سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در دنیای امروز با توجه به شتاب فناوریهای نوین ارتباطی، روندهای تأثیرگذار جذب گردشگر خارجی تغییر مشهودی کرده و تبلیغات پوستری، بیلبوردی و دفاتر تبلیغات گردشگری در خارج از کشور جای خود را به فضاهای مجازی داده است.
چیزی که محرز است استفاده رایج مردم جهان از رسانههای دیجیتال است و در این میان مهمترین تأثیر برای انتخاب یک مقصد توسط گردشگران تأثیرات بینافردی آنلاین (یا همان تبلیغات دهانبهدهان اینترنتی) است. بسیاری از گردشگران امروز برای انتخاب مقصد سفر با استفاده از ابزارهای فضای مجازی همچون یوتیوب، فیسبوک، اینستاگرام تجربههای سفر سایر گردشگران به مقصد مورد انتخاب را بررسی میکنند.
تحقیقات نشان میدهد تقریباً ۵۰% از جمعیت گردشگران جهان پیش از شروع سفر به یک مقصد از برنامهها و ابزارهای آنلاین و شبکههای اجتماعی برای تصمیمگیری آنالیز مقصد استفاده میکنند. این آمار که توسط پایگاه آماری اسمارت اینسایتس منتشر شده نشان میدهد ۵۷% درصد از مردم جهان در سال ۲۰۱۹ به اینترنت دسترسی دارند.
بین ابزارهای موجود در حال حاضر یکی از تأثیرگذارترین ابزارهای بازاریابی گردشگری در دنیا یوتیوب است که لقب شاه ویدئو را به خود اختصاص داده است. دکتر سوفیا رینو و همکارانش در بازبینی ۳۲۰ ویدئو توریسم اروپا در یوتیوب به این نتیجه رسیدند که گردشگران تولیدات سنتی سینما و تلویزیون را که صرفاً در این شبکهها بارگذاری میشود، نمیپسندند. چیزی که این ابزار تبلیغی را متمایز میکند به اشتراک گذاشتن تجربههای شخصی است. گوگل در ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ منتشر کرد که ۵۰% از مسافرها و گردشگران پیش از سفر، به ویدئوهای آنلاین مراجعه میکنند تا در مورد مقصد و کارهایی که در مقصد انجام میدهند، تصمیمگیری کنند. برای مثال، ۶۷% هنگام انتخاب مقصد، ۴۸% هنگام انتخاب نوع سفر، ۶۷% هنگام انتخاب فعالیتهای حین سفر و ۶۳% هنگام انتخاب اقامتگاه در مقصد از بسترهای ویدئویی (عمدتاً یوتیوب) بهره میگیرند.
فیسبوک با ۲ میلیارد، یوتیوب با ۵ /۱ میلیارد، اینستاگرام با ۷۰۰ میلیون و توییتر با ۳۲۸ میلیون کاربر به عنوان محبوبترین ابزارهای مجازی هستند که در سال ۲۰۱۷ مورد استفاده جهان قرار گرفتند و در این شبکهها، اما سهم ایران محدود است.
اکنون در شرایطی که گردشگری به عنوان صنعتی پویا و جایگزینی مناسب برای صنعت نفت ایران محسوب میشود پس از چند دهه تلاش برای نخستین بار در پی اهمیت حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و گردشگری، سازمان متولی این حوزهها سرانجام به یک وزارتخانه تبدیل شد و این نشان از اهتمام ویژه مجلس و دولت برای استفاده از ظرفیتهای این وزارتخانه تازهتأسیس است. برنامهریزی برای تعریف استراتژی مشخص درخصوص استفاده از این ابزارهای تبلیغی میتواند سهم ایران را در جذب گردشگر خارجی در دنیا بالا برده و بازی را در فضای رسانهای دنیا به نفع ایران تغییر دهد.
مهمترین نکته در استفاده از این ابزارها این است که هیچ تحریمی نمیتواند ارتباط دوسویه که از طریق شبکههای اجتماعی در سراسر دنیا شکل میگیرد را محدود کند. در شرایط تحریمی بهرهمندی از این ابزار میتواند فرصتی مغتنم برای تصویرسازی درست از ایران به دنیا باشد و همه تبلیغات منفی دشمنان را خنثی کند، اما از این امر نباید غافل شد که بسترسازی فرهنگی برای استفاده درست از این ابزارها پیشزمینه اساسی برای رشد و اشاعه این مدل کاری است. در همین راستا اقدام خلاقانه و متفاوتی که در روزهای گذشته رقم خورده دعوت از ۱۲ اینفولئنسر معروف به ایران است. باید امیدوار بود تا نتیجه ملموس حضور این ۱۲ نفر، دستگاههای متولی را برای برنامهریزی هرچه دقیقتر به منظور استفاده حداکثری از رسانههای مجازی فعال نماید. اصلاح استراتژی فضای مجازی میتواند انقلابی در صنعت نوپای گردشگری ایجاد کند که هم مردم، هم دولت و درنهایت کشور از این برنامهریزی منتفع شوند.
*معاون مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی