سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: ۳۰ سال پیش زمانی که موفق شدم در آزمون کنکور در یک دانشگاه دولتی معروف در یک شهر بزرگ پذیرفته شوم، از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجیدم. نه صرفاً به‌خاطر قبولی در دانشگاه، بلکه از این جهت که می‌توانم در یک شهر بزرگ با دیدنی‌ها و امکانات فراوان زندگی کنم و با افراد مختلفی آشنا شوم و شاید هم همان شهر را برای سکونت انتخاب کنم. در آن زمان خوب نمی‌دانستم که قبولی در دانشگاه در شهری جز زادگاهم گامی مقدماتی برای شروع زندگی مستقل و ورود به جامعه هم است و سرنوشت برای هر دانشجویی مقدرات مختلفی را در کتاب روزگار می‌نویسد. از آنجایی که سال تحصیلی دانشگاهی به تازگی آغاز شده بود، تصمیم گرفتم مقاله‌ای در خصوص نحوه زندگی یک دانشجوی شهرستانی در یک شهر بزرگ بنویسم و تجربیات خود را بیان کنم.
ملاحظات تحصیل دور از خانواده
بدیهی است اکثر دانش‌آموزان تمایل دارند در دانشگاه‌های تراز اول پذیرفته شوند یا برخی هم دوست دارند زندگی نسبتاً مستقلی در محل دیگری را تجربه کنند. در هر حال چنانچه دانشگاه مورد نظرتان در شهر دیگری قرار دارد، حتماً باید نکاتی را هم مدنظر قرار دهید مانند هزینه تحصیل و اقامت، محل اسکان، نحوه تغذیه، پخت و پز و سایر امور شخصی توأم با زمان مورد نیاز برای مطالعه دروس دانشگاه. از آنجایی که در زمان گذشته محل اخذ مدرک دانشگاه جهت استخدام عامل مهمی بود، بسیاری مجبور بودند در شهر دیگری اقامت کنند یا اگر متأهل یا کارمند بودند، بین شهر خود و محل تحصیل رفت‌وآمد کنند لیکن در سال‌های اخیر عموماً داشتن مدرک تحصیلی مهم‌تر است تا محل اخذ آن، لذا دانشجویانی که به هر دلیل تمایل به تحصیل در شهر دیگری دارند، بهتر است به الزامات و مسئولیت تحصیلی خود و همزمان مدیریت یک زندگی تک نفره یا در صورت تأهل چند نفره در یک شهر بزرگ بیندیشند.
سکونت در منزل شخصی یا خوابگاه دانشجویی؟
در زمان انتخاب رشته بهتر است در خصوص محل سکونت خود نیز تصمیم بگیرید. اگر قصد سکونت در منزل شخصی یا استیجاری دارید، لازم است الزامات آن مانند پخت و پز، هزینه اجاره و سایر امور شخصی را مدنظر قرار دهید. از آن طرف، اقامت به‌صورت خصوصی به شما این امکان را می‌دهد که طبق میل و عادات خود زندگی کنید. برخی دانشجویان به ویژه از ترم دوم تحصیلی به‌دلایل مختلفی مانند کاهش هزینه‌ها، تنها نبودن، مطالعه دروس با هم رشته‌ای‌های خود و... تصمیم می‌گیرند به اتفاق چند نفر در یک منزل اقامت کنند. پیشنهاد می‌کنم در صورت چنین تصمیمی، برای نحوه زندگی اشتراکی خود قوانینی را از ابتدا مشخص کنید مانند نوبت نظافت منزل، نوبت طبخ غذا به ویژه وعده صبحانه و شام، تعیین مادر خرج، رعایت سکوت، پرداخت به موقع سهم الاجاره و غیره. دانشجویانی که امکان تهیه مسکن ندارند یا مایل هستند از امکانات خوابگاهی استفاده کنند، بخشی از مسئولیت‌های مدیریت منزل خصوصی از شانه آن‌ها برداشته خواهد شد. بهتر است در شرایط برابر هنگام انتخاب رشته در باره امکانات اسکان دانشگاه‌های انتخابی تحقیق شود.
