سرویس سیاسی جوان آنلاین: بهانه این نشست هم روز خبرنگار بود، اما تحولات منطقه، کشتی دزدی انگلیس در جبلالطارق، توقیف کشتی متخلف انگلیسی در تنگه هرمز توسط ایران، تلاش امریکا برای ایجاد ائتلاف دریایی در خلیج فارس (بخوانید ایجاد ناامنی در منطقه)، کاهش تعهدات برجامی ایران در قبال بدعهدی طرفهای اروپایی و در نهایت اقدام خزانهداری امریکا در تحریم وزیر امورخارجه کشورمان، همه سؤالاتی بود که خبرنگاران داخلی و خارجی فرصت یافتند، از ظریف بپرسند.
وزیر امورخارجه در ابتدای این نشست خبری گفت: دوران کنونی جهان، دوران سلطه نیست، بازیگران متنوع شدهاند و انسانها قدرتمند شدهاند، قدرت شما خبرنگاران به خاطر افزایش قدرت انسان است و امروز یک خبرنگار میتواند معادلات را جا به جا کند و این واقعیت دنیای امروز ماست.
امریکا در دنیا تنهاست
ظریف به جنگافروزیهای تیم «بی» در کاخ سفید اشاره کرد و گفت: تیم «بی» امروز در دنیا شرارت بهپا میکند؛ درحالی که گفتمان گفتگو، صلح، رعایت قانون، فراگیری همراهی، همکاری و همدلی را ایران مطرح کرده است، برای همین است که امروز ایالات متحده در دنیا تنهاست؛ ایالات متحده حتی در حوزههایی مانند حوزه نظامی که برای دیگران نقش ابرقدرتی دارد، نمیتواند ایجاد ائتلاف کند. کشورها یکی پس از دیگری بهرغم ارتباطات خوبی که با ایالات متحده دارند خجالت میکشند اسمشان در یک فهرست همراه ایالات متحده باشد.
«هر جا که قدم گذاشتند از افغانستان گرفته که پس از ۱۸ سال الان دارند مذاکره میکنند که با خفت از این کشور خارج شوند تا عراق که حضورشان باعث ایجاد داعش بود تا سوریه که جز بدبختی برای خود و منطقه ایجاد نکردند تا خلیج فارس که هرگاه به این منطقه قدم گذاشتند فقط جنایت مرتکب شدهاند که بدترین آنها کشتار ۲۹۰ نفر انسان بیگناه در حمله به ایرباس هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بود. هر جا که رفتند جز خفت ندیدند.» وی افزود: ایالات متحده که آنقدر به جنگطلبی مینازد، بگوید از جنگ ویتنام تاکنون کدام جنگ را برنده شده است جز گرانادا. آیا این افتخاری برای ابرقدرت دنیاست که در طول ۷۰ سال گذشته تنها یک جنگ را آنهم در مقابل یک کشور ضعیف برنده باشد. هیچ جنگ دیگری را نبرده؛ جنگ ویتنام را باخته است. در منطقه جز نابودی و خسارت ایجاد نکرده است. بپذیریم دوران گفتمان سلطه، ابرقدرتی و دوران گفتمان زورگویی تمام شده است.
مردم امریکا گرفتار فرهنگ هفتتیرکشی
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با ابراز تأسف از حادثه چند روز گذشته در چند ایالت امریکا، اظهار داشت: با مردم امریکا درگیری نداریم؛ دیروز بسیار ناراحت و متأثر شدهایم که مردم امریکا، مردم بیگناه گرفتار فرهنگ هفتتیرکشی شدند؛ گرفتار فرهنگ قلدری و زورمداری شدند. گرفتار فرهنگ تقدیس خشونت شدند. فرهنگی که خشونت و کشتن مردم بیگناه را تقدیس میکند، فرهنگی که از جنگ به عنوان یک گزینه روی میز صحبت میکند فرهنگ موفقی نیست و در دنیای امروز این گفتمان نمیتواند دوام بیاورد. برای همین مجبورند به تروریسم اقتصادی روی بیاورند. ظریف تصریح کرد: برای همین مجبورند تحریم کنند. مسئولان یک کشور را تحریم کنند، رهبری معظم انقلاب را تحریم کنند، خدمتگزار کوچکی مثل وزیر امور خارجه را تحریم کنند. تحریم وزیر خارجه یعنی چه؟ یعنی شکست در گفتگو و دیپلماسی؛ یعنی مخالفت در گفتگو و این تفاوت دو گفتمانی است که امروز در دنیا مشخص شده است و این تفاوت دو گفتمانی است که یک مسیر محتوم را پیش میرود و هر روز به سمت افول گفتمان سلطه پیش میرود.
