سرویس بین الملل جوان آنلاین: محمدجواد ظریف در یک سخنرانی در مؤسسه سیپری استکهلم گفته که رفتار دولت دونالد ترامپ غافلگیرکننده است و او نمیتواند انتظار داشته باشد رفتار طرف مقابل پیشبینیپذیر باشد. ظریف هرچند به موضوع خاصی اشاره نکرده، ولی زمینه سخنان او درباره خروج امریکا از برجام بوده و به نظر میرسد هشدار او نیز ناظر به رفتار متقابل ایران در این زمینه باشد، به خصوص که برخی حدس میزنند دلیل کاهش پلکانی تعهدات ایران در قبال برجام، نزدیک کردن نقطه اوج کاهش تعهدات برجامی ایران، به انتخابات ریاست جمهوری امریکا در نوامبر ۲۰۲۰ است. ظریف گفته که غافلگیری متقابل به هرج و مرج منجر میشود و تأکید کرده است: «رئیسجمهور امریکا نمیتواند سیاست غیرقابل پیشبینی در پیش بگیرد و از دیگران انتظار داشته باشد سیاستهای قابل پیشبینی داشته باشند.» وزیر خارجه ایران هشدار داده که ممکن است ایران هم در مقابل امریکا غیرقابل پیشبینی عمل کند. ظریف انتخابات سال ۲۰۱۶ در امریکا را به یک انقلاب تشبیه کرده که در نتیجه آن افرادی به قدرت رسیدند که فکر میکنند تمام نظام قانونی جهان را باید تغییر دهند. او گفته است: «مثلاً آقای جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید معتقد است که قوانین بینالمللی تا زمانی که به نفع این کشور عمل کند به عنوان یک وسیله خوب قابل استفاده است والا باید کنار گذاشته شود.»
ظریف با همه اینها گفته که ایران قصد خروج از برجام را ندارد بلکه تنها تعهداتش را آن هم در چارچوب این توافق کاهش داده است. به گفته وزیر خارجه اگر اروپاییها به تعهداتی که برای اجرای برجام به ایران دادهاند عمل کنند، جمهوری اسلامی هم اقدامات اخیرش برای کاهش پایبندی به برجام را لغو و تنها ظرف چند ساعت به وضعیت اولیه خود در برجام برمیگردد. ظریف گفت راهاندازی اینستکس (کانال مالی اروپا با ایران) برای کماثر کردن تحریمهای امریکا، ۱۵ ماه طول کشیده و هنوز این کانال انتظار ایران را برآورده نکرده است. او به اروپاییان هشدار داده که اگر در برابر خواستههای دونالد ترامپ مقاومت نکنند، او ممکن است به زودی از آنها انتظارات بیشتری مانند قطع رابطه با چین داشته باشد.
سخنان ظریف در فضای تشدید تنشها بیان شده است. وزیر خارجه امریکا سه شنبه شب نیز در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی از فرا رسیدن موعد اتمام تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران یک بار دیگر خواستار تمدید این محدودیتها شد. مایک پمپئو گفته که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که فروش تسلیحات به ایران را ممنوع میکند به انقضای خود نزدیک میشود: «زمان برای محدود کردن فعالیت ایران جهت انجام اقدامات تروریستی تنگ میشود.» وزیر خارجه امریکا همچنین در گفتگو با شبکه تلویزیونی اماسانبیسی مدعی شده که به کارایی بازگرداندن تحریمها علیه تهران یقین دارد و مطمئن است که کاخ سفید میتواند به استراتژی خود در این زمینه ادامه دهد. او مدعی شده که تحریمهای نفتی کاخ سفید علیه صادرات نفت ایران توانسته جلوی فروش ۲ میلیون و ۷۰۰هزار بشکه از نفت این کشور را بگیرد.
