به دورهای هستیم که غرب، رهبر دنیایی تک قطبی نیست. کشورهای جنوب شرق آسیا به سرعت در حال تغییر در نظام تک قطبی دنیا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی هستند. گویی رهبران دنیا زمانی برای آزمون و خطا ندارند!
منبع: Foreign Policy