سرویس جامعه جوان آنلاین: انتشار این پوستر کافی بود تا تمام موضوعات دیگر مطروحه در حوزه زنان و خانواده را تحتالشعاع خود قرار دهد و ولولهای رسانهای بر پا کند. این بار هم همچون همیشه در میان اظهارنظرهای مختلف و گاه ضد و نقیضی که از سوی افراد و چهرههای مشهور و غیرمشهور مطرح و نقلوقولهای مختلفی که از بزرگان ذکر میشد، همه به دنبال یک نگاه جامع و فصلالخطاب بودند؛ امری که با انتشار نظر رهبر معظم انقلاب از سوی بخش زنان و خانواده و سایت ایشان در رابطه با موضوع چند همسری محقق شد که فرمودهاند: «خدا یکی و محبت یکی و یار یکی.»
«خدا یکی و محبت یکی و یار یکی»؛ این مصرع، چکیده نگاه رهبر معظم انقلاب در موضوع چند همسری مردان است. مصرعی از دوبیتی مرتضیقلیخان شاملو خطاط و شاعر سده یازدهم که در بیانات ایشان درباره موضوع چند همسری مورد تأکید قرار گرفته و تکلیف را در موضوع چند همسری مردان روشن کرده است. نگاه مقام معظم رهبری در موضوع چند همسری مردان نیز نشان از آن دارد که این مسئله راهکار برون رفت از معضل ازدواج جوانان نیست و هیچ ربطی به این ماجرا ندارد. ریشههای معضل خیل میلیونی زنان و مردان مجرد را باید در جایی دیگر جستوجو کرد؛ پدیدههای اجتماعی تلخی که، چون موریانهای به جان ساختار مستحکم خانواده ایرانی افتاده و میخواهد آن را از درون پوک کند.
مردان مجرد بیشتر از زنان مجرد
برخلاف ادعای مروجان چند همسری مردان، این مسئله راهکار حل معضل ازدواج جوانان و به خصوص دختران ازدواج نکرده یا زنان مطلقه نیست چراکه دلیل مجرد ماندن حدود ۱۵ میلیون زن و مرد در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سال به ترکیب جمعیتی زنان و مردان و بیشتر بودن آمار دختران مجرد نسبت به پسران مجرد نیست. مستندات آماری نه فقط مؤید آمار بیشتر مردان مجرد در سنین ازدواج نسبت به زنان مجرد در این سنین است بلکه از کاهش کلی آمار ازدواج حکایت دارد. به این معنا معضل ازدواج تنها به دختران و زنان منتهی نمیشود که مردان بخواهند در این میان با ازدواج با چند زن این مشکل را حل و فصل کنند. ماجرا عمیقتر از این حرفهاست و به گواهی آمار در برابر ۳ میلیون و ۸۲۰ هزار زن بدون همسر ۲۰ تا ۴۰ ساله، ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار مرد بدون همسر در همین گروه سنی وجود دارد. بنابراین تشویق موضوع چند همسری مردان میتواند چالشهای جدیدی در جامعه و خانواده ایجاد کند.
نگاه منفی رهبر انقلاب به چند همسری
انتشار پوستر کارگاه ترویج چند همسری، موضوعی که کمتر پیش میآمد کسی درباره آن موضعگیری رسمی و علنی داشته باشد به بحثی داغ و چالش برانگیز تبدیل شد. بر همین اساس دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای، پیرو انتساب برخی دیدگاهها و تعبیرات در موضوع «چندهمسری مردان» به حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای و با توجه به تأثیر آن بر مسائل خانوادگی و شئون اجتماعی، بخش زن و خانواده Khamenei. ir (ریحانه) فتوا و نگاه معظمله به این مسئله را به شکل مختصر منتشر کرد. در نظر حضرت آیت الله العظمی خامنهای بنابر ادله معتبر دینی چند همسری مردان، مباح غیر مستحب است، اما از آنجا که مطابق دلایل قرآنی جواز آن مشروط به اطمینان از رعایت عدالت بین همسران شده است، بنابراین هرگاه از نظر عقلایی عدم تحقق رعایت عدالت بین همسران محتمل باشد، ازدواج مجدد شوهر جایز نیست.
