سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: رهبر انقلاب در دیدار اخیر جمعی از استادان زبان و ادب پارسی و شاعران جوان از ولنگاری زبانی و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانهها انتقاد کرده و به صراحت اظهار گلهمندی کردند و فرمودند که نگران زبان فارسی هستند. «جوان» با حسین قرایی، سرپرست هنرستان صداوسیما و فعال عرصه فرهنگ درباره راهکارهای رفع دغدغه رهبری در این باره و نیز پیشرفت شعر انقلاب گفتوگو کرده است.
حسین قرایی در این گفتوگو ابتدا درباره جریان شعر انقلاب گفت: «موضوع مهمی در بیانات رهبر معظم انقلاب درخصوص پیشرفت جریان شعر انقلاب وجود داشت. واقعاً اینطور است. امروز پیشرفت شعر انقلاب قابل رؤیت و ستودنی است. یعنی در حوزههای مختلف و قالبهای گوناگون شعری مانند غزل، رباعی، دوبیتی، مثنوی و شعر نو در همه اینها حرف برای گفتن داریم. شاعران عصر انقلاب مانند محمدرضا آقاسی، قیصر امینپور و سیدحسن حسنی حرف مردم زمانه خودشان را زدند و پای حرفهایشان هم ایستادند. خیلی از این شعرها اکنون در اختیار عموم قرار دارد. این نکته درست و مهمی است.»
وی درخصوص انتقاد رهبر انقلاب از ولنگاری زبان و پخش ترانههای سطح پایین از صداوسیما گفت: «در بحث ولنگاری زبانی در صداوسیما که حضرت آقا اشاره داشتند باید بگویم که دانشگاه سازمان صداوسیما الان در رشتههای مختلف نیرو تربیت میکند. در حوزههای رسانه، کارگردانی، انیمیشن و چند حوزه دیگر دانشجو میگیرد و به نظرم تا حدودی هم موفق بوده است. لازم است در حوزه شعر و ترانه هم ورود کند و دانشجو بگیرد و کادر تربیت کند. حتی میتواند یک دانشکده مستقل، یک اتاق فکر مستقل یا شورای ویژه برای این کار راهاندازی کند. فضایی باشد برای اینکه مثلاً شعرها و ترانهها قبل از اینکه به سمع مخاطبان عمومی برسد، آنجا مورد بحث و بررسی قرار گیرد. بهاصطلاح چکشکاری و نقد شود تا جلوی بروز و ظهور ولنگاری گرفته شود. اگر اینگونه شود امور سامان بهتری پیدا میکند و هر کار سطح پایین و نازل مجوز پخش را از صداوسیما نمیگیرد. به نظر من بهترین راهحل برای حل این مسئله انجام دو کار است؛ یکی اینکه نیرو تربیت شود و دوم تشکیل شورای شعر و ترانه در صداوسیما که خیلی میتواند در این زمینه کمک کند.»
از مشهد تا ژوهانسبورگ
این پژوهشگر ادبی و نویسنده درباره دستاوردهای دیدار سالانه شاعران با رهبر انقلاب میگوید: «من کتابی دارم به نام «از مشهد تا ژوهانسبورگ» که در آن بهطور مفصل چگونگی شکلگیری جلسات دیدار شاعران با رهبر حکیم انقلاب آمده است. این جلسات واقعاً یک فرصت مغتنم است. نگاه رهبر انقلاب به مقوله شعر و شاعری واقعاً حکیمانه است. خودش ارائه یک سبک و طریق برای شاعران است. ایشان به عنوان عالیترین مقام کشوری سالانه وقت میگذارند و شعر و سخن شاعران جوان و پیشکسوت از سراسر کشور بلکه از دیگر کشورهای فارسیزبان را میشنود. این خیلی مهم است. باید الگوی دیگر مسئولان قرار گیرد. به نظر من دیگر مسئولان کشوری در حوزههای فرهنگی مثل رئیسجمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر آموزش و پرورش، حتی ائمه جمعه و دیگر روحانیون و استادان زبان فارسی که تریبون دارند، اینها شاعران شهر و استان و کشور را حسب مورد جمع کنند و با آنها همنشینی و هماندیشی داشته باشند. این کار موجب میشود به تلاشها برای حفظ زبان فارسی و جهتدهی به شعر شاعران، ضریب داده شود. وقتی یک امام جمعه با شاعر و ترانهسرای شهر و استان خودش مینشیند و حرف میشنود و سخن میگوید این کار ضریب پیدا میکند و تأثیرش بیشتر میشود. چه عیبی دارد اینها این نگاه را به پیروی از رهبری انجام دهند؟ نگاهها و کارها نقد شود و در همانجا و در همان مرحله اصلاح شود تا کار غلط به سطوح بالاتر سرایت نکند و ما شاهد ولنگاری و کار سطح پایین در سطح بالایی، چون صداوسیما و دستگاههای دولتی و غیردولتی نباشیم. به نظرم این ولنگاری خیلی راحت قابل کنترل و قابل اصلاح است البته اگر بخواهیم.»