ما امنیتمان را نمیخریم
ظریف تأکید کرد: مبنای کار ما پیروی از دیگران نیست ما امنیت مان را هیچگاه نخریدیم و هیچگاه نمیخریم. امنیت ما قابل خرید و فروش نیست، چون امنیت ما از مردم نشئت میگیرد. پیشرفتمان را هیچگاه نخریدیم و نخواهیم خرید. چون پیشرفت ما از مردم ما نشئت میگیرد هر قدر بر ما فشار آوردند، هر قدر بر ما تحریم کردند با اتکا به مردم خود پیشرفت کردیم و بعد آمدند گفتند چرا پیشرفت کردید.
وی یادآور شد: زمان جنگ تحمیلی هیچکس به ما ابزار دفاعی نداد، اما با افتخار این جنگ را با تکیه به مردم از سر گذراندیم. کسانی که آن روز فکر میکردند جمهوری اسلامی ظرف یک هفته نابود میشود، کجا هستند؟ صدام کجاست؟ اینها این کارها را انجام دادند و ما، اما روی پای خود ایستادیم و امکانات دفاعی خود را ساختیم؛ موشکهای خود را ساختیم؛ توانستیم پهپاد امریکایی را با موشک تمام ساخت ایرانی سرنگون کنیم حالا میگویید چرا شما ساختید؟ برای اینکه شما نمیتوانید با تحریم مانع پیشرفت ما شوید. با تحریم نمیتوانید جلوی ایرانی را بگیرید. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران خاطرنشان کرد: در مرحله دوم یک نیروگاه هستهای یک رآکتور تحقیقاتی هستهای که در دهه ۵۰ ایران ساختند و سپس شروع به سوخت ندادن کردند. بعد مانع شدند دیگران سوخت دهند. خیال کردند ما میگوییم ببخشید نیروگاه و راکتور را میبندیم. چون شما اجازه نفرمودید، اما ما رفتیم و خودمان سوختمان را ساختیم بعد گفتند چرا سوخت ۲۰درصد را ساختید. برای اینکه شما ایران را با نوکران خود اشتباه گرفتید که از شما امنیت میخرند هرچه شما بفرمایید گوش به فرمان هستند.
هیچ امپراتوری پاینده نیست
ظریف خطاب به دولتمردان امریکایی گفت: ایران از جنس دیگر و بر چند هزار سال تمدن استوار است. دوران امپراتوری ایران چندین برابر کل عمر ایالات متحده است، اما برای ما این قدرت گذراست و هیچ امپراتوری پاینده نیست. وی افزود: فشارهای شما را با اقتصاد مقاومتی و روابط با کشورهای دیگر و مانند همیشه با اعتقاد به مردم خود، جبران میکنیم، اما پشت مردم قایم نمیشویم، بلکه وظیفه امنیت ملی ماست.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما از مردم خود شرمندهایم؛ به مردم خود وامدار و بدهکار هستیم؛ ما خیلی باید کار بکنیم تا بتوانیم آنچه این مردم برای ما انجام دادهاند را پاسخ بدهیم. مردم، ولی نعمت و صاحب اختیار ما هستند، ما صاحب اختیار مردم نیستیم. به امید خدا با همین رابطهای که با مردم در طول ۴۰ سال ایجاد شده و داشتهایم و داریم، هرکس که به این فکر باشد که با فشار بر این مردم بزرگ میتواند به آرزوهای خود برسد حتماً این آرزو را به خود به گور میبرد.
