سرويس تاريخ جوان آنلاين: بی‌تردید عالم پر آوازه و مجاهد زنده‌یاد آیت‌الله حاج آقا حسین خادمی اصفهانی، در عداد پیشگامان انقلاب اسلامی در ایران به ویژه در شهر شاخص و تاریخی اصفهان به شمار می‌رود. با این همه به دلایل چندی که مجال اشارت بدان در این مختصر نیست، این نقش تاریخی چندان مورد بازخوانی و تحلیل قرار نگرفته و در حجاب معاصرت مانده است! اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، در زمره معدود تحقیقاتی است که به شرح زندگی و مبارزات آن مرحوم پرداخته و فراز‌هایی از آن را مورد خوانش و بررسی قرار داده است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی که این اثر تاریخی را منتشر ساخته، در دیباچه‌ای بر آن، در معرفی موضوع این پژوهش چنین آورده است:
«در تاریخ انقلاب اسلامی، علما پیشگامان نهضت بودند و در پیروزی انقلاب نقش مهمی داشتند. نقش مهم و سرنوشت‌ساز آنان که همانا قدرت بسیج توده‌ای مردم است، از باور‌های مذهبی و ایمان مردم مسلمان ایران نشئت گرفته است. در‌کنار امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران، در سطوح پایین‌تر علمای بلاد، هر یک در خاستگاه خود و در گوشه‌ای از این مرز و بوم اهداف انقلاب را دنبال می‌کردند؛ در تبریز آیت‌الله شهید قاضی‌طباطبایی، در یزد آیت‌الله صدوقی، در همدان آیت‌الله شهید مدنی، در کرمان آیت‌الله صالحی‌کرمانی و در اصفهان آیت‌الله سید حسین خادمی و...
نقش آیت‌الله خادمی در وقایع انقلاب اسلامی اصفهان از دو سو قابل دقت و توجه است: نخست موقعیت و اهمیت اصفهان از جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی و جریان‌های درون شهر اصفهان و نجف‌آباد و دیگری مقام و موقعیت و رتبه خود آیت‌الله خادمی و تأثیر و نفوذ ایشان در بازاربزرگ و تأثیرگذار اصفهان. آیت‌الله خادمی از جمله علمای ربانی تاریخ معاصر ایران است که ضمن داشتن ارتباط نزدیک و صمیمی با حضرت امام خمینی با راهکار‌های خاص خود، مردم، بازاریان و فرهنگیان اصفهان را همپای مردم سایر نواحی ایران در نهضت اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی هدایت و رهبری می‌کرد. اغلب فعالیت‌های فرهنگی- سیاسی صورت گرفته در اصفهان با حضور یا نظر او تحقق یافته است، ضمن آنکه ایشان در مبارزات سیاسی ضد رژیم پهلوی هم یکی از علمای پیشگام به حساب می‌آیند. در پایان ضمن تشکر از مؤلف محترم، جناب آقای دکتر مهدی مهرعلیزاده از آقای دکتر منصور طبیعی، معاون پژوهشی، مدیر بخش تدوین آقای رحیم نیکبخت و کارشناس گروه تاریخ شفاهی آقای سیدرزاق بهبهانی‌مقدم و همچنین از همکاران محترم معاونت انتشارات قدردانی می‌شود.»