تقویت ادبیات در صدا و سیما
سرپرست هنرستان صداوسیما در خصوص تأثیر رسانه ملی در ارتقای سطح ترانهها معتقد است: «به نظرم رسانه ملی چه صدا و چه سیما خیلی میتواند مؤثر باشد. چون فراگیری زیادی دارند. دقیقه به دقیقه این رسانه مخاطب دارد. کسی که در ماشین نشسته و در حال گوش دادن به رادیو فرهنگ است، کسی که در منزل در حال تماشای تلویزیون است برای این رسانه یک فرصت ایجاد میکند تا تأثیرگذاری خودش را نشان دهد. باید گروه ادبیات و بهخصوص ادبیات انقلاب اسلامی در صداوسیما در شبکههای مختلف تقویت شود. من این را هم از دانشگاه سازمان صداوسیما مطالبه میکنم. آنها باید تربیت نیرو در این زمینه را جدی بگیرند. نیرو تربیت کنند و به سازمان گسیل دارند. این اتفاق باید بیفتد. بهخصوص که حالا اصلاح روند موجود مطالبه رهبری هم است. صداوسیما باید به موضوع پرورش شاعر و ترانهسرا ورود کند و برای آن سرمایهگذاری کند. این پیشنهاد در همان شورای شعر و ترانه میتواند پخته و تکمیل شود. با شناختی که از رئیس صداوسیما و برخی دوستان در آنجا دارم، به نظرم این کار شدنی است و اتفاق خواهد افتاد.»
رهبر انقلاب در دیدار اخیر با شاعران فرمودند: «ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بیمبالاتی آن را به دست فلان ترانهسرای بیهنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیتالمال در صداوسیما و دستگاههای دولتی و غیردولتی پخش شود.» قرایی درباره راههای رفع این دغدغه رهبری میگوید: «از این منظر بیشترین تأکید من همان نکته آموزشی است. یعنی باید ترانهسرا آموزش دهیم. البته دستگاهها و نهادهای دیگر فرهنگی هم به جز صداوسیما باید در بحث شعر و ترانه ورود کنند. آنها هم باید کار آموزشی خود را انجام دهند و نیرو پرورش دهند. آن شورای شعر و ترانه هم کار خود را پیگیری کند. البته باید بگویم که یکسری کارهای خوبی در این چند ساله اخیر بهویژه در بسیج صداوسیما صورت گرفت که واقعاً جزو کارهای فاخر قلمداد میشود. اگر ما بتوانیم این نگاه را در صداوسیما تقویت کنیم و تسریع ببخشیم، فکر میکنم خیلی از دغدغههای موجود رفع میشود. نمونه آنها کاری بود که آقای مفیدیکیا تولید کرد که شعرهای احمد بابایی بود. به نظرم کار بسیار خوبی بود. از این نمونهها چند مورد دیگر هم داریم که باید بیشتر شود تا جایگاه ترانه و خاصه شعر انقلاب تقویت شود.
از قرایی میپرسم شما بر این باور هستید که صداوسیما به لحاظ نیروی انسانی مشکل دارد؟ او پاسخ میدهد: «میخواهید حرفی بزنم تا از آن برای شما تیتر بیرون بیاید؟! تأکید من همچنان روی دانشگاه است که عرض کردم. به نظرم دانشگاه صداوسیما در سالهای اخیر در مسیر خوبی دارد حرکت میکند. این امور را جدی میگیرد و این خیلی مهم است. صداوسیما هرچه بتواند جنبه علمی و دانشگاهی خود را تقویت کند به همان میزان ضعفهایش کمتر میشود.»
قرایی در پایان یک پیشنهاد هم میدهد: «پیشنهاد میکنم که جبهه فرهنگی انقلاب در حوزه ترانه تشکیل شود و با قدرت فعالیت نماید.»