محمد رضا سوري
با وجود قرار گرفتن كاشان در منطقه اي گرم وخشك ، اما اين شهرستان توانسته در زمينه توليدات انواع عرقيات ازگل وگياهان اسم خودرا در ميان كشورهاي جهان بلند آوازه كند. درميان انواع عرقيات كه مردمان اين ديار توليد مي كنند ، گلاب آن خصوصا نوع دو آتيشه اش از شهرت جهاني برخوردار است ، موضوعي به گفته شهرداربزرك كاشان با توسعه آن در سالهاي اخير سالیانه به تنهايي بیش از ۸۰۰ تن گلاب از بزرك به دیگر کشورهای جهان صادروبراي مردمان اين منطقه وسرمايه گذاران یک میلیون و دویست هزار دلار درآمد ارزي به دست آورده است.
******
شهرستان كاشان خصوصا شهرهاي قمصر وبزرك ازجمله مناطقي هستند كه در زمينه تولبد گل وانواع عرقيات حرفهاي بسياري براي گفتن دارند.
اين مهم موجب شده تا در حال حاضر 30 واحد صنعتی و سنتی تولید گلاب و عرقیات گیاهی با ظرفیت تولید سالانه حداقل 115 هزارتن توليدات دراين مناطق به فعاليت بپردازند.
در این واحدها، حداقل سالانه 30هزارتن گلاب توليد و همچنین حداقل 30هزارتن ظرفیت تولید سالانه عرقیات گیاهی است كه نیم تن اسانس نیز در اين واحدهای صنعتی تولیدمی‌شود.
بر اساس آخرین آمار به دست آمده 1585واحد با حدود سه هزار دیگ گلاب‌گیری سنتی به میزان تولید سالیانه 20 هزار تن گلاب و 35 هزارتن عرقیات گیاهی تعداد واحدهای سنتی تولید گلاب و عرقیات در کاشان است.
اين مهم موجب شده تا پنج هزار و 520 نفر درااين مراكز به فعاليت پرداخته وبراي خود كسب درآمد كنند.
ازطرفي ظرفیت کارخانجات تولید گلاب و عرقیات در کاشان به گونه‌ای است که می‌تواند کل گل‌های محمدی و گیاهان دارویی کشور را نیز در این واحدها تبدیل به گلاب و عرقیات گیاهی کند.
از طرفي ،واحدهای صنعتی تولید گلاب و عرقیات کاشان علاوه بر گل‌های این منطقه از سایر مناطق از جمله استان های فارس و کرمان نیز تولید گلاب می‌کند.
اين درحالي است كه طی سالهای اخیر صادرات محصول گلاب و عرقیات گیاهی کاشان به کشورهای اتحادیه اروپا، خاورمیانه و شرق آسیا از جمله کشورهای فرانسه، ژاپن، کانادا، استرالیا و امارات متحده عربی، روبه رونق بوده است.
بزرك قطب توليد گلاب وعرقيات كاشان
به گفته دست اندر كارات صنعت گل وگلاب ، سالیانه بیش از ۸۰۰ تن گلاب و عرقیات از برزک کاشان به دیگر کشورهای جهان صادر واز اين محصول حدود یک میلیون و دویست هزار دلار ارزآوری به دست مي آيد.
شهردار برزک کاشان از ضمن اشاره به شروع فصل گلاب‌گیری در منطقه کاشان دراين خصوص مي گويد:« شهر برزُک کاشان در ایام گل و گلاب با توجه به گلستان‌های وسیع گل محمدی در تولید گلاب و اسانس گل محمدی نقش بسزایی دارد به نحوی که در بخش برزک بیش از یک هزار و ۲۰۰ هکتار سطح زیر کشت گل محمدی است و که بالغ بر ۷۵ درصد تولید گل کاشان متعلق به بخش برزک است.»
برداشت سالانه ۵ هزار تن گل محمدی از مزارع گ برزک
سالانه حدود پنج هزار تن گل محمدی از مزارع گل محمدی بخش برزک برداشت می‌شودكه اين مهم نقش خوبي را در زمينه توليد گل وعرقيات دراين منطقه بازي مي كند.
ابوالفضل زارعبا تاييد اين موضوع مي افزايد:« از مجموع گل تولیدی بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اسانس گل محمدی و بیش از هفت میلیون لیتر گلاب درجه یک با اسانس ۳۰ درصد استحصال می‌شود که با توجه به نیاز بازار این گلاب با درصد اسانس‌های مختلف وارد بازار می‌شود.»
