از اواسط هفته قبل خبرهایی در مورد دستیابی امریکا و طالبان به یک توافقنامه صلح منتشر میشد. در ابتدا، گفته شد که محمد اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان، روز سه شنبه با مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در مورد پیشرفت مذاکرات صلح تلفنی گفتگو کرده و همزمان با انتشار این خبر، شبکه خبری سیانان به نقل از دو مقام پنتاگون خبر از امضای توافقنامه کاهش بحران با طالبان در روزهای آینده داد. مایک اسپر، وزیر دفاع امریکا، روز پنج شنبه و در جلسه وزرای دفاع ناتو در بروکسل از تفاهم امریکا با طالبان برای کاهش یک هفتهای خشونت با طالبان گفت و ابراز امیدواری کرد که این تفاهم به توافقنامه صلح با طالبان ختم شود. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، هم ساعاتی بعد در یک مصاحبه رادیویی گفت که «صلح بسیار نزدیک است.» تمام این خبرها در حالی منتشر میشود که طالبان روز شنبه ۱۵ فوریه با انتشار بیانیهای به مناسبت سالروز خروج ارتش سرخ شوروی از افغانستان، اعلام کرده که افغانستان را از اشغال و شر امریکا نجات میدهد.
حالا معلوم شده که تفاهم یک هفتهای برای توقف درگیری و ایجاد آتشبس است و کانال ارتباطی هم بین امریکا و طالبان ایجاد شده تا هر دو طرف بتوانند مشترکاً بر حفظ آتشبس نظارت کنند. هدف دیگر از برقراری این کانال ممانعت از تلاشهایی است که احتمال دارد برای کارشکنی انجام شوند. در واقع، امریکاییها در اوایل سپتامبر انتظار امضای این توافقنامه را داشتند و برنامهریزی میکردند تا امضای آن طی یک نمایش تبلیغاتی و نمادین در کمپ دیوید انجام شود و حتی گفته میشد که اشرف غنی به همراه یک هیئت ۱۳ نفره آماده عزیمت به امریکا بود، اما همه چیز با یک حمله در کابل به هم خورد، چرا که یک امریکایی در آن حمله کشته شد و طالبان هم مسئولیت آن حمله را قبول کرد. حالا این کانال ارتباطی برای اطمینان از جلوگیری این دست حملات ایجاد شده یا دست کم اطمینان از اینکه طالبان در طول این هفته اقدام نظامی نخواهد کرد. به نظر میرسد که امریکا از وقوع حملاتی از سوی داعش یا گروههای رقیب در داخل طالبان هراس دارد و میخواهد از طریق این کانال ارتباطی پایبندی طالبان را به هفت روز آتشبس محک بزند تا اینکه گامهای بعدی را برای رسیدن به توافقنامه صلح بردارند. بنابراین، توافقنامه فعلی فقط در حکم یک آزمایش است و اینکه مکانیزم ارتباطی بین دو طرف فعال شود، اما هنوز وضعیت دو نکته اساسی معلوم نشده؛ نخست نگرانی کابل از نحوه روند توافق امریکا با طالبان و گامهای بعدی است و بعد هم موضع طالبان که تاکنون تغییری در آن ایجاد نشده و طالبان هنوز هم خروج تمامی نیروهای امریکایی را پیششرط هرگونه توافق صلح میدانند.
امریکاییها در مورد اول مدام حرفهای تکراری خود را به زبان میآورند و پمپئو و اسپر در دیدار روز شنبه خود با اشرف غنی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ باز همان حرفها را زده است. این دو به رئیسجمهور افغانستان اطمینان دادهاند که هیچ بندی از توافقنامه با طالبان بدون شرط نخواهد بود و پمپئو هم تأکید کرده که «ما حامی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان بودهایم، هستیم و خواهیم بود.» نکته جالب اینجا است که امریکاییها در حالی این اطمینان خاطر را به رهبران دولت وحدت ملی افغانستان میدهند که چندان آنان را در جریان روند گفتگوهای یک ساله خود با طالبان نگذاشتهاند و حتی در مورد جزئیات توافقنامه، تعهدات دو طرف و نحو ه اجرای آن هم چیزی به آنها نگفتهاند. بنابراین، طبیعی است که رهبران افغانستان نه تنها نگران توافق یک هفتهای فعلی بلکه بیشتر از این، نگران روندی هستند که امریکا در پیش گرفته است. در واقع، رهبران افغانستان میدانند که امریکا به خاطر منافع شخصی ترامپ عجله دارد هرچه زودتر به توافق صلحی با طالبان برسد تا ترامپ ادعا کند طولانیترین جنگ در تاریخ امریکا را به پایان رسانده و با بازگرداندن دست کم بخشی از سربازان امریکا به خانه، نمایش تبلیغاتی خود را کامل کند. در مقابل، طالبان هم بیتوجه به این موضع نیست و شاید یک هفتهای را با آرامش پشت سر بگذارد تا خیال امریکاییها را برای این توافقنامه موقتی راحت کند، اما نمیتواند از انجام حملات به عنوان تنها اهرم فشارش چشمپوشی کند. همچنان که تجربه نشان داده، طالبان از آتشبسهای موقتی استقبال میکند، اما باز با انجام حملات هم حضور فعالش را در افغانستان ثابت کرده و هم از آن برای فشار وارد کردن بر امریکا استفاده کرده و با توجه به بیانیه روز شنبه و هشدار به امریکا، باید گفت که این گروه همچنان این راهبرد را ادامه میدهد و آتشبس هفت روزه به معنی پایان درگیری در افغانستان نخواهد بود.