مهدی مهرعلیزاده که به تدوین «تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت‌الله خادمی» پرداخته، در مقدمه‌ای بر آن ابعاد گوناگون این پژوهش و الزامات آن را باز دیده است. او در بخش‌هایی از این پیش نگاشت، چنین آورده است:
«پژوهش در تاریخ انقلاب اسلامی از ضروری‌ترین مباحث امروز در عرصه تحقیقات کشور است. شناسایی درست حوادث انقلاب و نقش شخصیت‌های محلی منطقه‌ای، کمک انکارناپذیری به شناخت عمق و ریشه‌های انقلاب اسلامی در میان مردم می‌کند. برای نیل به این مهم نخستین اصل الزام‌آوری که فراروی محقق تاریخ قرار داشت، ضرورت ایجاد تغییر در روش تحقیق بود. استفاده از شیوه میدانی و قناعت نکردن به روش متداول کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از اسناد، انجام مصاحبه با افراد مؤثر در حوادث را اجتناب‌ناپذیر می‌نمایاند. این امر موجب آشکار شدن سختی‌ها و مشکلات اساسی در حین تحقیق شد. ضعف حافظه اغلب مصاحبه‌شوندگان به علت کهولت سن، مانع از پژوهش درست و سرعت در نائل شدن به نتایج می‌گردید. مشکل دیگر نقش ولو کمرنگ خود یا دوستان و هم‌مسلکان خویش در شکل‌گیری حوادث نقل شده بود، لذا برای شناخت صحیح زندگی و تلاش‌های آیت‌الله خادمی باید دقت و وسواس بیشتری صرف می‌شد تا اظهارنظر‌ها منطقی و علمی باشند. غیر از این، حب و بغض‌های سیاسی و دخالت آن در نقل وقایع و انتشار اسناد یا پوشیده داشتن برخی از آن‌ها نیز مشکلات بیشتری را فراروی محقق تاریخ قرار می‌داد. تنها روزنه امید صبر و حوصله در مواجهه با مدارک و اسناد و استفاده هر چه بیشتر از اسناد بی‌شمار تازه انتشار یافته بود. با این دو امکان، مهیا شدن پژوهش پیش‌رو، فراهم آمد. نکته دیگری که شرح آن در این بخش ضروری به نظر می‌رسد، ارائه توضیحاتی پیرامون نگاه و دیدگاه محاکم محقق در فرآیند پژوهش است. از دیدگاه محقق، اسلام، اندیشه حاکم بر انقلاب اسلامی بوده و مهم‌ترین عامل سوق یافتن مردم به عرصه انقلاب و مبارزه نیز همین عامل است؛ لذا تلاش‌های آیت‌الله خادمی و گروه پیرامونش همانگونه که ادعای ایشان نیز می‌باشد، در این راستا تحلیل شده است.
آخرین مطلب، شرح این نکته است که چرا محقق به شرح حیات سیاسی- اجتماعی آیت‌الله آقا حسین خادمی پرداخته و روشن شدن آن را پی گرفته است؟ در پاسخ به سؤال، به ذکر مختصر عوامل ذیل اکتفا می‌شود: آیت‌الله خادمی، رهبری حوزه علمیه پرسابقه اصفهان را در زمان شکل‌گیری رخداد‌های انقلاب اسلامی به‌عهده داشته و این شهر در تعمیق اسلامیت انقلاب و فرهنگ‌سازی آن و صدور دستاوردهایش به اقصی نقاط کشور نقش شاخصی داشته است. شناخت تلاش‌های سیاسی- اجتماعی آیت‌الله خادمی با توجه به جایگاه و نقش ایشان در انقلاب اسلامی، کمک فراوانی به شناخت نقش مردم و عوامل استواری انقلاب اسلامی می‌نماید. تدوین تاریخ‌های محلی و نگاه علمی به جزئیات حوادث و پرهیز از کلی‌نگری‌های مرسوم، زمینه‌ساز به وجود آمدن تاریخ جامع انقلاب اسلامی خواهد شد. بر این اساس پژوهش پیرامون زندگینامه شخصیت‌های منطقه‌ای مؤثر در حوادث انقلاب همچون آیت‌الله خادمی در شکل‌گیری تاریخ بزرگ انقلاب اسلامی تأثیرگذار است.
در خاتمه، عامل مهم و نگران‌کننده فوت و از دست رفتن فعالان نسل اولی و نسل دومی مؤثر در انقلاب اسلامی در منطقه اصفهان و فراموش کردن تدریجی رخداد‌های انقلاب و ضرورت حفظ و ثبت آن‌ها در تدوین پژوهش فرارو، تأثیر تام داشته است. پژوهش پیش‌رو تلاش در روشن‌تر کردن حیات سیاسی، علمی و اجتماعی آیت‌الله سیدحسین خادمی، مجتهد انقلابی و مورد وثوق امام خمینی است. خانواده آیت‌الله خادمی نسل در نسل روحانی و مروجان تشیع بودند که در مراکز شیعه‌نشین ایران، عراق، سوریه و لبنان سابقه تبلیغ داشته است و با ۲۸ واسطه، نسب به امام موسی‌کاظم (ع) می‌برد. دوران ۸۰ ساله زندگی این عالم ربانی در پژوهش حاضر، در سه بخش مورد بررسی قرار گرفته است. در نخستین بخش، احوال شخصی و علمی آیت‌الله از ۱۳۶۳ـ ۱۲۸۰ ش شرح داده شده، اما در اولین قدم در شناخت فعالیت‌های سیاسی آیت‌الله خادمی، دیدگاه سیاسی ایشان مطرح شده و در مرحله بعدی، اهداف آیت‌الله خادمی از ورود به عرصه مبارزه با رژیم پهلوی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.»
