سرویس فرهنگوهنر جوان آنلاین: دبیر سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر در دفاع از فیلمهای اجتماعی تلخ حاضر در این دوره و نیز ادوار مختلف جشنواره فیلم فجر تماشای این گونه فیلمها را باعث تسلی خاطر و تخلیه خشم مردم! دانست. این ادعای عجیب که بدون ارائه مبنای علمی یا سند قابل اتکایی ارائه شده، در حالی بیان میشود که سینمای صنعتی در جهان، صرفاً با داشتن روح امیدبخش است که با استقبال روبهرو میشود و در کشوری مانند ایران مسئله فیلمهای تلخ موضوعی است که ریشه آن را در حمایت سفارتخانههای اروپایی از برخی فیلمسازها میتوان یافت.
چند روز پس از پایان سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر، ابراهیم داروغهزاده دبیر این جشنواره در مصاحبه با خبرگزاری دولتی ایرنا، به مسائلی از جمله تحریم این دوره از جشنواره، حواشی حمایت مالی شهرداری تهران از فیلم فجر، مسائل غیراخلاقی در فیلمها و همچنین مسائل مربوط به داوری و اهدای جوایز پرداخت.
تلخیای که از افکار مسموم مدیران میآید
از نکات جالب توجه در این مصاحبه دفاع دبیر جشنواره فیلم فجر از حجم بالای فیلمهای اجتماعی تلخ است. قرعهکشی اکران فیلمها در پردیس سینمایی ملت باعث شد تا روز اول جشنواره به نمایش سه فیلم اجتماعی تلخ و سیاه بگذرد. در روزهای بعد نیز با نمایش دیگر آثار مشخص شد امسال تِم سینمای تلخ اجتماعی مورد اقبال فیلمسازها قرار گرفته است. داروغهزاده درباره این فیلمها میگوید: «همواره سینما باید انعکاسدهنده جامعهاش باشد و فیلمسازی که در ایران مشغول فیلمسازی است دغدغههای جامعه خودش را دارد، البته به نظرم بسیاری از فیلمهای اجتماعی که در جشنواره فجر به نمایش درآمدند پایان تلخی نداشتند و از امید خبر میدادند. از جهتی دیگر، این ژانر از فیلمها به همگرایی بین مردم کمک میکند، زیرا در این نوع از فیلم حرف دل مردم زده میشود و سبب تسلی خاطر و تخلیه خشم مردم میشود. در این شرایط مردم قائل به گفتگو میشوند و اعتراضات کمتر به اغتشاشات منجر میشود.»
دبیر جشنواره فیلم فجر گویا فراموش کرده است سینمای تلخ و ژانر فلاکت به خاطر سیاستهای غلط و نظرات شخصی است که فکر میکند نمایش صرف تلخیها بدون نگاه به روزنههای امید میتواند مفید باشد! چطور دبیر این جشنواره که متولی برگزاری آن وزارت ارشاد است فکر میکند فیلمهای تلخ باعث جلوگیری از بروز اغتشاشات میشود؟!
با این اوصاف از زمان رونق گرفتن ساخت فیلمهای جشنوارهپسند در دهه ۷۰ که اکثر فیلمها حاوی تلخیهای بیپایان از جامعه ایرانی بود، نباید هیچ اغتشاشی در ایران رخ میداد! نسخههای شفابخش دبیر جشنواره فیلم فجر که مدعی است اگر مردم فیلم تلخ اجتماعی نگاه کنند خشمشان فرو ریخته میشود چرا در کشورهای دارای صنعت سینما با استقبال روبهرو نمیشود؟ چرا پس در سینمای امریکا که همیشه قهرمان دارد و فیلم با موفقیت قهرمان و رضایت مخاطب به پایان میرسد، تهیهکنندههای حرفهای تلخیهای سینمای ایران را کپی نمیکنند.
ترویج منکر با ضرورت درام متفاوت است
داروغهزاده در نشست خبری پیش از برگزاری جشنواره، به اصحاب رسانه گفت: «خوشبختانه تمام فیلمهای امسال مجوز نمایش گرفتند و هیچ فیلمی قبل از بازبینی هیئت انتخاب کنار گذاشته نشده است.» این به آن معناست که شورای پروانه نمایش همه فیلمهای متقاضی را بازبینی کرده و به آنها پروانه نمایش داده است، با این حال بعد از برگزاری جشنواره، داروغهزاده در مواجهه با این سؤال که «یکی دیگر از ایرادهایی که امسال به فیلم جشنواره فجر گرفته شد، وجود سکانسهایی از مصرف مشروب در فیلمها بود، نظرتان در این خصوص چیست؟»، میگوید: «حتماً این موضوع باید در شورای پروانه نمایش مورد بررسی قرار بگیرد.
در برخی از فیلمها به عنوان مثال فیلم «شنای پروانه» ضرورت به تصویر کشیدن فضا و رفتار غیراجتماعی شخصیت فیلم وجود دارد. فیلمساز مجبور است به تصویر بکشد، البته اگر ضرورت درام نباشد و تلقی ترویج باشد با نظر شورای پروانه نمایش اصلاح میشود. موضوع دیگر امسال، نمایش متعدد مصرف سیگار در سکانسهای فیلم بود، در حالی که در مقررات پروانه ساخت فیلمها تبلیغ دخانیات مشمول ممیزی میشود. در دورهای که در سینمای امریکا مصرف زیاد سیگار به نمایش درمیآمد کمپانیهایی تولید سیگار اسپانسر فیلم و بازیگران بودند، واقعاً در ایران نمیدانیم چرا این اتفاق افتاده است.»
دبیر جشنواره فیلم فجر به طور همزمان معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی است. چطور میشود که هم شورای پروانه نمایش که زیر نظر معاونت نظارت کار میکند، در بازبینی اولیه این فیلمها و صدور مجوز اکران آنها به وفور سکانسهای مصرف مشروبات الکلی حساسیت نداشته است و تازه بعد از آنکه رسانهها به آن اعتراض کردند، متوجه موضوع شدهاند؟! آییننامه ردهبندی اخلاقی که متأسفانه اجرا نمیشود، بر مواردی مانند مصرف دخانیات و مشروبات الکلی در فیلمها حساسیت داشت و وجود چنین سکانسهایی در فیلمها باعث ایجاد ممیزی سنی میشد. امسال در جشنواره فجر بدون اینکه رسماً آییننامه جایگزینی معرفی شود، تنها دو فیلم ردهبندی سنی شدند و در حالی که از ۴۴ فیلم نمایش داده شده در فجر ۲۸ فیلم دارای صحنههای استعمال سیگار بوده، هیچ ردهبندی سنی بر این فیلمها اعمال نخواهد شد.
داروغهزاده در پایان مصاحبهاش، تأکید کرده که برای دوره بعدی جشنواره فیلم فجر مذاکرهای با وی برای پذیرفتن دبیری جشنواره نشده و خودش هم ترجیح میدهد که بعد از سه دوره دبیری جشنواره دیگر دبیر نباشد! اینکه باز هم دبیری جشنواره فجر بیثبات میشود نکتهای منفی است، ولی با توجه به نیاز فجر به مدیریت قویتر، میتوان امیدوار بود که سازمان سینمایی برای دوره سیونهم، چهرهای کارآمد را معرفی کند.