سکونت در منزل شخصی یا خوابگاه مسائل و الزامات خود را دارد. به عنوان مثال برای نظافت اتاق به صورت هفتگی و در صورت داشتن هم اتاقی نوبتی برنامه‌ریزی کنید. برخی افراد عادت کردند وسایل دور و برشان پخش و پلا باشد یا توسط والدینشان جمع‌آوری شود. اگر جزو افرادی هستید که تمایل به تمیزی و مرتب بودن دارید، از ابتدا نظرتان را بگویید و به تفاهم برسید یا در صورت عدم توافق سعی کنید اتاقتان را عوض کنید.
پس از صرف غذا چه انفرادی و چه جمعی طبق توافق ظروف جمع‌آوری و شسته شود. از گذاشتن ظروف در گوشه اتاق خودداری کنید. یکی از دلایل بو گرفتن اتاق خوابگاه‌ها نشستن ظرف‌ها پس از خوردن وعده غذایی یا گذاشتن آن‌ها زیر تخت یا کنار اتاق است. البته شستن جوراب‌ها را هم نباید فراموش کرد.
خوابگاه دانشجویان برای پسران و به ویژه دختر خانم‌های دانشجو محیطی کاملاً امن است. البته نباید در نگهداری وسایل قیمتی سهل انگاری کرد. هنگام خروج از اتاق بهتر است در اتاق قفل شود. فاصله برخی خوابگاه‌های دانشجویی از محل تحصیل زیاد است. البته تعدادی هم دارای سرویس رفت و برگشت هستند. چنانچه فاصله محل اسکان تا دانشگاه زیاد بوده یا خارج شهر یا منطقه‌ای خلوت است، دانشجویان در نیمه دوم سال بهتر است طوری با یکدیگر هماهنگ شوند تا پس از کلاس‌های عصرگاهی به اتفاق به منزل یا خوابگاه بازگردند. در برخی خوابگاه‌ها اتاق چند نفره است. در این اتاق‌ها دانشجویان از سراسر کشور با فرهنگ‌ها و عادات و رفتار‌های متنوعی سکونت دارند. چنانچه جزو افراد دیرجوش، منضبط یا مقرراتی هستید، پس از مدتی که با بقیه آشنا شدید و در صورت لزوم، نظرات خودتان در خصوص خصوصیات اخلاقی خود یا مقررات اتاق را مطرح کنید. با گذشت زمان هم ارتباطات قوی‌تر می‌شود و هم در صورت لزوم و عدم تفاهم با هم اتاقی‌ها می‌توانید درخواست تغییر اتاقتان را بدهید، چون هر ترم تحصیلی عده‌ای فارغ‌التحصیل می‌شوند و خوابگاه را ترک می‌کنند. چه بسیار دانشجویانی بودند و هستند که بهترین دوستان زندگی خود را در خوابگاه دانشجویی یا دانشگاه پیدا کرده‌اند.
نحوه مدیریت مالی در دوران تحصیل
از ابتدای جدایی از خانواده و عزیمت به شهر دیگر، با والدین خود مشورت و نحوه مدیریت بودجه ماهانه را سؤال کنید.
