وجاهت اجتماعی و وزانت صنفی بسیاری از هنرمندان و بازیگران عرصه سینما و تلویزیون بنا به دلایلی کاهش قابل توجهی پیدا کرده است، به ویژه آنکه جامعه ایرانی طی دو سال اخیر احساس میکند، حداقل یکی از عوامل مهم و اصلی «رأیآوری» دولت تدبیر و امید و مشکلات موسع اقتصادی و معیشتی کنونی سلبریتیها بودهاند؛ برخی از سلبریتیهایی که آرام آرام از انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ و بعد از آن سال ۸۴ خود را ملزم به سازماندهی آرای مردم به سمت نامزدهای یک جریان خاص دانسته و به ویژه در سال ۸۸ به صرف حضور در میتینگهای سیاسی نامزد وابسته به یک طیف سیاسی بسنده نکرده و علاوه بر فعالیتهای صرفاً تبلیغاتی و سیاسی، پا به پای برخی از رهبران فکری یک جریان اتهاماتی را مطرح کردند.
اما گروهی از سلبریتیها بعد از رقابتهای انتخاباتی، حمایتهای تبلیغاتی و سیاسی یا حضور در میتینگهای رسمی به نفع یک جریان را تعلیق کرده و گروهی دیگر علاوه بر فعالیتهای تبلیغاتی، در قامت یک «لیدر سیاسی» ظاهر شده و به تبلیغ و اتهامافکنی علیه نظام و حاکمیت اسلامی پرداختهاند.
پگاه آهنگرانی از جمله این افراد است که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ (همانند تعداد قابل توجهی از سلبریتیها) ضمن حمایت احساسی و هیجانی از نامزد جریان موسوم به غربگرا، بعد از روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، حاکمیت را متهم به تقلب در آرای انتخاباتی کرد و در انتخابات سالهای ۹۲ و ۹۶ نیز همان رویکرد ضدحاکمیتی خود را حفظ کرد و از فعالیت علیه نظام منصرف نشد. مجموعه فعالیتهای پگاه آهنگرانی نهایتاً منجر به آن شد که در آبان ماه سال ۱۳۹۲ وی به ۱۸ ماه حبس تعزیری محکوم شد و طی روزهای اخیر خبری مبنی بر ممنوعالخروج بودن وی رسانهای شده است و همین مسئله باعث شده تا رسانههای دولتی و مطبوعات زنجیرهای به صورت منسجم و هدفمند، چنین رویدادی را به یکی از مسائل اصلی کشور تبدیل کنند آن هم در شرایطی که دولت برآمده از آرای این سلبریتیها وضعیت اقتصادی و معیشتی را به مرزی رسانده که اساساً دغدغه جامعه تنها بیکاری، گرانی، تورم و رکود است.
آنگونه که منیژه حکمت مادر آهنگرانی میگوید: «پگاه آهنگرانی از طرف دادسرای امنیت تهران ممنوعالخروج است و بهرغم دعوت از سوی جشنوارههای مختلف، موفق به حضور در آنها نشده است، به عنوان مثال فیلم «دربند» که این بازیگر برای بازی در آن موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد، بدون وی در جشنواره شیکاگو، ایلینوی حضور یافت.» از گفتههای مادر وی به وضوح معلوم میشود که ممنوعالخروج بودن این سلبریتی مسبوق به سابقه بوده و تبدیل کردن این خبر به مسئله اولویتدار کشور یک بازی سیاسی برای ایجاد مظلومیت این قشر است که به واسطه عملکردشان در انتخابات گذشته نگاه اقشار مختلف جامعه به آنها دچار دگردیسی شده است. جرم محرز پگاه آهنگرانی از جمله جرائمی است که در قانون مجازات اسلامی، کتاب اول (کلیات) در چند ماده (مواد ۴۶ تا ۵۵) به آن پرداخته شده است و هدف قانونگذار از این نوع مجازات «تأدیب و تنبیه» مجرم محسوب میشود و طبق شرع و ماده ۱۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲، این در اختیار حاکم قرار گرفته است.
حبس تعزیری (که پگاه آهنگرانی به آن محکوم شده است) به اعمال، رفتار و گناهانی گفته میشود که موجب تعزیر میشوند و برخلاف سه دسته نخست جرائم برای آن جزایی در شرع مقدس (اعم از قرآن و منابع روایی) تعیین نشده و تعیین مجازات آن به عهده قاضی است. دسته نخست به جرائمی گفته میشود که برای مجرم قصاص در نظر گرفته شده است، به عنوان نمونه ضرب و جرح، قتل عمدی و نقص عضو، ذیل این بخش است. دسته دوم جرائم موجب حدود است که از جمله مصادق آن زنا، قذف، شرابخواری، ارتداد، دزدی و محاربه است و دسته سوم گناهانی است که با توجه به آن برای مجرم حکم قصاص در نظر گرفته میشود و شامل جرائمی مانند قتل شبهعمد، قتل خطای محض، آسیب وارد کردن بر اندامهای بدن و همچنین آسیب رساندن به حواس پنجگانه است که مجرم محکوم به پرداخت دیه خواهد شد.
هدف از تعزیر تأدیب مجرم است و در این دست از مجازات، حبس، جزای نقدی و شلاق کمتر از حد برای مجرمان در نظر گرفته میشود و به همین دلیل اصرار و پافشاری پگاه آهنگرانی بر اتخاذ مواضع ضدحاکمیتی حتی پس از غائله سال ۸۸ یکی از دلایل تأیید ۱۸ ماه حکم حبس وی (رأی دادگاه بدوی) توسط دادگاه تجدیدنظر است. جرائم تعزیری میتواند مصادیق گستردهای از «وعظ»، «توبیخ» و «ارشاد» گرفته تا «کارهای عامالمنفعه» و مجازات «شلاق» و «حبس» را در بر بگیرد و حسب مورد قاضی میتواند حبس تعزیری را تبدیل به جزای نقدی کرده و آن را به کارهای عامالمنفعه تبدیل و حتی مجازات را تعلیق کند. اگر چه دادستان تهران روز گذشته علت ممنوعالخروج بودن پگاه آهنگرانی را دلایل امنیتی و جرم عمومی اعلام کرد، اما با این حال و بر اساس قاعده فقهی و حقوقی «التعزیر بما یراه الحاکم» نامبرده چنانچه از تبلیغ و تحرکات ضدحاکمیتی دست برداشته و نسبت به رفتارهای ناشی از احساسیگری خود اظهار ندامت کند احتمالاً بتواند موجبات تخفیف جرم احراز شده را فراهم کرده یا با حسن رفتار زمینه آزادی مشروط خود را فراهم کند.
*حقوقدان