سرویس جامعه جوان آنلاین: هوشیاری خریداران در فضای مجازی و هشدارهایی که پلیس فتا هر از گاهی میدهد از مهمترین مکانیسمهای پیشگیری از کلاهبرداری در فضای مجازی است. هر چند که وزارت صمت نماد اعتماد الکترونیکی را ایجاد کرده، اما ناآگاهی بسیاری از افراد موجب شده که نیمی از معاملات اینستاگرام جنبه کلاهبرداری داشته باشد.
افزایش ضریب نفوذ اینترنت و رشد شبکههای اجتماعی زمینه را برای کلاهبرداران و مجرمان سایبری مهیا کرده است، حتی با توجه به شرایط فراهم شده برای خرید و فروش کالاهای دست دوم، افراد شیاد از این موقعیت سوءاستفاده کرده و اقدام به فروش کالاهای سرقتی یا دیگر روشهای کلاهبرداری میکنند.
از وزارت صمت تا جهاد کشاورزی
نظارت بر همه سایتها و تبلیغات فضای مجازی هم با توجه به گستردگی آن، کار سختی است به همین دلیل دست کلاهبرداران در این حوزه باز است.
نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره کلاهبرداریهای فروشگاههای اینترنتی، با بیان اینکه در فروش محصولات فروشگاههای اینترنتی باید در فضای مجازی نظارتها تشدید شود، گفت: متأسفانه متناسب با تکنولوژی روز سازمانها، نظارتی بر فروش اینترنتی محصولات ندارند در صورتی که اگر مغازهداری اقدام به کلاهبرداری و فروش غیرقانونی کند به سرعت میتوان آن را پیگیری و با فرد متخلف با اعمال جریمه برخورد کرد.
به گفته فریدون احمدی، مسئولیت نظارت بر کار فروشگاههای اینترنتی بسته به نوع کالاها بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز جهاد کشاورزی است.
مجلس پیگیر است
احمدی افزود: متأسفانه ساز و کار مناسبی برای رسیدگی به کلاهبرداریهای اینترنتی فراهم نشده است، در صورتی که این فروشگاهها برای ادامه فعالیت نیاز به داشتن مجوز دارند؛ صدور مجوز خود راهکاری برای نظارت دقیقتر است. با فروشگاههای اینترنتی که به راحتی کلاهبرداری میکنند و تنها به فکر سودآوری خود هستند، برخورد قانونی خواهد شد و مجلس شورای اسلامی هم پیگیر جدی برخورد با چنین کلاهبرداریهایی است.
نماد اعتماد الکترونیکی البته راهکاری است که دولت برای مقابله با کلاهبرداریهای اینترنتی ایجاد کرده. نشانهای که از طرف مرکزی با نام توسعه تجارت الکترونیکی که وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت است، به عنوان تأییدیه به فروشگاههای اینترنتی داده میشود.
نمادی برای سوءاستفاده
این نماد نشانهای نمادین است که منحصراً توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی صادر شده و به کسبوکارهای مجازی قانونی با هدف ساماندهی، احراز هویت و صلاحیت آنها اعطا میشود. این نماد پس از بررسی وبسایت و احراز هویت و صلاحیت مالک (حقیقی یا حقوقی) آن برای مدت یکسال صادر میشود.
طبق مصوبه ۲۸۸ کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات که در اسفند سال ۹۷ به تصویب رسیده، مدت اعتبار نماد به دو سال افزایش یافته است.
سایتهای کلاهبردار از علامت نماد اعتماد الکترونیک سوءاستفاده میکنند و این نماد حالتی تزئینی و فریبکارانه برای آنها دارد، هرچند که بنا به ضوابط در صورتی که این نحوه گذاشتن نماد در سایتی دیده شود، مورد پیگرد قانونی خواهد بود. نکته جالب اینجاست بسیاری از افراد نمیدانند که این نماد قابلیت کلیک شدن را باید داشته باشد و بعد از کلیک روی آن کاربر باید بتواند سایت مرکز توسعه تجارت الکترونیک را رؤیت کند!
در دام فیشینگ
کلاهبرداری سایبری آنقدر ابعاد پیچیدهای دارد که فقط با نماد الکترونیکی هم رفع و رجوع نمیشود. فیشینگ به منظور گمراهکردن کاربران اینترنتی برای به دست آوردن اطلاعات محرمانه آنان نمونه دیگری از این دست است.
فیشینگ برای فریبدادن کاربران در زمینه افشای جزئیات مالی و شخصی طراحی شده است. مجرمان سایبری با طراحی سایتهای جعلی تلاش میکنند طعمه خود را به منظور بازدید از این سایت و تایپکردن اطلاعات محرمانه خود نظیر اطلاعات ورود به سایت، کلمه عبور و حساب بانکی فریب دهند.
پلیس فتا بارها توصیه کرده کاربران از سایتهایی که اطلاعات مبادلهشده بین آنان و سرور را رمزنگاری میکنند، استفاده کنند که مشخصه این سایتها شروع آدرس با https به جای http است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، عرفان مهری یکی از فعالان بازار پوشاک در همین زمینه با بیان اینکه در اینستاگرام صفحات فروش محصولات متعددی وجود دارد که بیش از ۵۰درصد آنها کلاهبرداری است، میگوید: سازمان حمایت از مصرفکننده و تولیدکننده (زیر مجموعهای از وزارت صمت) باید بر کار این فروشگاهها نظارت کند. در واقع نظارت بر معاملات فضای مجازی باید همچون فضای واقعی مستمر و برخط باشد؛ در صورتی که این چنین نیست.
هم اشتغالزایی هم نظارت مالی!
در این میان بعضی از کارشناسان معتقدند که برطرفشدن مشکل کلاهبرداریهای فضای مجازی این است، مرکزی مانند ثبت شرکتها باید راه اندازی شود تا شرکتها و بنگاههای اینترنتی در آنجا ثبت شوند و در واقع باید ضوابطی برای آنها تعریف کرد که براساس آن هم اشتغالزایی ایجاد و هم سازمان امور مالیاتی بر تراکنشهای مالی آنها نظارت داشته باشد.
در حالی که برای همین راهکار هم ترفندهای کلاهبرداری خاصی وجود دارد. در مجموع هوشیاری کاربران و آگاهسازی افراد برای معاملات اینترنتی از مهمترین گامهای مقابله و پیشگیری با این مشکل است.