اگر جزو دانشجویانی هستید که با دست و دلبازی هزینه می‌کنید، امکان دارد وجه دریافتی ماهانه تکافوی هزینه‌ها را ندهد. پیشنهاد می‌شود یک دفترچه هزینه برای خود تهیه و تمامی خرج‌های ضروری و غیرضروری ماهانه را در آن یادداشت کنید. پس از مدتی میزان هزینه‌کرد ثابت ماهانه برایتان مشخص می‌شود، بنابراین با توجه به سقف پول دریافتی از والدین، مبلغ لازم هزینه‌های خود را به صورت سرفصل هر هزینه مشخص و در آن چارچوب خرج کنید. مبلغی را هم برای موارد پیش‌بینی نشده کنار بگذارید. مثلاً بهتر است پنج‌شنبه یا جمعه عصر را برای تفریح انتخاب کنید و اول ماه مبلغی را که برای تفریح لازم دارید، کنار بگذارید. یا دو کارت بانکی تهیه کنید که داخل یکی وجه مخارج جاری و در دیگری وجه پس‌انداز برای موارد اضطراری باشد. برخی دانشجویان با ورود به شهر‌های بزرگ و دیدن نوع لباس پوشیدن جوانان آن شهر یا رستوران‌های گرانقیمت، علاقه‌مند می‌شوند پول بیشتری خرج کنند. نباید فراموش کرد آن‌ها نزد والدین خود زندگی می‌کنند و هزینه‌ای بابت مسکن یا برخی دیگر از هزینه‌های دانشجویی پرداخت نمی‌کنند لزومی ندارد طبق فرهنگ پوششی شهر جدید رفتار کرد. بدو ورود نیز ضرورت ندارد بهترین لپ‌تاپ یا سایر وسایل خانگی خریداری شود. حسب نیاز لوازم تحصیلی و وسایل ضروری خانگی خریداری شود. از خریدن و انبار کردن انبوهی از کتاب‌های غیر اصلی به ویژه از نمایشگاه‌های کتاب خودداری کنید مگر قصد داشته باشید واقعاً تک‌تک آن‌ها را مطالعه کنید. برخی دوستان یا هم اتاقی‌ها ممکن است درخواست استقراض یا امانت گرفتن وسیله‌ای کنند. بدون تعارف نحوه و زمان عودت آن را مشخص کنید مگر همکلاسی و دوست خود را کاملاً بشناسید یا روابط‌تان بسیار صمیمی باشد. حتی می‌توانید مقداری از وجه درخواستی را به وی بپردازید و چنانچه در بازپرداخت خوش حساب بود، بعد‌ها مبلغ بیشتری در اختیارش بگذارید، ولی زمان نیاز خود را هم اعلام کنید. چنانچه موقعیتی پیش آمد که با تعدادی دیگر از دانشجویان در یک خودرو به مقصدی رفتید و به هر دلیلی پرداخت کرایه همگی برایتان میسر نیست، با بیان جمله تعارفی «اجازه می‌دهید حساب کنم؟» کرایه خود را پرداخت کنید. سایر موارد را به تجربه خواهید آموخت. سعی کنید خرید‌های عمده خود را از فروشگاه‌های تخفیفی انجام دهید.
اگر از سرویس دانشگاه بی‌بهره هستید، سعی کنید از وسایل نقلیه عمومی و به صرفه‌تر استفاده کنید. در اولین روز‌های اقامت‌تان نقشه مترو و برنامه اتوبوس‌های محل زندگی تا دانشگاه را تهیه کنید. برخی دانشجویان معمولاً از ترم دوم، درس‌های خود را به‌نحوی انتخاب می‌کنند تا چند روز در دانشگاه و بقیه هفته را به شهر خود بازگردند (البته این فرمول برای شهر‌های نزدیک به هم بیشتر کاربرد دارد) یا در محل اقامت‌شان بمانند.