در نیویورک به من گفته شد تحریم میشوی
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره دیدار با رند پال، سناتور امریکایی در نیویورک و رد پیشنهاد وی برای حضور در کاخ سفید، با بیان اینکه همه امریکاییها معتقد به آزادی بیان نیستند و ممکن است برای دیدارکنندگان مشکلی ایجاد شود، اعلام نکردیم که با چه افرادی دیدار میکنم، اظهار داشت: بر این اساس هیچگاه اعلام نکردیم گروههای نخبگی و سناتورها چه کسانی هستند. اگر آنها خودشان خواستند میتوانند بگویند که با من دیدار کردهاند و چه گفتهاند، ولی روش ما نیست که اعلام کنیم با چه کسانی دیدار میکنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه به عنوان دیپلمات باید بتوانم در جلسات مذاکره کنم و طرف مقابلم هم احساس کند که میتواند با من به جای مصاحبه، مذاکره کند، تصریح کرد: اگر قرار باشد که موضوعات مورد گفتگو را در بیرون طرح کنم، موجب میشود طرف مقابل احساس کند در حال مصاحبه است که این سم مهلکی برای دیپلماسی است. ضمن آنکه به عنوان دیپلمات وظیفهای دارید، دیپلماسی کار خود را پیش ببرید و با دیپلماسی عمومی آن را نباید اشتباه کرد. وی با اشاره به سفر خود خاطرنشان کرد: در سفر به نیویورک به من گفته شد که ظرف دو هفته دیگر تحریم میشوم مگر آنکه که آن پیشنهاد را بپذیرم که خوشبختانه قبول نکردم.
ظریف با تأکید بر اینکه «اقدام امریکا نشان دهنده خصومت با دیپلماسی است» خاطرنشان کرد:، چون آنها هیچ بهانهای برای تحریم من به جز اینکه نماینده مردم ایران هستم و از طرف مردم ایران صحبت میکنم، پیدا نکردند، مرا تحریم کردند. صحبت کردن من برای امریکاییها گران تمام میشود، و دنیا هم این را میبیند که آنها با گفتگو و دیپلماسی مخالف هستند.
آتشافروز نمیتواند آتشنشان باشد
ظریف در پاسخ به خبرنگار فایننشال تایمز در خصوص توقیف کشتی انگلیسی در خلیج فارس و احتمال تشکیل ائتلاف بینالمللی برای حفاظت از نفتکشها گفت: ائتلاف بینالمللی برای چه شکل بگیرد؟ امریکا مسئول تنش در خلیج فارس است، کسی که آتشافروز است، نمیتواند آتشنشان باشد. کافی است آتشافروزی خود را خاموش کند و آن وقت همه چیز خوب میشود. وی خاطرنشان کرد: ما در اجرای وظیفه خود برای حفظ امنیت خلیج فارس بعضی اوقات از بعضی تخلفات چشمپوشی میکردیم، اما در حال حاضر دلیلی نمیبینیم برابر انگلیس که راهزنی دریایی میکند باز هم چشمپوشی کنیم؛ بنابراین اقدام ما عمل متقابل نیست بلکه چشمپوشی نکردن از تخلفات است.
اروپا در قبال برجام هیچ اقدامی نکرده است
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به سؤالی مبنی بر ادعای اروپاییها بر زمانبر بودن اجرای تعهدات برجامی خود گفت: توجیه اروپاییها مبنی بر نیاز به زمان برای انجام تعهداتشان، باید معنایی داشته باشد. تا الان که ۱۵ ماه از خروج امریکا از برجام گذشته است، هیچ اقدامی نکردهاند. اگر قرار باشد معنای زمانبر بودن این باشد، دلیل ندارد این وضعیت ادامه پیدا کند. وی ادامه داد: اروپاییها از خروج امریکا از برجام آگاهی داشتند پس نمیتوانند بگویند «نمیتوانیم تعهدات را اجرا کنیم» و از طرفی هم نمیتوانند بگویند و ادعا کنند «نمیدانستیم آثار تحریمهای امریکا چیست»، چون هم امریکا را میشناختند و هم از شرایط خود آگاه بودند.
برجام مقدس نیست
ظریف با بیان اینکه «اروپا هم در برجام هم مستقل از برجام تعهداتی دارد»، گفت: اگر این تعهدات اجرایی شود امکان عبور از این مرحله وجود دارد، اما اگر نباشد جمهوری اسلامی ایران برنامه خود را اعلام کرده است که این برنامه هم در چارچوب برجام است. در این چهارچوب دو قدم برداشتهایم و قدم سوم هم در راه است. البته هیچگاه مایل نبودیم که این اقدامات را انجام دهیم، تمایل ما به اجرای برجام است، اما خود برجام هم شرایطی را پیشبینی کرده است. وی با تأکید بر اینکه بازگشت به شرایط قبل از برجام غیرممکن است، ادامه داد: اجرای مکانیزم «اسنپ بک» یا مکانیزم ماشه هم برای اروپا غیرممکن است. اقدام ایران در چارچوب برجام است و به راحتی میتواند برگردد.
وزیر امور خارجه درباره برنامه ایران پس از خروج از برجام گفت: گام سوم نه آخرین گام است و نه خروج از برجام؛ گام سوم در چارچوب برجام و ماده ۳۶ خواهد بود. البته برجام مقدس نیست و اگر لازم باشد از آن خارج هم میشویم، اما فعلاً نیازی نمیبینیم تا این اتفاق رخ دهد.
سعهصدر از نقاط درخشان رهبری است
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره طرح برخی مباحث درباره اختلاف میان او و رهبری تصریح کرد: اینکه مقام رهبری به من اجازه میدهند در جلساتی که در محضر ایشان هستیم، نظر خودم را بگویم، نشاندهنده گوش شنوا و سعه صدر ایشان و از مهمترین نقاط درخشان رهبری ایشان است. من به عنوان یک کارشناس وظیفه خودم میدانم تا نظراتم را خدمت رهبری اعلام کنم. اینطور نیست که هیچ فرد دیگری در جلسات رهبری صحبت نکنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: در جلسات با رهبری، موضوعات بحث میشود و نظرات مختلفی نیز طرح میشود و مقام معظم رهبری در نهایت جمعبندی میفرمایند. در برخی اوقات نیز نظرات طرح شده با نظراتی که ایشان در ابتدا فرمودهاند، الزاماً یکی نیست. رهبری به نظرات همه گوش میدهند، حتی رهبری با سعهصدر به افراد دستور میدهند و اصرار دارند نظرات خود را بگویند و مطرح کنند و افراد دچار خودسانسوری نشوند. این از نعمتهایی است که ما داریم.
دروغگویی امریکا با تحریم رهبر معظم انقلاب ثابت شد
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه امریکا از میز مذاکره کنار رفته است و نه ایران اظهار داشت: آنها وزیر امور خارجه کشوری که میخواهند با آن مذاکره کنند. همچنین عالیترین فرد نظام را تحریم کرده اند، بعد ادعا میکنند که «میخواهیم با صاحبان قدرت (در ایران) مذاکره کنیم.»
ظریف با بیان اینکه از اعضای تیم «بی» کاسته خواهد شد، افزود: همسایگان ما باید بدانند سقف آهنین رژیم صهیونیستی نمیتواند حتی از شهرهای فلسطین اشغالی در برابر مجاهدتهای غزه و لبنان محافظت کند، پس چگونه میخواهد از آنها محافظت کند. وی خطاب به برخی کشورهای منطقه با طرح این سؤال که «آیا حاضر هستند از خرید امنیت دست بکشند»، گفت: خرید امنیتی جنگ کویت را ایجاد کرد. سعودی در جنگ صدام علیه ایران ۷۵ میلیارد دلار پول به صدام داد، ولی همان موشکها و تانکها علیه سعودی و کویت به کار گرفته شد. وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤال خبرنگار واحد مرکزی خبر مبنی بر اینکه «در مذاکرات ایران و اروپا درباره برجام، آیا همچنان لغو تحریمها جزو خطوط قرمز ایران است»، گفت: لغو تحریمها همیشه جزو خطوط قرمز ایران بوده و تعهد اروپاست و به خطوط قرمز ما هم کاری ندارد.