سرویس اقتصادی جوان آنلاین: به گزارش «جوان»، وقتی یارانه پنهان انرژی در ایران سالانه رقمی در حدود هزار هزار میلیارد تومان است و مشخص میشود که در حدود ۹۰ درصد یارانه پنهان به حوزه انرژی و کالاهایی، چون گاز طبیعی، فرآوردههای نفتی، بنزین و گازوییل اختصاص دارد، بیجهت نیست که برخی با تأسیس شرکت به دنبال سودبری از این یارانهها باشند و ایران در حوزه تعداد شرکتهای ثبتی با بیش از یکمیلیونو۳۰۰ هزار شرکت تقریباً در منطقه و بخشی از دنیا بیرقیب شود، زیرا سود مفت ناشی از مصرف انرژی ارزان قیمت به شکل سیستماتیک این افراد را به سوی تأسیس شرکتهایی برده که امروز به گروههای اقتصادی بزرگ تبدیل شدهاند و در پرتفوی داراییهای این شرکتها همه نوع فعالیت و سهامی وجود دارد از اینرو زمان ساماندهی حوزه یارانههای پنهان انرژی و همچنین شرکتهایی که صرفاً موضوع فعالیتشان به انرژی خواری ارزان قیمت محدود شدهاست، فرارسیدهاست.
ساختمان قیمتگذاری کالا و خدمات در اقتصاد ایران رانتهای فراوانی را ایجاد کردهاست که اگر اشخاصی کمی هوش و سرمایه داشته باشند به سادگی میتوانند سود کسب کنند، زیرا از یک طرف ارز ۴۲۰۰ تومانی توزیع میشود که تبعات منفیاش را همه به عینه دیدند و از طرف دیگر به واسطه مفتفروشی انرژی در بازار داخلی شرکتهای زیادی حتی در کویر بیآب و علف و خشک پدید میآیند که بررسی عملکرد این شرکتها نشان میدهد که عموم درآمد و سود ناشی از فعالیت آنها از محل دریافت انرژیهای ارزان یارانهای تحصیل میشود و آنقدر این سیاست توزیع اشتباه انرژی ارزان تکرار شدهاست که بسیاری از شرکتها و صنایع نیازی به نوسازی ماشینآلات و دستگاههای خطوط تولید و تولید کالای کیفی و رقابتی در بازار جهانی هیچگاه نیاز ندیدهاند.
بیپرده اگر امروز قرار باشد توزیع یارانه پنهان در طول دهها سال گذشته مورد آسیبشناسی قرار گیرد، میبینیم که حقوق عامه مردم در این میان تضییع شدهاست، زیرا عدهای که امکانات استفاده حداکثری از کالاهای رانتی عموماً مرتبط با انرژی را داشتهاند (بهطور نمونه شرکتهایی، چون فولاد، پتروشیمیها، سنگآهنیها، مواد غذاییهایی که خطوط تولید و مواد اولیهشان وارداتی و محصولشان هم صادراتی است) از موهبت یارانههای چند صد هزار میلیارد تومانی مصرف انرژی بهره برده و عموم مردم نیز از این یارانه محروم بودهاند.
جزئیات یارانه پنهان ۹۰۰ هزار میلیارد تومانی انرژی
در این میان در شرایطی که محمد باقر نوبخت در زمان ارائه بودجه سال ۹۸ در مجلس رقم یارانه پنهان را هزارهزار میلیارد تومان عنوان کرد، بررسی گزارش یارانههای پنهان در اقتصاد ایران نشان میدهد، طی سال ۹۸ نزدیک به ۵۴۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به گاز در اقتصاد ایران تخصیص پیدا میکند.
«تسنیم»در این باره نوشت در حالی که میزان یارانه پنهان در اقتصاد ایران نزدیک به ۹۸۰ هزار میلیارد تومان عنوان شدهاست، بررسیهای یک دستگاه دولتی نشان میدهد فقط مجموع یارانه پنهان حوزه انرژی نزدیک به ۹۰۰ هزار میلیارد تومان است.
یارانه گاز در صدر
بر این اساس، یارانه گاز طبیعی ۵۴۱ هزار میلیارد تومان یعنی بالاترین رقم تخصیص یارانه در اقتصاد ایران است. در رتبه بعدی نیز فرآوردههای نفتی با یارانه ۴۳۶ هزار میلیارد تومان قرار گرفتهاند. در این بین یارانه پنهان بنزین و گازوییل نزدیک به ۱۸۰ هزار میلیارد تومان عنوان شدهاست.
در ردههای بعدی نفت کوره با ۲۰ هزار میلیارد تومان، گاز مایع با ۱۷ هزار میلیارد تومان و نفت سفید با ۱۵ هزار میلیارد تومان قرار گرفتهاند.
در این میان در گذشته اقتصاددانانی، چون حسین راغفر و همچنین فرشاد مؤمنی در رابطه با توزیع ناعادلانه یارانههای پنهان مرتبط با بخش انرژی انتقاداتی را عنوان کردهبودند، زیرا عدهای که سهامداران و مالکان بنگاههایی هستند که بیشترین انرژیهای یارانهای را مصرف میکنند همانند پتروشیمیها، فولادیها، سنگآهنیها، بالطبع استفاده حداکثری را از یارانه پنهان انرژی دارند در این میان، انتظار میرود کمکم با اخذ مالیات از این دست از شرکتها و اشخاص حقیقی و حقوقی و آزادسازی قیمتهای انرژی زمینه از بین بردن فقر و تنگنای مالی در جامعه را فراهم آوریم.