برای تغذیه خود برنامه داشته باشید
خوشبختانه بسیاری از خوابگاه‌های دانشجویی برای وعده شام غذا سرو می‌کنند، اما اگر در منزل یا خوابگاهی اقامت می‌کنید که این نوع سرویس ارائه نمی‌شود و مایل هستید به جای خرید و طبخ غذا، زمان بیشتری برای مطالعه دروس در اختیارتان باشد، بهتر است وعده ناهار دانشگاه را برای دو نفر تهیه نمایید تا برای شام هم استفاده کنید. در صورت نیاز به پخت غذا بهتر است برای خود برنامه هفتگی بنویسید. معمولاً خانواده‌ها مواد خوراکی از شهرستان ارسال می‌کنند. شیر، میوه و خشکبار مانند کشمش را برای میان وعده فراموش نکنید. به دلیل ضیق وقت یا خستگی، پول خود را برای غذا‌های فست فودی هدر ندهید. در زمستان خوردن صبحانه همراه با حلوا ارده کمک زیادی به گرمی بدن و اجتناب از سرماخوردگی می‌کند. یک بسته حاوی قرص‌های ضروری هم برای خود تهیه کنید تا در مواقع اضطراری خود یا دوستانتان مصرف کنید. یادم است یکی از دوستان آذری دبه‌ای پلاستیکی داشت که داخلش گوشت پخته تکه شده داخل روغن جامد بود. شب‌ها که خسته از دانشگاه بر می‌گشت، مقداری از گوشت را با روغن جدا می‌کرد و پس از گرم کردن با نان مصرف می‌کرد. چنانچه بسته‌های غذایی خود را در یخچال اشتراکی می‌گذارید، نام و شماره اتاق خود را روی آن‌ها بچسبانید. اگر تصمیم به هم غذا شدن با دیگران گرفتید، حتماً از ابتدا شرایط و وظیفه هر نفر مشخص شود. هم غذا شدن اقتصادی است، اما برخی عادات رفتاری دارند که شاید برای دیگران خوشایند نباشد. در صورت اقامت اشتراکی، در هم غذا شدن با دیگران عجله نکنید.
مطالعه مستمر درس‌ها و رعایت سکوت
دانشگاه، محل درس خواندن و کسب دانش است. برخی دانشجویان با ورود به محیط جدید، جدایی از والدین و کاهش نظارت آن‌ها کمی از درس خواندن فاصله می‌گیرند، لذا از ابتدا با خود قرار بگذارید که برای هدفی که به دانشگاه آمده‌اید، تلاش کنید. ضمناً والدین در صورت تمایل می‌توانند حداقل سالی یک بار به دانشگاه مراجعه کنند و وضعیت تحصیلی فرزندشان را جویا شوند. اگر بخواهم صادق باشم، برای برخی دانشجویان این اقدام یک ضرورت نیز است. در صورت اقامت دو نفره یا جمعی، حتماً برای درس خواندن برنامه سکوت بگذارید. گاهی یک نفر در حال مطالعه دروس است (در روز‌های کاری) و دیگری در حال تماشای یک مسابقه تلویزیونی با صدای بلند. سعی کنید برنامه خواندن درس یا سایر امور در زمان مشخصی انجام شود. در صورت لزوم می‌توانید به سالن مطالعه خوابگاه یا کتابخانه‌های نزدیک هم مراجعه کنید. خود من در زمان طولانی‌تر بین کلاس‌ها به‌جای چای خوردن و سیگار کشیدن (!) به کتابخانه دانشکده می‌رفتم و درس‌های ساعات بعد را آنجا مرور می‌کردم.
بهتر است واحد‌های دانشگاهی را در زمان مقرر به اتمام برسانید. برخی دانشجویان با ورود به دانشگاه دچار افت تحصیلی می‌شوند یا به دلیل اهمالکاری، زمان تحصیل خود را طولانی می‌کنند که هم موجب هدر رفتن عمرشان می‌شود و هم هر ساله بازار کار اشباع‌تر می‌گردد و یافتن شغل مناسب دشوارتر. ایرادی ندارد در صورت نیاز، از خانواده یا مشاوران تحصیلی کسب راهنمایی شود.
مهارت‌آموزی و شغل پاره‌وقت
برخی دانشجویان اقدام به جست‌وجوی شغل یا کارآموزی می‌کنند. ایده بسیار خوبی است. نه تنها موجب کسب درآمد یا تجربه علمی و اجتماعی می‌شود بلکه ناخودآگاه از زمان در اختیار برای درس خواندن هم بهتر استفاده می‌شود. چه بهتر این کار در راستای رشته تحصیلی دانشجو باشد. کسب مهارت و تجربه هم برای رزومه کاری آینده بسیار مفید است و هم موجب دگردیسی اجتماعی به ویژه برای دانشجویانی که کمتر جدا از خانواده بودند و در اجتماع حضور کاری چندانی نداشتند، خواهد شد.
