سرویس ایران جوان آنلاین: نیاز به آب آشامیدنی و کشاورزی از جمله موضوعات پراهمیتی است که موجب شده تا بهرهبرداری از منابع آبی همواره مورد توجه باشد. در این میان میتوان به رودخانه ارس اشاره کرد. عبور این رودخانه از مرزهای استانهای اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی موجب شده تا استفاده از حقابه این رودخانه در چند سال اخیر مورد توجه ویژه قرار بگیرد. این مهم باعث شد تا مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۸۵ درصدی طرح توسعه بهرهبرداری از رودخانه مرزی ارس اعلام کند: «طرح توسعه بهرهبرداری ارس با هدف برداشت ۱۰۲ میلیون مترمکعب آب از حقابه جمهوری اسلامی ایران از رود ارس برای تأمین آب کشاورزی و احداث شبکه آبیاری و زهکشی به میزان ۱۶ هزار و ۱۷۰ هکتار در حال اجراست.»
رودخانه ارس به عنوان یک رودخانه دائمی و مرزی ایران، جمهوری آذربایجان و ارمنستان، نقش مهمی در تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و سایر مصارف را با خود یدک میکشد. وقوع خشکسالی و کمآبی طی سالهای اخیر سبب شده تا استفاده از حقابه این رودخانه از سوی کشورها و مناطقی که این رودخانه از آن میگذرد به شدت مورد توجه قرار بگیرد به طوری که هم اکنون این مهم در استانهای اردبیل و آذربایجان غربی مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. این موضوع حالا با توجه به شرایط خشکسالی از سوی مسئولان استان آذربایجان شرقی نیز مورد توجه است.
پیشرفت ۸۵ درصدی طرح توسعه
قرار گرفتن استان آذربایجان شرقی در شرایط خشکسالی از جمله دلایلی بود که در سال ۸۱ طرح توسعه و استفاده از حقابه از رودخانه ارس در دستور کار مسئولان این منطقه قرار گرفت و با وجود برخی مشکلات و کمبودها اقداماتی خوبی در این رابطه انجام شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۸۵ درصدی طرح توسعه بهرهبرداری از رودخانه مرزی ارس در این خصوص میگوید: «اعتبار هزینه شده برای اجرای طرح تا پایان سال ۱۳۹۷، مبلغ ۶۸۶ میلیارد تومان بوده و ۳۶۰ میلیارد تومان نیز برای اتمام طرح مورد نیاز است.» یوسف غفارزاده با اشاره به اهمیت اجرایی شدن این طرح مهم میافزاید: «طرح توسعه بهرهبرداری ارس با هدف برداشت ۱۰۲ میلیون متر مکعب آب از حقابه جمهوری اسلامی ایران از رود ارس برای تأمین آب کشاورزی و احداث شبکه آبیاری و زهکشی به میزان ۱۶ هزار و ۱۷۰ هکتار اجرا شده است.» به گفته وی، این طرح یکی از طرحهای بزرگ ملی وزارت نیرو در استان آذربایجان شرقی و شمال غرب کشور است. نماینده مجری طرح توسعه بهرهبرداری ارس نیز در خصوص اهمیت این طرح میگوید: «در پی اجرای این طرح برای ۱۵ هزار نفر به صورت مستقیم و ۷ هزارو ۵۰۰ نفر به صورت غیرمستقیم ایجاد اشتغال میشود.» زینال عربلویی میافزاید: «این طرح که از سال ۱۳۸۱ آغاز شده است، شامل دو سد گردیان و گلفرح، شش پمپاژ اصلی و پنج واحد عمرانی است و مهمترین ویژگی آن استفاده از الکتروموتورهایی با قدرت بالاست.»
سرسبزی آذربایجان شرقی در گرو ارس
عبور رودخانه مرزی ارس از آذربایجان شرقی سبب شده تا این استان به یکی از مناطق سرسبز و خوشآب وهوا که استعداد بالایی در زمینه تولیدات باغی، کشاورزی و آبزیپروری دارد، تبدیل شود. این رود که مهمترین و پرآبترین رودخانه شمالی آذربایجان شرقی است از کوه بینگول داغ (هزار برکه) واقع در حوالی سرچشمه فرات در ترکیه سرچشمه گرفته و به سوی خاور روان میشود و در نهایت به دریای خزر میریزد.
در ازای بخش مرزی این رود ۴۷۵ کیلومتر و در ازای سرتاسری رودخانه حدود ۹۱۰ کیلومتر است. رود ارس از شهرستانهای ماکو، اهر، مرند و گرمی در استانهای آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل عبور میکند. عبور این رودخانه از مرز ارسباران در آذربایجان شرقی سبب شده پارک ملی ارسباران دارای تنوع گونههای گیاهی و جانوری و زیستگاههای جنگلی منحصر به فرد شود به طوری که در حال حاضر و بیش از هزار گونه گیاهی، ۳۰۰ گونه جانوری، ۲۱۰ گونه پرنده، ۲۹ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست و ۴۸ گونه پستاندار در منطقه وجود دارد.
ثبت ارس به عنوان میراث ناملموس ۳ استان
اهمیت رودخانه ارس خصوصاً برای سه استان اردبیل و آذربایجان غربی و شرقی موجب شده تا اواخر سال گذشته رئیس گروه باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی استان اردبیل از ثبت رودخانه مرزی ارس به عنوان میراث ناملموس با مشارکت سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل خبر دهد. روحالله محمدی با اشاره به اینکه این رودخانه یکی از رودهای مرزی است که در فولکلور شمال غرب کشور ریشهای عمیق دارد، افزود: «این رودخانه همواره در باور مردم ساکن در منطقه آذربایجان اهمیت و جایگاه ویژهای داشته و افسانهها و داستانهای متعددی در طول تاریخ پیرامون آن شکل گرفته است.» رئیس گروه باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تصریح کرد: «همچنین آثار تاریخی متعددی در کنار این رودخانه احداث شده که هر یک روایتی از تاریخ مردم ساکن در حاشیه آن را به تصویر میکشد.»