همچنین در نگاه کلان معظمله به خانواده به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی در زندگی انسان و ضرورت شکلگیری خانواده و مراقبت و حفاظت از آن، عواملی در استحکام این بنیان الهی و شکلگیری آن مؤثر است از جمله: حفظ محبت و اعتماد متقابل زوجین، اصالت نقش مادری و تربیتی بانوان، پرهیز از راه یافتن نگاه مادی به خانواده و تجملگرایی و رقابتهای مادی خانوادهها، ترویج ازدواج آسان و نقش مهم و مؤثر والدین در آن، وظیفه دستگاههای حکومتی و رسانهها در تسهیل امر ازدواج جوانان.
بر این اساس از آنجا که در جامعه و کشور ما ازدواج مجدد مردان غالباً به ضرر استحکام خانواده و موجب تضعیف محبت زوجین و گاه فروپاشی خانواده است، نگاه معظمله به آن خوشبینانه و مثبت نیست و از این روست که این جمله در بیان ایشان تکرار شده است که «خدا یکی و محبت یکی و یار یکی.»
جوانانی که زیر بار ازدواج نمیروند!
تبلیغات چند همسری در حالی در جامعه مطرح میشود که ما با پدیدههای اجتماعی مهم تری در حوزه خانواده مواجهیم. به روایت آمار در هشت سال گذشته ازدواج در کشور ۳۰درصد کاهش یافته است و در کنار آن با افزایش سن ازدواج مواجهیم. همچنین مطابق با آخرین سرشماریها در سالهای اخیر خانوادههای گسترده چند نسلی در کشور به حداقل رسیده است. در حال حاضر خانوار هستهای بیشترین فراوانی را دارد و خانوار یک نفره در سال ۱۳۸۵ از ۲/ ۵ درصد به ۱/ ۷ درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش داشته و در سال ۱۳۹۵ به ۵ /۸ درصد رسیده است. هر چند مسائل اقتصادی و فراهم نشدن زمینههای ازدواج یکی از دلایل کاهش تعداد ازدواجها و افزایش سن ازدواج است، اما دلیل مجرد ماندن بسیاری از افرادی که زندگی مجردی را انتخاب کردهاند و خانوادههای تک نفره را تشکیل میدهند چالشهای اقتصادی نیست بلکه چالشهای فرهنگی و ترویج پدیدههای تازهای همچون ازدواج سفید است و حتی برخی کارشناسان معتقدند، دلیل کاهش ازدواجهای رسمی افزایش این معضل اجتماعی است. پدیدهای که نشان میدهد در کنار رسوخ باورها و سبک زندگی غربی به افکار جوانان ایرانی، تعهد و مسئولیت پذیری آنان نیز تا حد زیادی کاهش یافته و همین امر سبب میشود تا به سادگی زیر بار مسئولیت ازدواج نروند. در چنین شرایطی شکل گیری پدیده چند همسری هم نه فقط به حل مشکلات فعلی کمکی نمیکند بلکه چالشهای جدیدی را در مسیر خانواده قرار میدهد و در نهایت موجب میشود تا مردانی که از تمکن مالی یا شرایط لازم برای ازدواج برخوردار نیستند در رقابت با مردان متأهلی متمکن، ناگزیر شوند به تجرد روی آورند. پس در چنین شرایطی بهترین راهکار برای حل معضل ازدواج رفع موانع و اصلاح سبک زندگی سالم است؛ سبکی که در آن ازدواج به موقع و تشکیل خانواده اصالت دارد چراکه با نابودی ساختار خانواده، ساختار جامعه در معرض فروپاشی قرار میگیرد.