سرويس زنان جوان آنلاين: با انتشار متن لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» بر خلاف لایحه تأمین امنیت زنان علیه خشونت عامه، چهره‌ها و صاحب‌نظران رویکرد مثبتی نسبت به این لایحه تازه داشتند. در این میان مجلسی‌ها و به خصوص فراکسیون زنان مجلس که تاکنون کارنامه عملکرد پرباری در حوزه زنان نداشته‌اند استقبال ویژه‌ای از این لایحه داشته‌اند. بهارستانی‌ها انگار بدشان نمی‌آید افتخار تصویب نخستین لایحه حمایتی خاص زنان به مجلس دهم برسد. اگرچه تنها مدافعان لایحه جدید مستأجران صندلی‌های سبز مجلس نیستند و بسیاری از چهره‌ها و کارشناسان از لایحه‌ای که قوه قضائیه با چکش‌خواری لایحه قبلی ارائه داده ارزیابی مثبتی دارند. با وجود این، اما برخی افراد هم با عینک بدبینی و انتقاد به این لایحه نگاه می‌کنند.
مناقشه بر سر انتخاب یک واژه
«طیبه سیاوشی» نماینده اصلاح‌طلب مجلس نخستین کسی است که با نگاهی منتقدانه درباره لایحه صیانت با خبرگزاری ایرنا مصاحبه کرد. وی که در این مصاحبه به نقاط قوت لایحه هم اشاره‌ای داشته است نسبت به استفاده از واژه بانو به جای واژه زن در لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» انتقاد دارد!
وی در این باره می‌گوید: «کلمه بانوان هیچ سابقه قانونی‌ای ندارد؛ یعنی ما در قانون خود چنین سابقه‌ای در مورد کلمه بانو نداریم؛ هرچه در قانون اساسی و قانون مدنی مجازات اسلامی گشته‌ایم چنین چیزی نداریم و دوستان و مشاورینی که با هم همکاری می‌کنیم می‌گویند در قوانین ما، اشاره به جنسیت شده است؛ یعنی زن و مرد گفته شده و بار ارزشی داده نشده است؛ اما این به کار بردن لفظ بانوان، علاوه بر ایجاد بار ارزشی، دایره محدودتری را ایجاد می‌کند؛ یعنی کسانی که سرپرست خانوار، زن مطلقه، دختران مجرد و امثالهم هستند و سایرین را از دایره این قانون خارج می‌سازد و بهتر است همان واژه‌ای را که سابقه قانونی دارد در آن بگذاریم.»
همین نکته در مصاحبه تفصیلی شهیندخت مولاوردی معاون سابق زنان و خانواده رئیس جمهور و یکی از مهم‌ترین فعالان تصویب لایحه قبلی یعنی لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت هم دیده می‌شود. وی نیز انتقادش را به کاربرد واژه بانو به جای زن این‌گونه مطرح می‌کند: «سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا این لایحه که قرار است پس از تصویب به قانون تبدیل شود، فقط بانو یا بانوان با این تعریف مصطلح را دربر می‌گیرد؟ پس تکلیف بقیه چه خواهد شد؟ زنان کف خیابان، زنان آسیب‌دیده و در معرض آسیب چه جایی در این لایحه با تعریفی که از بانو سراغ داریم خواهند داشت؟»
معصومه ابتکار معاون فعلی زنان و خانواده رئیس جمهور، اما تاکنون موضعی نسبت به لایحه صیانت اتخاذ نکرده است.
