بلافاصله بعد از انتشار بیانات رهبری به مناسبت یکم ذیالحجه، سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) که در دیدار جمعی از زوجهای جوان در فروردین ۱۳۹۸ ایراد شده بود؛ بیبیسی فارسی با انتشار خبر و تحلیلهای متفاوت نسبت به آن واکنش نشان داد. جمعیت ایران موضوعی است که رهبری در سالهای اخیر و در همین جلسه چندین بار تذکر دادند و همچنین بارها توسط بیبی سیفارسی با تیترهایی همچون «ایران صد میلیونی: جا برای زندگی نیست» یا «آیا باید نگران پیرشدن جمعیت ایران بود؟» یا «سیاستهای جدید جمعیتی: مداخلهحکومت» در صدر اخبارش قرار گرفته است.
رهبر انقلاب در دیدار فروردین سال ۹۸ با زوجهای جوان، به اهمیت جمعیت و ضرورت افزایش جمعیت اشاره میکنند. مثالی از امریکا میزنند که در آنجا بعضی خانوادهها که جمعیت زیاد دارند، مورد تشویق قرار میگیرند. این موضوع به مذاق دولت انگلیس خوش نیامده است و بیبیسی با تحریف سخنان اصل قضیه کاهش جمعیت را به حاشیه برده است. بیبیسی به جای «بعضی» از «هر» استفاده کرده است تا نسبتی دروغ به رهبر انقلاب بدهد و ایشان را بیاطلاع از آمارهای جمعیتی نشان دهد. اولین بار نیست که سیاستهای جمعیتی و فرزندآوری در ایران مورد توجه رسانههای خارجی قرار میگیرد. از زمانی که مسئولان متوجه فریب دشمن و خطر کاهش جمعیت شدند و تصمیم بر تغییر سیاستها گرفتند، آنها جنگ روانی علیه سیاستهای جمعیتی را در رسانههای خود شروع کردند، اما خود کشورهای غربی در رابطه با مسئله جمعیت چگونه رفتار کردهاند که اینگونه به سیاستهای جمعیتی ایران میتازند؟
جمعیت از مؤلفههای قدرت کشورهاست. دستیابی به علم و فناوری در گرو داشتن افراد متخصص است. هرچه جمعیت بیشتر باشد تعداد افراد متخصص بیشتر و سرعت حرکت هم بیشتر میشود. از اصلیترین مؤلفهها برای رسیدن کشورها به اهدافشان، نیروی متخصص جوان است. سیاستهای جمعیتی در حفظ یا از دست دادن این مؤلفه قدرت اثرگذار است. به همین علت در طی این سالها سایر کشورها به خصوص اروپاییها بیکار نبودند. در مقابل اجرایینشدن سیاستهای افزایش فرزندآوری در ایران، کشورهای اروپایی سیاستهای جمعیتی خود را به صورت حسابشده تنظیم کردند. آنها سیاستهای جمعیتی خودرا عاقلانه و حساب شده تنظیم کردهاند.
به عنوان مثال انگلیس مجموعهای از مزایای متنوع برای تسهیل تشکیل خانواده و فرزندآوری دارد. این مزایا شامل معافیتهای مالیاتی برای خانوادهها، کمک مالی برای نگهداری فرزند، مرخصی همراه با حقوق برای زایمان، کمک هزینه بارداری، هدیه مادرشدن و کمک هزینه مسکن میشود. دولت انگلیس حتی به خانوادههایی که بچهای را به فرزندخواندگی قبول میکنند کمک مالی میکند. جالب است بدانید که تونی بلر و دیوید کمرون چهار فرزند داشتند و بوریس جانسون نخست وزیر جدید انگلستان نیز هم چهار فرزند دارد. اینها فقط بخشی از سیاستهای جامع افزایش جمعیت دولت انگلیس است.
سیاستهای افزایش جمعیت در انگلیس هزینههای زیادی برای دولت داشته، اما آنها را پرداخت کرده است و اجازه نداده جمعیت کشورش کاهش پیدا کند. در سال ۲۰۱۵ تعداد ۵۹ هزار نفر هدیه مادر شدن را دریافت کردهاند که رقم این هدیه در کل حدود ۳۰ میلیون پوند شده است. در همان سال دولت به ۶۳ هزار نفر کمک هزینه بارداری پرداخت کرده است که مبلغ کل آن ۴۴۳ میلیون پوند بوده است. دولت انگلیس به خوبی میداند اگر هزینههای افزایش جمعیت را پرداخت نکند چندین سال بعد کشورش با خطر بزرگتر و پرهزینهتر پیری جمعیت روبهرو میشود.
چه اتفاقی افتاده، دولت انگلیس مردمش را به فرزندآوری بیشتر تشویق و سیاستهای افزایش جمعیت را دنبال میکند، ولی رسانه دولت انگلیس، بیبیسی سیاستهای جمعیتی ایران که ۵هزار کیلومتر با آن فاصله دارد را هدف میگیرد. در داخل کشور نیز به گفته نصرالله پژمانفر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، جریانی با دادههای اشتباه سعی در کم اهمیت نشان دادن بحران جمعیت داشتهاند. به نظر میرسد رسانههای خارجی و بعضاً داخلی دامی حساب شده برای مسئولان و مردم پهن کردهاند تا با وارونه جلوه دادن واقعیت محاسبات مسئولان و مردم را بهم بریزند و خطر کاهش جمعیت را بیاهمیت جلوه دهند.
*پژوهشگر جمعیت