شهردار برزک کاشان با بیان اینک اینکه کارگاه‌های گلاب‌گیری و کارخانه صنعتی این منطقه علاوه بر گل‌های محمدی این منطقه گل‌های محمدی شهرستان‌های دیگر را نیز به گلاب تبدیل می‌کنند، ابراز مي دارد: «به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی در منطقه برزک برداشت این محصول امسال بیشتر شده است به نحوی که سالانه بیش از ۸۰۰ تن گلاب و عرقیات منطقه برزک و اسانس گل محمدی به کشورهای خارجی از جمله کشورهای اروپایی همچون فرانسه، آلمان، کشورهای حوزه خلیج فارس، مالزی، کانادا و آمریکا صادر می‌شود.»
وی با بیان اینکه از مجموع ۸۰۰ تن گلاب و عرقیات صادراتی بیش از یک میلیون و دویست هزار دلار ارز وارد کشور می‌شود،بيان مي كند: «این میزان واردات ارز بدین معنی است که به ازای هر لیتر گلاب صادراتی حدود ۱.۵ دلار ارز وارد کشور می‌شود اما با تمامی این ویژگی‌ها کشاورزان این منطقه با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند.»
زارع با اشاره به مشکلات کشاورزان منطقه برزک کاشان مي افزايد:« مشکل کشاورزان به دلیل شرایط اقلیمی و کوهستانی بودن منطقه سرمازدگی سالانه باغ‌های گل محمدی و خشکسالی‌های سالهای اخیر است و تولید کنندگان محصولات از گل محمدی نیز مشکلات متعددی همچون نوسانات بازار ارز، عدم واگذاری زمین در شهرک صنایع غذایی برای سرمایه گذاری، بروکراسی‌های زیاد و دست و پاگیر اداری از جمله در اداره محیط زیست، قرار دادن واحدهای تولید گلاب و عرقیات در لیست آلایندگی و غیره گریبان گیر آنها شده است.»
فعاليت ۸۰ درصد جمعیت کاشان در صنعت گلاب‌گیری
رونق توليد انواع گل ومحصولاتي كه در توليدات عرقيات نقش مهمي دارند سبب شده تا مردم اين منطقه بيشتر شغل را در اين زمينه داشته باشند.
شهردار بيزك كاشان با بیان اینکه در بخش برزک بیش از ۵۵۰ کارگاه گلاب‌گیری سنتی و ۱۶ کارخانه صنعتی مشغول به فعالیت هستند،مي گويد:« حدود هزار و ۴۰۰ نفر یعنی بیش از ۸۰ درصد جمعیت برزک کاشان به صورت مستقیم و غیر مستقیم در این صنعت مشغول به فعالیت هستند.»
زارع مي افزايد: «علاوه بر تولید گل و گلاب، این منطقه سهم عمده‌ای از تولید شاتوت کشور را نیز بر عهده دارد و به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید شاتوت مرغوب در کشور به شمار می‌رود.»
صادرات وگلاب وعرقيات به 30 كشور دنيا
ایران در زمینه صادرات گل و گلاب در جهان جایگاه ویژه‌ای دارد و هر سال حجم قابل توجهی از این فرآورده پرطرفدار به کشورهای مختلف جهان صادر می‌شود.
دراين ميان کاشان مهمترین شهر در زمینه تولید گلاب و عرقیجات گیاهی محسوب می‌شود و دراین بین به طور پراکنده دیگر شهر‌های کشور هم در زمینه تولید گل و گلاب نقش به سزایی دارند.
با گسترش تولید گل و گلاب و صادرات آن به کشورهای مختلف اشتغال زایی بالایی به صورت فصلی و دائمی برای افراد در شهر‌های مختلف از جمله کاشان ایجاد شده است که گامی موثر در توسعه زندگی روستایی است و مانع مهاجرت افراد به شهر‌های بزرگ می شود.
از طرفی با صادرات حجم وسیعی از گل و گلاب به کشور های مختلف جهان درآمد ارزی قابل توجهی نصیب کشور می شود.
بررسی آمار گمرک در سال ۹۶ نشان می‌دهد که در این مدت بیش از ۴ هزار و ۳۴۴ تن گلاب استحصالی از گل محمدی به بیش از ۳۰ کشور جهان از جمله امارات متحده عربی، فرانسه، ایالات متحده امریکا، کانادا، آلمان، چین، انگلستان، اتریش، استرالیا وسوئد صادر شده است
براین اساس در اين سال ۱۲ میلیون و ۲۴۳ هزار و ۱۷ دلار درآمد نصیب کشور شد که رقم ریالی آن بالغ بر ۴۲ میلیارد و ۸۰۸ میلیون و ۱۷ هزار و ۴۱۲ تومان در آمار گمرک به ثبت رسیده است.
.
