سرویس بین الملل جوان آنلاین: سناریوی تورقوزآباد که در دوره یوکیو آمانو، مدیرکل فقید آژانس راه به جایی نبرد، حالا از طرف رافائل گروسی، مدیرکل آرژانتینی آژانس مطرح شده تا سناریوی نتانیاهو یک بار دیگر مجال جولان دادن پیدا کند. روسیه گفته چیزی که آژانس مطرح کرده، نباید زمینهساز «هیاهوی سیاسی» علیه ایران شود.
گزارش فصلی آژانس یک بار دیگر جنجال نتانیاهو درباره تورقوزآباد را زنده کرد. جنجالی که نتانیاهو شهریور سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل به راه انداخت ولی تا زمانی که یوکیوآمانو زنده بود، مجال ورود به گزارشهای آژانس را پیدا نکرد. حالا حدود چهارماه بعد از مرگ آمانو که برخی فرضیه ردپای موساد در آن را مطرح کردهاند، این بحث دوباره سر زبانها افتاده است.
در گزارش فصلی آژانس که روز دو شنبه برای اعضای شورای حکام فرستاده شد و بخشی از آن هم در برخی رسانههای غربی درز کرد، یک ادعای جدید مطرح و بیان شده که این نهاد در یک منطقه که به آژانس اعلام نشده ذرات اورانیوم طبیعی کشف کرده است. در این بخش از گزارش آمده است: «همانطور که در تاریخ ۷ نوامبر ۲۰۱۹ مدیرکل موقت به شورای حکام گزارش کرد، آژانس در مکانی که توسط ایران به این سازمان اظهار نشده بود، ذرات اورانیوم طبیعی ساخت بشر شناسایی کرده است. مهم است که ایران به تعاملات خود با آژانس برای حل و فصل موضوع در اسرع وقت ممکن ادامه دهد. تعاملات ادامهدار بین آژانس و ایران در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان و پروتکل الحاقی، نیازمند همکاری به موقع و کامل توسط ایران است.»
همزمانی انتشار این گزارش آژانس با کاهش تعهدات برجامی ایران تأملبرانگیز به نظر میرسد، به خصوص که وزرای خارجه اروپایی نیز در موضعگیری اخیر خود، درباره تقویت ظرفیت ایران برای ساخت سلاح هستهای هشدار دادند. این موضع آژانس البته واکنش مسکو را به دنبال داشت. «سرگئی ریابکف» معاون وزیر خارجه روسیه در گفتگو با خبرگزاری «نووستی» گفت: «مواضع مسکو در قبال گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی کاملاً ساده است؛ باید به ایران و دبیرخانه آژانس فرصت داد تا اوضاع به طور کامل بررسی و روشن شود و نباید نتیجهگیری شتابزدهای در این باره انجام داد.»
ریابکوف تأکید کرد: «ما این اقدام را بخشی از یک تصویر بزرگتر میدانیم. ما اطلاع داریم که در مورد شماری از کشورها در طول مدت طولانی همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی وضعیت مشابه یا وضعیت جدیتر رخ داده بود و این مسائل در فضای آرام و در شرایط حرفهای بدون تشنجآفرینی حل شد. ما معتقدیم که در زمان حاضر ایجاد هیاهوی سیاسی در مورد یافته شدن آثار اورانیوم در محلی در منطقه تورقوزآباد درست نیست و این منعکسکننده سیاستی است که عمداً وضعیت را پیرامون ایران و در منطقه خلیج فارس پیچیده میکند. ما با این سیاست مخالفت کرده و در آینده نیز مخالفت خواهیم کرد.»
روز سه شنبه هم «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین نیز با اشاره به انتشار گزارش محرمانه آژانس در رسانهها هشدار داده بود که تلاشهای جدیدی برای از بین بردن توافق هستهای با ایران در حال انجام است و چنین اقدامی نمونه بارز این تلاشهاست. وی در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «این واقعیت که محتوای گزارش محرمانه آژانس در برخی رسانههای گروهی درز پیدا کرده، با این هدف بوده تا از این طریق ضربه دیگری به توافق هستهای با ایران وارد شود. ما شاهد هستیم که تلاش مصرانهای برای از بین بردن این توافقنامه مهم بینالمللی در حال انجام است و برای این منظور از تمامی امکانات استفاده میشود و آخرین نمونه از این تلاشها، گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران است که تنها چند دقیقه پس از توزیع آن بین اعضای شورای حکام آژانس، در برخی خبرگزاریها منتشر و بلافاصله موضوع تحریفهای منفی در این باره مطرح شد.»
وی همچنین در تشریح تحریف ادعای کشف ذرات اورانیوم در ایران هم گفت که ادعای طرح شده، مربوط به دو دهه پیش است و ربطی به توافق هستهای ندارد و افزود: «چنین چیزی به دور از واقعیت است، چراکه نگرانی درباره کشف ذرات اورانیوم به دورهای حدودا بین دهه ۱۹۹۰ تا نهایتاً سال ۲۰۰۵ مربوط میشود و هیچ ارتباطی به برجام ندارد و نشانگر هیچگونه تخلف فاحش ایران نیست.»
ایران طبق پادمانهای آژانس، موظف است که هر مرکزی را که فعالیت هستهای، کشف معدن اورانیوم یا هر گونه انتقال اورانیوم دارد، به آژانس گزارش دهد. در گزارش ۷ نوامبر مدیرکل آژانس آمده است که آژانس ذراتی از اورانیوم طبیعی با منشأ انسانی را کشف کرده است. ظاهراً منظور آژانس این است که اورانیوم به محل یاد شده منتقل شده است، در حالی که ایران اعلام کرده در تعامل با آژانس این موضوع را حل و فصل خواهد کرد.
کاظم غریبآبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در واکنش به جریانسازیهای اخیر، با عادی دانستن وجود سؤالاتی از این دست در تعامل با آژانس ضمن تأکید بر لزوم خودداری از اغراض سیاسی گفت: «از همان ابتدا و از زمانی که آژانس، ایران را مطلع کرد که برخی سؤالات در مورد یک مکان خاص دارد، ایران موافقت کرد وارد یک تعامل مثبت با آژانس برای شفاف کردن وضعیت و رسیدگی به سؤالات مرتبط شود. ایران با نشان دادن نهایت همکاری و شفافیت، متعاقباً دسترسی لازم را برای آژانس فراهم کرد. همانگونه که توسط مقامات آژانس نیز در موقعیتهای مختلف تأکید شد، تعامل بین آژانس و ایران در خصوص این موضوع در حال انجام است. بنابراین، هرگونه تلاش برای پیشداوری و ارائه ارزیابی زودهنگام و خام، صرفاً در جهت مصادره این موضوع در راستای مقاصد سیاسی است.»