سرويس حقوق جوان آنلاين: برخی از استثنائات که عذر موجه زن برای تمکین نکردن محسوب میشوند از این قبیل هستند:
۱- بیماری و ناتوانی خود زن به حدی که قادر به انجام وظایفش نباشد.
۲- حالتی که زن برای دوری کردن از اعمال حرام در واقع اطاعت از خداوند تمکین نمیکند، مانند وقتی که زن در حال حیض و نفاس و احرام باشد که در این شرایط نمیتواند رابطه جنسی داشته باشد.
۳- ترس از ضرر مالی و بدنی و شرافتی برای زن وجود داشته باشد.
۴- خودداری کردن از تمکین و اطاعت کردن تا زمان پرداخت مهریه توسط شوهر. فرض کنید مهریه خانمی هنگام عقد تعداد معینی سکه تعیین شده و خانم هم شرط کرده که هر زمان مهریهاش را بخواهد، شوهر آن را پرداخت کند. در این صورت زن میتواند قبل از این که تمکین کند ابتدا پرداخت مهریهاش را از شوهر بخواهد. در این که این حق فقط مربوط به تمکین و اطاعت در برقراری رابطه جنسی میشود یا در رابطه با انجام تمام وظایفی که زن برعهده دارد هم میتواند از این حق استفاده کند یا خیر، پروندهها و آرای دادگاهها بیانکننده هستند که هر نوع تمکینی را شامل میشود. در یکی از دعاوی آقای الف علیه همسر خود دعوای الزام به تمکین را اقامه میکند. استدلال آقای الف این است که عدم پرداخت مهریه صرفاً باعث عدم تمکین خاص میشود نه تمکین عام و بنابراین با وجود عدم پرداخت مهریه، همسر ایشان، غیر از برقراری رابطه باید به سایر وظایف خودش در مقابل شوهر عمل کند. اما سرانجام حکم دادگاه به نفع خانم داده شده و زن را به طور مطلق در برابر هر نوع تمکینی مجاز به استفاده از این حق دانسته که در دادگاهها این موضوع تحت عنوان «حق حبس» مورد بررسی قرار میگیرد.
نقطه مقابل تمکین، نشوز یا نافرمانی است به معنای انجام ندادن وظایفی که برعهده زن است؛ بنابراین اگر زن از انجام وظایفی که قانوناً بر عهده دارد، بدون داشتن عذر موجه خودداری کند شوهر میتواند برای الزام او به دادگاه مراجعه کند و الزام او را به تمکین بخواهد و در این صورت زن در مدت زمانی که نافرمانی میکند، حق دریافت نفقه ندارد.