سرویس اقتصادی جوان آنلاین: محمد لاهوتی در گفتگو با «مهر» با اشاره به قرار گرفتن نام کشور چین به عنوان اولین شریک تجاری ایران در پنج ماهه ابتدای سال جاری و رفتن عراق به رتبه پس از این کشور گفت: به طور سنتی طی چند سال اخیر، بازار عراق، افغانستان و کشورهای CIS از جمله شرکای اصلی تجاری ایران قرار و صادرات به این کشورها رونق گرفته است که بر همین اساس، طی سنوات گذشته همواره روند به این صورت بوده که خریدار وجه را پرداخت کرده و کالای خریداری شده را تحویل گرفتهاست، اما اکنون با توجه به ضرورت برگشت ارز حاصل از صادرات و الزام صادرکنندگان به بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصادی کشور، این روند اندکی متفاوت شدهاست.
رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران افزود: بر این اساس نظر به نیاز ارزی کشور، بانک مرکزی، صادرکنندگان به کشورهای عراق و افغانستان را که تا پیش از دستورالعملهای ارزی سال گذشته، وجه صادرات خود به این کشورها را به صورت ریالی دریافت میکردند، مکلف کرده تا صادرات خود را با دریافت ارز خارجی انجام دهند و در کنار آن، بخشنامهای را ابلاغ کرد که بر مبنای آن، رفع تعهد ارزی صادرات ریالی تنها تا پایان شهریور ۹۷ پذیرفته شدهاست؛ ضمن اینکه اصرار بانک مرکزی به بازگشت ارز صادراتی باعث شد که دغدغهها و نگرانیهای بسیاری برای صادرکنندگان به این دو بازار به وجود آید.
وی تصریح کرد: در این میان، کاهش صادرات به عراق و افغانستان، دقیقاً اتفاقی است که پیشبینی میشد در تجارت خارجی با این دو بازار رخ دهد؛ البته این تنها، نتیجه سختگیری بانک مرکزی در مورد صادرات غیرریالی به این دو کشور نیست، بلکه به نظر میرسد چند فاکتور سبب شده تا صادرات به این کشورها کاهش یابد و چین جایگزین عراق به عنوان شریک اول تجاری ایران شود. لاهوتی با بیان اینکه هم اکنون در آمار مشاهده میشود که صادرات به عراق کاهش یافته و البته به اعتقاد مسئولان سازمان توسعه تجارت ایران، کارتهای بازرگانی اجارهای در این بازارها مورد استفاده قرار میگیرد که آمار آن در اختیار سازمان توسعه تجارت ایران و گمرک است و بهتر است این دو نهاد اعلام کنند که چه مقدار از این کارتها، در تجارت با این بازارها به کار رفتهاست، اما به موازات آن، عدهای از صادرکنندگان، جابهجایی بازار انجام دادهاند و به جای اینکه به بازار عراق ورود داشته باشند، سایر بازارها را برای صادرات کالاهای خود انتخاب کردهاند که نقل و انتقال پول در آنجا راحتتر باشد؛ پس اینکه فقط ممنوعیت فروش ریالی از سوی بانک مرکزی، دلیل کاهش صادرات به عراق و افغانستان باشد، صحیح نیست. وی اظهار داشت: به عبارت دیگر، توقف صادرات ریالی به عراق و افغانستان، به عنوان فاکتور اصلی تنزل عراق به رتبه دوم شریک تجاری ایران مطرح نیست؛ چراکه به هر حال اگرچه درست است که صادرکننده، ریال در ازای فروش کالای خود دریافت میکند، ولی اگر ارز هم دریافت کند و خریدار افغانی و عراقی حاضر به پرداخت دلار به ازای خرید کالای ایرانی باشد، اما اشکال اصلی در زیرساختها و روابط بانکی نهچندان خوبی است که بین ایران و این دو کشور وجود دارد، ضمن اینکه صرافیهایی که مورد تأیید بانک مرکزی باشند و هزینه منطقی و قابلتحملی را به صادرکنندگان برای نقل و انتقال وجوه حاصل از صادرات به این دو کشور اعلام کنند، بسیار اندک هستند.