واژه بانوان شایسته‌تر است
در بین مجلسی‌ها هم این تنها فراکسیون زنان مجلس نیستند که به این لایحه روی خوش نشان داده‌اند و حتی برای تدوین آن از رئیس قوه قضائیه تقدیر کردند. سایر اعضای خانه ملت نیز به اثرگذاری این لایحه در ارتقای شرایط اجتماعی برای زنان امیدوارند. به سراغ محمد‌علی پورمختار عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رفتیم تا ارزیابی وی را از این لایحه بدانیم. وی به عنوان یک حقوقدان معتقد است از آنجایی که ما به صورت خاص راجع به حمایت از بانوان در برابر خشونت و جرائمی که به طور ویژه درباره خانم‌ها اتفاق می‌افتد و سایر صیانت‌های اجتماعی، فرهنگی و حقوقی قانون خاص نداریم این لایحه در نوع خودش برای اولین بار مطرح می‌شود و به لحاظ جامعیت می‌تواند پاسخگوی نیاز‌های جامعه باشد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره ایرادات این لایحه و به طور خاص استخدام واژه «بانوان» به جای زنان به عنوان یک ایراد حقوقی که از سوی برخی منتقدان مطرح می‌شود به «جوان» می‌گوید: «این به عنوان یک ایراد حقوقی نیست بلکه یک اصطلاح است. بانو یا بانوان برای جمع از باب احترام به کار برده می‌شود و در اصل موضوع تأثیری ندارد.» بنا به تأکید وی این مسئله نه فقط ایراد نیست بلکه نسبت به جایگاه خانم‌ها بسیار شایسته‌تر است و به جای اینکه بگوییم زنان با احترام بیشتری واژه بانوان را به کار می‌بریم.
جامعیت بیشتر
پورمختار در واکنش به این سؤال جوان که شما از منظر جامعیت و در نظر گرفتن ابعاد مختلف موضوع امنیت زنان علیه خشونت کدام لایحه را جامع‌تر و با قابلیت اجرای بهتر می‌بینید؟ تأکید می‌کند «به نظر من لایحه جدید جامع‌تر است.» وی درباره نقاط قوت لایحه جدید معتقد است «هم دایره شمول لایحه جدید بیشتر است و هم از این جهت موارد مورد توجه آن حدود به جرائم نمی‌شود لایحه بهتری است.» این نماینده مجلس با اشاره به صیانت‌های اجتماعی در نظر گرفته شده در لایحه صیانت و احصای مسئولیت‌های همه دستگاه‌های اجرایی لایحه صیانت را لایحه‌ای جامع معرفی می‌کند.
از نگاه این عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس این لایحه از منظر ضمانت اجرایی هم لایحه‌ای قابل دفاع است و ضمانت اجرایی‌های کافی از باب مسئولیت‌های مدنی و کیفری برای اشخاصی که مرتکب نقض حقوق بانون شوند و یا دستگاه‌های اجرایی و متولیان صیانت از حقوق بانوان رویکرد‌هایی برای الزام آن‌ها و برخورد با خاطیان پیش‌بینی شده و لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» نسبت به لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت این مزایا را دارد.
استقبال مجلس از لایحه صیانت
پورمختار در پاسخ به این سؤال که با عنایت به انتقادات مطروحه از سوی چهره‌های نزدیک به دولت همچون شهیندخت مولاوردی معاون سابق زنان و خانواده رئیس جمهور به لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» آیا ممکن است تغییرات عمده‌ای در لایحه ارسالی از سوی دولت به مجلس پیش بیاید که لایحه را از مسیر اصلی منحرف کند؟ می‌گوید: «اصل موضوع در این قضایا به نظر قوه قضائیه بازمی‌گردد و همان‌طور که دولت توقع دارد مجلس در لوایحش خیلی دست نبرد در لوایحی که قوه قضائیه ارسال می‌کند خیلی دست نبرد. بر این اساس نقشی که در چنین مواردی برای دولت ذکر شده به عنوان رابط است و خیلی بررسی نمی‌شود که بخواهد در آن دخل و تصرف داشته باشد.»
به باور وی قاعدتاً و منطقاً باید نمایندگان قوه قضائیه به دولت دعوت شوند و دفاعشان شنیده شود و با عنایت به اینکه قوه قضائیه کار کرده و این لایحه مبتنی بر واقعیت‌هایی است که با توجه به مراجعات و پرونده‌ها و مشکلات حقوقی و قانونی ایجاد شده با هر چه تغییرات کمتر می‌تواند اثرات بهتری داشته باشد. پورمختار از استقبال مجلس از لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت» خبر می‌دهد. وی تأکید می‌کند: «اگر لایحه به مجلس برسد به طور یقین با اولویت بررسی می‌شود و امیدواریم تصویب این لایحه به مجلس دهم برسد.»