هشدار مجدد مایک به آدریان
مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا سه شنبه شب برای دومین بار درباره کمک کشورهای دیگر به نفتکش گریس ۱ که از چند روز قبل نام خود را به آدریان دریا تغییر داده، هشدار داد. امریکا ظاهراً قصد ندارد خود مستقیم برای متوقف کردن نفتکش حامل سوخت ایران وارد عمل شود، مگر اینکه این نفتکش راهی سوریه شود، محلی که ایران گفته که از ظرفیت لازم برای پهلو گرفتن این نفتکش برخوردار نیست. پمپئو به در جمع خبرنگاران گفته است: «روشن ساختهایم که هر کس (نفتکش آدریان دریا ۱) را لمس کرده، از آن حمایت نموده یا اجازه پهلو گرفتن را دهد در معرض خطر تحریمهای امریکا خواهد بود. اگر آن کشتی دوباره به سوی سوریه رود، ما مطابق با تحریمها هر اقدام ممکن را برای جلوگیری از آن انجام خواهیم داد.» در حالی که پمپئو به دولت یونان هشدار داده که از کمک به نفتکش ایرانی خودداری کند، دولت یونان اعلام کرده که ایران درخواستی برای پهلو گرفتن نفتکش آدریان دریا در بنادر یونان نداده است. در صورتی که نفتکش آدریان دریا بخواهد به یونان برود، بایستی دستکم ۴۸ ساعت قبل از ورود، برای پهلو گرفتن درخواست دهد. محمد جواد ظریف با اشاره به ناامنی که امریکا برای نفتکشهای ایران به وجود آورده، در بخش دیگری از سخنرانی خود در سیپری هشدار داده است: «نمیتوانید امنیت را در خلیج فارس برقرار کنید وقتی امریکا علیه مردم ایران جنگ اقتصادی به راه انداخته است و کشتی ما را در جبلالطارق توقیف میکند، هیچ ناوگان و ارتشی نمیتواند امنیت را در این منطقه برقرار کند.»مجید تختروانچی، نماینده ایران در سازمان ملل نیز سه شنبه شب در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته که نمیتوانیم در برابر نقض حاکمیت خود بیتفاوت باشیم و بیتفاوت نخواهیم بود. نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: دخالت نیروهای خارجی در این آبراه راهبردی، به هر بهانهای که باشد، بیثباتکننده و در نتیجه غیرقابل قبول است. هر تلاشی برای ایجاد ائتلافهای تصنعی برای امنیت ناوبری در این منطقه با شکست روبهرو خواهد شد. ما معتقدیم کشورهای ساحلی مسئولیت امنیت خلیج فارس را بر عهده دارند. این پایه ابتکار ما برای ایجاد مجمع گفتگوهای منطقهای است که در راستای بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ میباشد.
یک «بله» و یک «نه» دیگر
استرالیا بعد از چند هفته تردید دیروز گفت که آماده پیوستن به ائتلاف پیشنهادی امریکا برای حفاظت از کشتیرانی در تنگه هرمز است. به گزارش بیبیسی، اسکات موریسون، نخستوزیر استرالیا گفت که کشورش در نظر دارد به ائتلاف بینالمللی به رهبری امریکا در خلیج فارس بپیوندد و از نفتکشها و کشتیهای تجاری در برابر آنچه که او «تهدیدات ایران هنگام عبور از تنگه هرمز» خوانده محافظت کند. نخستوزیر استرالیا هرچند گفته که «دولت به این نتیجه رسیده که به نفع استرالیاست در زمینه حفظ ثبات و امنیت در منطقه با شرکای بینالمللی خود همکاری کند»، ولی در عین حال تأکید کرده که «مشارکت ما در این مورد فعلاً از لحاظ دامنه عملیات و طول زمان محدود است.» در مقابل، وزیر دفاع نیوزیلند در پاسخ به درخواست بریتانیا برای کمک به ائتلاف اروپا به منظور گشتزنی در تنگه هرمز تصریح کرد کشورش هیچ کشتیای برای تخصیص به این مأموریت ندارد. «ران مارک» وزیر دفاع این کشور تصریح کرد که «ولینگتون» هیچ کشتی برای اعزام به تنگه هرمز ندارد. پایگاه اینترنتی «نیوزیلند هرالد» گزارش کرد، بریتانیا از نیوزیلند برای گشتزنی در تنگه هرمز درخواست کمک کرده بود، اما وزیر دفاع این کشور تأکید کرد که هیچ کشتی برای تخصیص دادن به این مأموریت ندارد.