کد خبر: 989849
تاریخ انتشار: ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۲۲:۰۹
نظری بر یک خوانش از جلال آل‌احمد بر اساس آثارش
محمدرضا کائینی
سرویس تاریخ جوان‌آنلاین: زنده‌یاد جلال آل‌احمد نویسنده و محقق نامدار ایران، از نماد‌های تولید اندیشه در دوران ما به شمار می‌رود. حجم گسترده «مدح و ذم» و «نقض و ابرام»‌ی که درباره او صورت می‌گیرد، شاهدی بر این مدعاست. خوانش آل‌احمد ۵۰ سال پس از مرگ او و بر اساس آثارش، احتمالاً برای محققان خبر خوبی خواهد بود. این بازخوانی توسط مجتبی حبیبی به نگارش درآمده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را به زیور طبع آراسته است. مؤلف در دیباچه اثر، موضوع آن را به شرح ذیل توصیف کرده است: «راه‌ها هر چه باریک‌تر، صعب‌العبور‌تر و حساس‌تر باشند، آغازگر بودن در آن‌ها ارزشمند‌تر و مهم‌تر است به خصوص که راهی، دو جایگاه و موضع تاریخی را- آن هم در منظر یک قوم و ملت‌- به هم برساند. به فرض که ایستگاه و مبدأ این حرکت، وادادگی و انفعال و خیانت باشد و موقف و مقصد آن خودآگاهی، مبارزه و خدمت. ناگفته پیداست که این راه «توبه» نام می‌گیرد و مطلعی است برای یک رستاخیز؛ رستاخیزی به آسمان، پس از هبوطی دردناک و فروخفتگی در حضیض ذلت. توبه‌ای چنین، اگر مقبول افتد منشأ حرکت است و یقظه‌ای عمومی و آن روز که همه بیدار شوند، آغازگران، هر یک به سهم تأثیرشان جاودانه خواهند شد. همانگونه که رهبری فرزانه انقلاب فرمود: جلال آل‌احمد در قله ادبیات مقاومت زمانه خویش و شاخص و نقطه شروع فصل توبه روشنفکری ایران است.

نویسنده‌ای کم‌نظیر، متعهد و انقلابی که موضوع شاهکار‌های خود را اصلی‌ترین دغدغه‌های مسلمانان در ایران و جهان، بلکه مستضعفان عصر قرار داد. آنجا که ماهیت امپریالیسم غرب و شرق و ظلمه آن دو‌- اسرائیل- را رسوا می‌سازد، تا آنجا که عمق انحرافات روشنفکران وطنی را فریاد می‌زند و آنجا که فقر و ظلم و بیداد و ناکارآمدی و بحران هویت ایران پهلوی را به داستان می‌کشد. بیش از ۴۶ اثر ادبی و علمی جلال، آیینه‌ای شفاف از تحول اوست در زندگی سیاسی و شخصی که در تلاطم توفان تحولات دهه ۱۳۲۰ و حزب توده و... آغاز می‌شود و طی دو سه دهه، در نهایت به ساحل نهضت اسلامی ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ می‌انجامد و بشارت نجات و پیروزی را در قامت بلند حضرت روح‌الله سر می‌دهد».

مؤلف در بخشی دیگر از دیباچه، درباره نحوه تنظیم و تبویب مطالب کتاب آورده است: «از نفرین زمین، تلاشی است برای بازخوانی مجدد جلال، نه آن سان که دیگران گفته و شنیده‌اند؛ بلکه آن سان که او گفته است و جز آثار او، چه ذخیره‌ای یارای بازگویی آن همه حکایت را دارد؟ این اثر در چهار بخش، آثار جلال را موشکافی می‌کند و با او همراه می‌شود تا آخرین برگ‌های یک داستان که هر چند به مرگ مشکوک نویسنده ناتمام می‌ماند، ولی می‌توان صفحه سفیدمانده آن را خواند و از روی آن استنساخ کرد.

در بخش اول، از سفرنامه‌های جلال، سفر‌های خارجی او بررسی شده است. در بخش دوم، داستان‌های جلال را (شامل رمان و مجموعه داستان) که او را در مقام پیشگامی ادبیات نهضت و مبارزه و حتی انقلاب اسلامی می‌نشاند برانداز می‌کنیم. در بخش سوم، یادداشت‌ها و در بخش چهارم مقالات و تقاریر سیاسی اجتماعی او را از نظر می‌گذرانیم تا شاید شخصیت ناشناخته جلال آل‌احمد، سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌- که او انتظارش را می‌کشید‌- برای جویندگان تشنه نسل حاضر، معرفی گردد. در بخش ضمایم و اسناد هم ناگفته‌هایی از جلال و درباره او درج شده که هدف اثر را محقق می‌سازد. در پایان ضمن تشکر از مؤلف پرتلاش، از معاون پژوهشی جناب آقای دکتر طبیعی، مدیر گروه هنر و ادبیات انقلاب اسلامی مرکز آقای سیدمجید امامی، آقای مهدی حق‌بین ارزیاب نهایی طرح و همکاران پرتلاش معاونت انتشارات قدردانی می‌کنیم».
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار