سرويس ايران جوان آنلاين: طی دو دهه اخیر موضوع خشکسالی و کم آبی در ایران آنقدر حاد شد که در برخی از استان‌ها، روستانشینان ترجیح دادند عطای زندگی در سرزمین آبا و اجدادی خود را به لقایش ببخشند و مهاجرت به نقاط پرآب‌تر را در پیش بگیرند. با اینکه کاهش نزولات آسمانی و صدالبته مدیریت ضعیف در نحوه مصرف آب دلیل اصلی این خشکسالی‌ها مطرح شد، اما با روند روبه رشد بارش‌ها و باران و برفی که طی چند سال اخیر به خوبی تمام استان‌های ایران را در برگرفته است، معلوم شد هنوز برنامه مدونی برای هدایت و حفظ آب‌های روان وجود ندارد و گواه این ادعا هم همین سیل‌هایی که بعد از هر بارشی به راه می‌افتند و خسارات زیادی برجای می‌گذارند. در این میان ایلامی‌ها به‌فکر تقویت آب سفره‌های زیرزمینی خود افتاده‌اند و در پی بارش‌های اخیر با اجرای پروژه‌هایی در حوزه‌های آبخیزداری و آبخوانداری می‌خواهند آب‌های روان را ماندگار نمایند.
در حال حاضر بیش از نیمی از استان‌های ایران بنا به موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی خود جزو مناطق خشک و کم آب به شمار می‌آیند. البته در گذشته هم مردمان این آب و خاک همواره در تلاش بوده‌اند تا آب را به شیوه‌های متعدد تأمین و مدیریت کنند. مهار و استفاده از آب‌های سطحی و سیلاب‌ها یکی از شیوه‌های هوشمندانه در این خصوص به شمار می‌آید که به طرق مختلف سنتی و مدرن از جمله بندساز‌های کشاورزی، طرح‌های آبخیزداری و سد‌سازی نسبت به کنترل روان آب‌ها و سیلاب‌ها از آن استفاده می‌شود.
با اینکه در حرف و سخن، نه تنها مسئولان، بلکه تک‌تک مردم هم نشان می‌دهند چقدر با شیوه و متد‌های مهار و حفظ آب‌های روان آشنا هستند، اما در عمل هیچ کاری صورت نمی‌گیرد و حتی بعد از سیلاب‌های متعدد و پی‌درپی باز هم متولیان امر ترجیح می‌دهند فقط حرف بزنند و از راه‌های مهر و حفظ آب‌های روان حرف بزنند که هم جلوی وقوع سیل را می‌گیرد و هم می‌تواند آب مورد نیاز سفره‌های زیر زمینی را تأمین کند.
آب از دست رفته را به سفره‌ها بازگردانیم
بارش‌های بهاری سال‌جاری که تقریبا تمام استان‌های کشور را در بر گرفت و شدت آن در برخی استان‌ها موجب بروز سیل‌های ویرانگری هم شد، نشان داد ایران آنقدر‌ها که می‌گویند اسیر کم آبی نیست و اگر این اتفاق در آن رخ می‌دهد به خاطر عدم مهار آب‌های روان و نادیده گرفته شدن نزولات آسمانی است. با تمام این اوصاف حالا در برخی مناطق ایران کار‌هایی صورت گرفته و ایلام جزو آنهاست. جایی که رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دهلران از تقویت آب سفره‌های زیر زمینی این شهرستان در پی‌بارش‌های اخیر خبر داده و گفته: «تقویت سفره‌های زیر زمینی یکی از موضوعات بسیار مهم است که در سال‌های اخیر در کشور ما در دستور کار مسئولان و دستگاه‌های مرتبط قرار گرفته است.»
نصرالله پارسه با بیان اینکه در این راستا اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز اقدامات بسیار مهمی در حوزه‌های آبخیزداری و آبخوانداری انجام داده است، به مهر گفت: «در پی بارش‌های اخیر در سطح شهرستان خوشبختانه تمام چاله‌هایی که برای کاشت نهال حفاری شده بود به محل جمع‌آوری نزولات تبدیل شده‌اند. همچنین بارش‌های اخیر طراوت، شادابی و جان دوباره‌ای به طبیعت دهلران و جنگل‌های دست کاشت این شهرستان داده است.»
وی ادامه داد: «چاله‌هایی که در جریان اجرای پروژه‌های توسعه جنگل به میزان ۴ هزار هکتار (جنگل‌کاری دست کاشت) در سطح عرصه‌های منابع طبیعی شهرستان‌های دهلران حفر شده به عنوان آبگیر‌های کوچک، باعث جلوگیری از سیل و شادابی نهال‌های دست کاشت شده است.» رئیس اداره منابع طبیعی دهلران بال تأکید بر اینکه این موضوع علاوه بر پایداری استقرار نهال‌های دست کاشت، باعث کاهش هزینه آبیاری این نهال‌ها شده است، تصریح کرد: «آبیاری نهال‌های دست کاشت هزینه‌های بالای بر این اداره تحمیل می‌کند ولی با تدبیر که در حفاری چاله‌ها صورت گرفته شاهد استفاده بهینه از بارندگی‌ها برای کاهش هزینه‌ها این اداره هستیم.»
ناگفته نماند چند سال پیش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هم همگام با یونسکو، بانک جهانی، تسهیلات جهانی محیط‌زیست (جف) و انجمن بین‌المللی متخصصان آب‌های زیرزمینی خواستار اقدام جامعه جهانی برای مدیریت کاهش و تخریب فزآینده منابع محدود آب‌های زیرزمینی شده بود.
براساس گمانه‌زنی‌های فائو، طی ۴۰ سال گذشته سرانه دسترسی به آب شیرین در منطقه خاور نزدیک به میزان دو سوم کاهش یافته و این روند نزولی احتمالاً تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۵۰ درصد دیگر ادامه خواهد داشت که ایران نیز به خاطر اینکه همچون سایر کشور‌های منطقه، بیش از ۹۰ درصد منابع آب خود را در بخش کشاورزی مصرف می‌کند، مجبور است بیش از ۵۵ درصد اراضی زیر کشت خود با آب زیرزمینی آبیاری کند. پس حالا که رحمت و نزولات آسمانی اکثر استان‌های ایران را فرا گرفته است خوب است با اجرای طرح‌های آبخیزداری هم از وقوع سیل‌ها جلوگیری شود و هم آب رفته را به سفره‌های زیر زمینی بازگرداند.
