سرويس اقتصادی جوان آنلاين: سامانه بهین‌یاب به‌عنوان یکی از سامانه‌های زیرمجموعه سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۳۹۲ به منظور الکترونیکی شدن صدور مجوز‌های بخش معدن و دیگر فرآیند‌های این بخش طراحی و راه‌اندازی شد. بهین‌یاب در اسفندماه ۱۳۹۲ در استان آذربایجان‌شرقی به عنوان پایلوت و در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ در کل کشور عملیاتی شد.
مطابق اطلاعات منتشر شده در سامانه بهمن‌یاب، برای شروع سرمایه‌گذاری یکسری اقدامات اولیه لازم است که پیش از آغاز فعالیت‌های اقتصادی باید آنها را انجام داد. بر این اساس در امر تولید، بهره‌برداری، مونتاژ، بسته‌بندی، استخراج معادن، استفاده و بهره‌وری از منابع زیر‌زمینی، صنایع معدنی و فلزی باید به اداره صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرد.
بنابراین سایت بهین‌یاب، دروازه ورود به این ارگان دولتی متولی امور ذکر شده می‌باشد که به آن درگاه خدمات و اطلاعات وزارتخانه صنایع نیز می‌گویند.
خریداران مواد‌اولیه از بورس باید با مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت و از طریق درگاه اطلاعات و خدمات صنعت، معدن و تجارت یا همان سامانه بهین‌یاب در معاملات بورس کالا حضور یابند.
به عبارت دیگر هر خریداری که پا به تالار معاملات بورس کالای ایران می‌گذارد، از فیلتر وزارت صنعت گذشته و وزارت صنعتی‌ها با تأیید خود اجازه حضور این خریدار را در بورس داده‌اند. بنابراین خیر و شرِ سرانجام مواد‌اولیه‌ای که از این طریق خریداری شده است و این موضوع که مواد‌اولیه خریداری شده سر از تولید درآورده یا بازار واسطه و دلالی با وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌باشد. از این رو برخی کارشناسان بر این باورند که در حال حاضر اصلی‌ترین مشکل سایت بهین‌یاب حضور مشتریان غیرواقعی در این سامانه است.
بر این اساس با توجه به اینکه متولی سامانه بهین‌یاب و تأیید خریداران، وزارت صنعت، معدن و تجارت است، توقع حل مشکلاتی اینچنینی از دیگران نامعقول بوده و بنا بر توصیه کارشناسان و فعالان اقتصادی، دولت باید اقدام جدی برای پالایش سامانه بهین‌یاب انجام دهد تا مواد‌اولیه صنایع و کارخانجات صنایع پایین‌دستی به دست تولیدکنندگان واقعی برسد و دست دلالان در این زمینه کوتاه شود.
در این خصوص یک فعال حوزه تولید و عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با تسنیم گفت: وزارت صنعت به‌عنوان مسئول اصلی شناسایی و معرفی واحد‌های تولیدی و معرفی آنها از طریق سامانه «بهین‌یاب» برای خرید مواد‌اولیه، نظارت جامعی ندارد و این اتفاق دلالان و واسطه‌ها را به جای حوزه تولید و صنایع پایین‌دستی تقویت می‌کند.
محسن صفایی افزود: وزارت صنعت که طبق مأموریت‌های اصلی خود باید اشراف کاملی بر تولیدکنندگان داشته باشد، باید خریداران هفتگی و تولیدکنندگان واقعی را از سرمایه‌داران و سودجویانی که نتیجه حضور آنها، نوسان بیشتر در بازار آزاد است، تفکیک کند تا در این میان، حوزه تولید و صنایع پایین‌دستی که افراد بی‌شماری در آن مشغول به فعالیت هستند را به سمت پرتگاه‌های حوزه کسب‌وکار راهنمایی نکند.
وی ادامه داد: تولیدکنندگان واقعی، مواد‌اولیه موردنیاز خود را از بورس برای تولید تأمین می‌کنند، اما نبود نظارت دقیق وزارت صمت بر سهمیه‌های سامانه بهین‌یاب باعث می‌شود تا برخی تولیدکننده نما‌ها امکان خرید پیدا کرده و همین امر باعث برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار می‌شود.
در این خصوص یک فعال اتاق بازرگانی ایران با اشاره به لزوم اقدام جدی وزارت صمت در پایش اطلاعات سامانه بهین یاب، تأکید کرد: باید آمار‌های بنگاه‌های تولیدی به‌صورت دقیق در «بهین یاب» ذکر شود، اما این سایت، جامع و کامل نیست. برای مثال، جای گزارش تولید ماهانه، هزینه بیمه پرسنل و مصرف برق واحد‌های تولیدی که مستند باشد در این سایت خالی است و به همین دلیل اطلاعات بسیاری از واحد‌های تولیدی در سایت «بهین‌یاب» ناقص است و متأسفانه همین اطلاعات گمراه‌کننده، مستند امکان خرید مواد‌اولیه قرار می‌گیرد و مسیر نفوذ تولیدکننده نما‌ها و دلالان به بازار هموار می‌شود.
این فعال بخش خصوصی در پایان گفت: اگر قرار بوده که درخصوص اطلاعات بهین‌یاب تغییراتی اعمال شود، سؤال اینجاست که چرا از ابتدا با فعالان بخش خصوصی و افرادی که می‌خواهند حیات بنگاه‌های خود را از طریق این سامانه تأمین کنند، پیشنهادی گرفته نمی‌شود و زمانی که متقاضیان با ضرر مواجه شدند، مسئولان، تازه به یاد تولید و تولیدکننده می‌افتند و حرف از جراحی اقتصادی می‌زنند، بی‌آنکه برای لحاظ منافع و دیدگاه‌های تولیدکنندگان بخش خصوصی، برنامه عملی ارائه کنند.
