سرویس جامعه جوان آنلاین: «طرح خوبی شروع شده است.» این جمله، بخشی از صحبتهای رهبر معظم انقلاب درباره طرح تحول سلامت تنها چهار ماه پس از کلید خوردن آن در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ است؛ جملهای که اگر در زمینه خود و به طور کامل منتقل میشد، میتوانست پیامهای مهمی را به جامعه و مخاطبان هدفش برساند. اما تقطیع آن و استفاده ابزاری از بخشی از سخنان رهبری موجب شد، حالا در پنجمین سال اجرای طرح تحول شاهد عقبگرد جدی از این طرح باشیم تا بدانجا که دولت برای چشمپوشی از ادامه طرح تحول، وزیر بهداشت را از کابینه پیاده کرد و سعید نمکی اینبار با پرچم انتقاد از طرح تحول، جانشین سیدحسن قاضیزادههاشمی پرچمدار طرح تحول به عنوان گستردهترین طرح اجتماعی دولت یازدهم شد. این کار اثبات کرد که در دولت دوازدهم دیگر کسی به دنبال اجرای طرح تحول سلامتی که در دولت یازدهم اجرایی شد، نیست. عقبه این ماجرا به همان جمله تقطیع شده رهبری باز میگردد؛ جملهای که حالا پس از پنج سال از اجرای این طرح از زبان وزیر بهداشت دولت نهم کامل میشود. کامران باقریلنکرانی جمله «طرح خوبی شروع شده است» را اینگونه کامل میکند: «اما من نگرانم که این طرح به ضد خودش تبدیل شود.» وزیر بهداشت دولت نهم معتقد است، اگر همان زمان به نگرانی رهبری توجه میشد، قصه طرح تحول سلامت به چنین پایانی نمیرسید.
شهریور سال ۹۳، حدود چهار ماه از اجرای طرح تحول سلامت گذشته بود. رهبر معظم انقلاب طی سخنانی فرمودند: طرح خوبی شروع شده است، اما من نگرانم که این طرح به ضد خودش تبدیل شود، اگر به این هشدار بههنگام توجه میشد، شیرینی آن به کام مردم مینشست.»این روایت باقری لنکرانی از نظر رهبری درباره طرح تحول سلامت است؛ طرحی که حالا فقط نامش باقیمانده و خبری از محتوای آن نیست.
کوچک و کوچکترشدن سبد حمایت
عقبگرد طرح تحول تا بدانجا پیش رفته بسیاری از خدماتی که پیش از این در قالب طرح تحول ارائه میشد، به یکباره لغو شده است. نمونهاش حذف حمایت بیمه سلامت از ست پلاکت فرزیس یکی از فرآوردههای خونی مورد مصرف در بیماران دارای بیماریهای خونی است که موجب شده تا مراجعهکنندگان به بیمارستان که پیش از این بابت تزریق یک واحد پلاسمای فرزیس چیزی کمتر از ۲۰۰ هزار تومان میپرداختند، حالا فقط برای ست پلاکت فرزیس مبلغی نزدیک به ۶۰۰ هزار تومان پرداخت میکنند. کوروش فرزین، مدیرکل بیمه سلامت استان تهران در اینباره به «جوان» میگوید: «خدمت ست پلاکت فرزیس در تعهد بسته خدمتی نبوده و تاکنون و به ظاهر در مراکز درمانی از محل یارانه طرح تحول تأمین شده است. از سوی دیگر براساس ابلاغ وزارت بهداشت هیچیک از مراکز مجوز انجام خدمت پلاکت فرزیس را در محل بیمارستان نداشته و باید این خدمت توسط سازمان انتقال خون انجام شود، بنابراین تعرفه آن از بیمارستان متقاضی اخذ شود که به طور طبیعی سازمانهای بیمهگر در این روند جایگاهی نداشته و ندارند.» این ماجرا برای بسیاری از خدمات دیگر هم اتفاق افتاده است. حالا در چنین شرایطی مدیریت جدید وزارت بهداشت به این نتیجه رسیده که «طرح تحول منطق اقتصادی نداشت.»
کاشت بیاعتمادی با بیمه همگانی
از نگاه لنکرانی در نظام سلامت با بحران مهمی مواجه هستیم که از بحران مالی، ساختاری و سایر مشکلاتی که با آن درگیر بوده، مهمتر است و آن بحران بیاعتمادی است؛ به این معنا که ما با بیاعتمادی جدی در بدنه وزارت بهداشت و ارائهدهندگان خدمات سلامت مواجه هستیم. بیاعتمادی که به دلیل مسائل غیرقابل پیشبینی طی سالهای اخیر پیش آمده و هر روز به آن دامن زده شده است. وی در گفتوگو با فارس با اشاره به دلایل این بیاعتمادی میافزاید: «وقتی مسئولان دولتی اعلام میکنند همه مردم کشور بیمه شدهاند و فردی با دفترچه بیمه سلامت ایرانیان به داروخانه و بیمارستان مراجعه میکند و به او اعلام میشود که ظرفیت پذیرش بیمه به پایان رسیده و دفترچه اعتباری ندارد، بیاعتمادی ایجاد میشود.»
از نگاه این کارشناس، سلامت پزشکان هم به بدنه وزارت بهداشت اعتماد ندارند؛ پژوهشها نشان میدهد، طی سالهای گذشته در تصمیمگیریها هویت حرفه پزشکی خدشهدار شده و کرامت آنها حفظ نشده است. با وجود افزایش درآمد پزشکان در برخی رشتهها این افزایش درآمد نیز به هنگام به دست آنها نرسیده یا تصمیماتی که پس از کسب درآمد گرفته شده، بیاعتمادی جامعه پزشکی را در پی داشته است. یکی از این موارد مالیات پلکانی بر درآمد سال گذشته پزشکان است.
لنکرانی تصریح میکند: «نتیجه صرف هزینه بدون برنامه صورت ایجاد نیاز القایی است و بیماری که میتواند با روش تشخیصی ارزان درمان شود از روشهای گرانقیمت استفاده میکند.» از نگاه وزیر بهداشت اسبق کشورمان برای ارائه خدمت باید به راهنمای بالینی و سطحبندی توجه شود، اما طرح تحول سلامت به دلیل توجهنکردن به این نکات همانگونه که رهبری نگران بودند، پس از گذشت مدت زمان کوتاهی به ضد خودش تبدیل شد.